Ο Ιωάννης Ντούσκος παρουσιάζει μια πρωτότυπη ιστορική και μυθολογική ερμηνεία για τη σχέση των Κυθήρων με την Κύπρο και τον ρόλο του νησιού στο εμπόριο της αρχαιότητας. Μέσα από μια αφήγηση που συνδέει τη γέννηση της Αφροδίτης, το πορφυρό χρώμα και το χαλκό, επιχειρεί να εξηγήσει την προέλευση της ονομασίας της παραλίας Χαλκός στα Κύθηρα.
Κύθηρα: Παραλία Χαλκός. Μύθος και Πραγματικότητα
Σύμφωνα με την μυθολογία η θεά Αφροδίτη γεννήθηκε στη θάλασσα των Κυθήρων από το αίμα του Ουρανού που ευνουχηθηκε από τον γιό του τον Κρόνο και από το αίμα του που χύθηκε στη θάλασσα των Κυθήρων γεννηθηκε η θεα ΑΦΡΟΔΙΤΗ.
(Ησίοδος: Θεογονία 188-202 )
Η αρχαιολογική λέξη Κυθέρεια σημαίνει ποθητή , σαγηνευτική και σύμφωνα με τον ΟΜΗΡΟ: Η Αφροδίτη ήταν Κυθέρεια θεά του έρωτα τροφός.
Άρα εδώ μπαίνει το δίλημμα αν το νησί των Κυθήρων πήρε το όνομα του από το προσωνύμιο της θεάς ως “Κυθέρεια” ή το αντίστροφο η θεά πήρε το προσωνύμιο της από το όνομα του νησιού των Κυθήρων.
Όπως και να έχει η θεά Αφροδίτη από την θάλασσα των Κυθήρων πήρε το όνομα της, δηλαδή γεννήθηκε στον αφρό της θάλασσας “αφρό “ και “ διτη” δηλαδή αναδυόμενη.
Η θεά σύμφωνα με τον μύθο μετανάστευσε στην Πάφο της Κύπρου όπου και αναδύθηκε, γι’αυτό και ονομάστηκε Αναδυωμένη Αφροδίτη.
Επειδή κάθε μύθος κρύβει μια πραγματικότητα!
Αυτός ο μύθος την ουσία του δηλώνει τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των Κυθήρων και της Πάφου της Κύπρου.
Τί εμπορεύονταν όμως τα Κύθηρα με την Κύπρο;
Από την εποχή που οι Φοίνικες κυριαρχούσαν στο εμπόριο της Μεσογείου, από την οποία εκτοπίστηκαν αργότερα από τους Μινωίτες Κρήτες και αυτοί με την σειρά τους από τους Μυκηναίους, όλοι αυτοί οι ναυτικοί λαοί μετέφεραν τα εμπορεύματα από τον ένα τόπο σε ένα άλλο, όπως λάδι, ελιές, κρασί, πήλινα δοχεία, σκεύη κ.λ.π.
Ποια ήταν όμως τα εμπορεύματα που μεταφερόταν μεταξύ των Κυθήρων και της Κύπρου;
Είναι γνωστό ότι από την αρχαιότητα το νησί των Κυθήρων ονομαζόταν “ΠΟΡΦΥΡΟΥΣΑ”, διότι ή θάλασσα τους ήταν γεμάτη από τα όστρακα της Πορφύρας από τα οποία, μετά από κατεργασία, παράγονταν το περίφημο πορφυρό χρώμα, το οποίο χρησιμοποιούταν για να βάφουν τα ρούχα των Βασιλιάδων, των Ευγενών και των Ιερέων.
Σημ.: Στην ΙΛΙΑΔΑ και την ΟΔΥΣΣΕΙΑ του ΟΜΗΡΟΥ, (δες:ΚΩΔΙΚΑΣ ΟΜΗΡΟΥ), τα ενδύματα π.χ. του Αχιλλέα, του Αγαμέμνονα, του Μενέλαου, του Οδυσσέα, του Αλκίνοου του βασιλιά των Φαιάκων – Κυθήρων. αλλά και μεταγενέστερα του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανού και των άλλων αυτοκρατόρων του Βυζαντίου ήταν πορφυρά.
Αυτά τα πορφυρά ενδύματα κυριαρχούν έως σήμερα στις στολές των Καρδιναλίων και Επισκόπων της Καθολικής εκκλησίας, των μεν Καρδιναλίων σε χρώμα κόκκινο όπως του αίματος, των δε Επισκόπων σε χρώμα μωβ – μενεξεδί.
Αυτό το προϊόν και σήμερα έχει φοβερή αξία που φτάνει 30πλασια τιμή από αυτή του χρυσού 24 καρατίων στο διεθνές εμπόριο, δηλαδη γύρω στα 3000 € το γραμμάριο.
Έτσι λοιπόν οι αρχαίοι ναυτικοί έμποροι μετέφεραν τα βαμμένα πορφυρά υφάσματα από τα Κύθηρα στην Κύπρο. Γνωρίζουμε όμως ότι αυτά τα υφάσματα, την εποχη του Ομήρου παράγονταν και χρησιμοποιούταν στα Ανάκτορα του Βασιλιά των
Κυθήρων Αλκίνοου, και όχι μόνο, διότι τα αναφέρει ο Όμηρος στην Οδύσσεια:
“πενήντα μες το δωμα του (ο Αλκίνοος) γυναίκες έχει δούλες/……../ άλλες υφαινουσι πανί και κλωθουσι μαλλιά,/ …../
και είναι τα υφάσματα κρουστά,που επάνω ρέει το λάδι “ (Οδ. η 103-107).
Επίσης: ”Τοτε είπε εις τες θεραπαινες (υπηρέτριες) ,η Αρήτη η λευκοχερα (σύζυγος Αλκίνοου) να στρώσουν εις την αίθουσα, να βάλουν μέσα ωραία και πορφυρά σκεπάσματα (Οδ. η. 335-337).
Επίσης: Τουτ’ έψελνε ο ξακουστός αοιδός (Δημόδοκος) και ο Οδυσσέας έσυρε με τα χέρια του την πορφυρή χλαμύδα. (Οδ.θ.83-84).
Ο χαλκός της Κύπρου ήταν πολύτιμος διότι αναμιγνυομενος με κασσίτερο παρήγαγε το σκληρό μέταλλο του μπρούτζου, απαραίτητο για την κατασκευή όπλων,εργαλείων, διαφόρων σκευών, κοσμημάτων, αγαλμάτων κ.λ.π. και μεταφερόταν με τα εμπορικά πλοία υπό μορφή τεντομενου δέρματος βοδιού, βάρους 5-,10-20-30σημερινων κιλών.
Σημ.: Έτσι εξηγούνται τα χάλκινα και ασημένια αντικείμενα εντός του ανακτόρου του βασιλιά των Κυθήρων Αλκίνοου, διότι η Κύπρος παράλληλα με τον χαλκό παρήγαγε και ασημί.
“ Ο Οδυσσέας εμπρός του Αλκίνοου, στα υπέρλαμπρα δώματα… μπροστά στο χάλκινο κατώφλι……ότι οι τοίχοι ολόχαλκοι…..οι παραστάτες αργυροί στο χάλκινο ανωφλι ( υπέρθυρο) ήταν ολάργυρο ( Οδ. η 83-90).”!
Δες τα μπρούτζινα αγάλματα που βρέθηκαν στο ναυάγιο των Αντικυθήρων το 1900-1901 και ως το 2015 από διτες και βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, όπως ο ΕΦΗΒΟΣ των Αντικυθήρων, ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ των Αντικυθήρων και το σπουδαιότερο όλων, τον πρώτο αναλογικό υπολογιστή υπολογιστή παγκοσμίως, τον γνωστό ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ των Αντικυθήρων !!!
Όλα αυτά τα σπουδαία ευρήματα και άλλα πολλά που βρίσκονται ακόμη στον βυθό της θάλασσας των Αντικυθήρων, κατά την έρευνα μου, έχουν κλαπεί από τους αρχαιους Ρωμαίους, από το αρχαίο λιμάνι Καψάλι – Χώρα των Κυθήρων, των οποίων το καράβι (Ορκας) ναυάγησε κατά τον απόπλου του στις βραχώδεις ακτές των Αντικυθήρων, λόγω μεγάλης θαλασσοταραχής.
Όμως σε ποιο απαγγειο λιμάνι των Κυθήρων ξεφόρτωναν τα καράβια των Κυπρίων τα εμπορεύματα τους; Μα στην παραλία ΧΑΛΚΟΣ των ΚΥΘΗΡΩΝ !!!
Άρα η παραλία δίπλα στο ΚΑΨΑΛΙ των ΚΥΘΗΡΩΝ ήταν ένα αρχαίο λιμάνι εκφόρτωσης του χαλκού της Κύπρου, γι’ αυτό και η παραλία του πήρε το όνομα ΧΑΛΚΟΣ !!!
βιβλιογραφία:
ΗΣΙΟΔΟΣ (ΘΕΟΓΟΝΙΑ)
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ (μετάφραση Ιακ. Πολυλά)
ΠΟΡΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2025.
Ιωάννης Σπ. Ντούσκος
Πολιτικός Μηχανικός – ερευνητής
e-mail: douskos_i@yahoo.gr
