Η καλλιτέχνις παραστατικών τεχνών και σκηνοθέτις Ελίζα Σόρογκα έρχεται να αναδείξει έναν κρυμμένο θησαυρό της κυθηραϊκής παράδοσης. Μέσα από το πρωτοποριακό της έργο «Πρόσεξε μην νυχτωθείς εις την Παλαιόχωρα: Μια κυθηραϊκή εμπειρία», μας οδηγεί σε ένα ξεχωριστό ηχητικό ταξίδι στους θρύλους, τις δοξασίες και τις δεισιδαιμονίες του νησιού.
Το έργο της Ελίζας Σόρογκα, που παρουσιάζεται μέσα από μια σειρά podcast αλλά και μέσω μιας βιωματικής ηχητικής περφόρμανς, αποτελεί ένα καινοτόμο εγχείρημα διαφύλαξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των Κυθήρων. Συνδυάζοντας επιστημονική έρευνα, ψηφιακή τεχνολογία και καλλιτεχνική δημιουργία, η Ελίζα Σόρογκα ζωντανεύει τις αφηγήσεις των Κυθηρίων της τρίτης ηλικίας, τελευταίων εν ζωή φορέων μνήμης, με φόντο το φυσικό περιβάλλον της Παλαιόχωρας, της μεσαιωνικής πρωτεύουσας των Κυθήρων που ρημάχτηκε από τον πειρατή Μπαρμπαρόσα το 1537.
Οι ακροατές/τριες θα νιώσουν το βάρος του δαίμονα Σκαρούλιτα, με το σαρδόνιο χαμόγελο στο στήθος τους, και θα ακούσουν τους τοπικούς καλικάντζαρους, τους κολιτσαρδούς να χορεύουν στις στέγες των σπιτιών. Θα φανταστούν τη νεράιδα του Δεκαπενταύγουστου να αναδύεται από τη λίμνη της Χιόνας και θα ανατριχιάσουν με το κλάμα των αβάπτιστων μωρών που ακούγεται στο λαγκάδι του Αή Γιώργη στα Βιαράδικα. Θα αισθανθούν τα φαντάσματα των πειρατών να περνοδιαβαίνουν τα 70 σπίτια και τις 70 εκκλησιές της Παλαιόχωρας και θα «ξιπαστούν» από το δυσοίωνο κρώξιμο του τον γκιώνη που στο Τσιρίγο το λένε νεκροπούλι γιατί προμηνύει θάνατο. «Ο ξενολαός», «τα ανάραχα», «η τρομπολαϊνα», «η αναλίβαση» είναι μερικές από τις πολλές ιστορίες που θα ταξιδέψουν το κοινό στους μυθικούς τόπους των Κυθήρων.
Σύγχρονη τεχνολογία στην υπηρεσία της προφορικής παράδοσης
Η καινοτομία του έργου έγκειται στην αξιοποίηση της τεχνολογίας binaural recording, μιας τεχνικής τρισδιάστατης ηχογράφησης που προσφέρει στους ακροατές την αίσθηση ότι βρίσκονται μέσα στα τοπία όπου εκτυλίσσονται οι θρύλοι. Οι ήχοι της φύσης, οι ίδιες οι αφηγήσεις και η πρωτότυπη μουσική σύνθεση από τον διεθνούς φήμης καλλιτέχνη και συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής Jeph Vanger δημιουργούν μια ολοκληρωμένη ακουστική εμπειρία, όπου το παρελθόν συνομιλεί με το παρόν.
Το έργο φέρει την αιγίδα και επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ υλοποιείται σε συνεργασία με το Κυθηραϊκό Ίδρυμα Πολιτισμού και Ανάπτυξης και με την υποστήριξη του Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών.
Μια δράση – σταθμός για την άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά
Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία, η Ελίζα Σόρογκα δεν καταγράφει απλώς θρύλους και δοξασίες. Τους αποτυπώνει με τρόπο ζωντανό, βιωματικό και συναισθηματικά φορτισμένο. Οι ιστορίες του «ξενολαού», των νεράιδων και των σπαλέτων αποκτούν νέα ζωή και γίνονται γέφυρα ανάμεσα στις παλαιότερες και τις νεότερες γενιές. Η «κυθηραϊκή εμπειρία» που μας προσφέρει δεν είναι απλώς μια ακρόαση – είναι ένα κάλεσμα να συνδεθούμε ξανά με τον πολιτιστικό μας πλούτο.
Στην διάρκεια του 2025 η Ελίζα Σόρογκα και η ομάδα της θα πραγματοποιήσουν τις επόμενες φάσεις του έργου, οι οποίες θα λάβουν χώρα στην Αθήνα και βέβαια στα Κύθηρα υπογραμμίζοντας την τοπο-ειδική προσέγγιση του έργου. Οι προσεχείς δια ζώσης δράσεις θα έρθουν να εκπληρώσουν τον κύριο στόχο του έργου: την αναβίωση των θρύλων και την διάδοση τους στο ευρύ κοινό. Περισσότερες λεπτομέρειες για τα προσεχή δρώμενα θα ανακοινωθούν σύντομα.
Με τη δράση «Πρόσεξε μην νυχτωθείς εις την Παλαιόχωρα: μια κυθηραϊκή εμπειρία», η πλούσια κληρονομιά των Κυθήρων ψηφιοποιείται, διασώζεται και παραδίδεται στις επόμενες γενιές. Το κοινό θα γίνει αποδέκτης μιας συναρπαστικής εμπειρίας εμβύθισης (immersive) που θα τον ταξιδέψει στο θρυλικό Τσιρίγο.
🔗 Εδώ μπορείτε να ακούσετε δωρεάν τη σειρά podcast (συστήνεται η χρήση ακουστικών):
Πρόσεξε μην νυχτωθείς εις την Παλαιόχωρα
Η σειρά podcast αποτελείται από πρωτότυπες αφηγήσεις των θρύλων, των δοξασιών και των δεισιδαιμονιών των Κυθήρων, εμπλουτισμένες με ηχητική προσομοίωση του σκηνικού μέσα στο οποίο διαδραματίζονται, δημιουργώντας έτσι μια βιωματική ακρόαση. Μια ολοκληρωμένη ακουστική εμπειρία αναβίωσης των μύθων, εμπλουτισμένη με ήχους που καταγράφηκαν στον ίδιο το θρυλικό τόπο των Κυθήρων ειδικά για το συγκεκριμένο project. (Όλα τα podcast ακολουθούν επίσης στο τέλος του άρθρου)
Σύλληψη, δημιουργία και επιμέλεια: Ελίζα Σόρογκα
Μουσική σύνθεση / ηχητική επεξεργασία: Jeph Vanger
Ερευνητική ομάδα:
Δέσποινα Δαμιανού, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης.
Ελένη Χάρου- Κορωναίου, Φιλόλογος, π. διευθύντρια Λυκείου Κυθήρων, π. Επιμελήτρια Eνετικού Αρχείου, Ιστορικός – Ερευνήτρια- π. προϊσταμένη στο Τοπικό Αρχείο Κυθήρων
Αφηγήσεις:
Παναγιώτης Γερακίτης, Πηνελόπη Βλαντή, Μανώλης Δαπόντε, Αντώνης Λαχανάς, Γιώργος Κασιμάτης (Δρυμωνιάτης), Μανώλης Κασιμάτης, Αλέκος Καστρίσιος, Ρούλης Καστρίσιος, Ελισάβετ Καλλιγέρου, Γιώργος Κομηνός, Κωνσταντίνος Κοντολέων, Θεόδωρος Κουκούλης, Μανώλης Μαυρομάτης, Κοσμάς Μεγαλοκονόμος, Γιάννης Πρωτοψάλτης, Παναγιώτης Πρωτοψάλτης, Χρυσώ Σκλάβου, Κατίνα Τριφύλλη, Γιάννης Φατσέας, Χρυσούλα Χαραλαμποπούλου, Αντώνης Χάρος, Ελένη Χάρου.
Παραγωγή: Unclassified Actions AMΚΕ
Επικοινωνία: Σταματίνα Στρατηγού / stamatinastratigou8@gmail.com
Γραφιστική επιμέλεια: Μαρία Σιόρμπα
Επίσημος χορηγός αερομεταφορών: AEGEAN
Χορηγός ακτοπλοικών μεταφορών: SEAJETS
Χορηγός αυτοκινήτου: Panayotis Rent a Car – MotoRent
Χορηγοί επικοινωνίας: culturenow.gr | kytheranews.gr
Καλλιτεχνική Ομάδα
Η καλλιτέχνις παραστατικών τεχνών και σκηνοθέτις Ελίζα Σόρογκα είναι απόφοιτος των μεταπτυχιακών προγραμμάτων Πολιτισμικές Σπουδές (Πανεπιστήμιο Αθηνών) και Performance Making (Goldsmiths University of London). Η δουλειά της πραγματεύεται τις αναπαραστάσεις του «ανοίκειου» και τη μετουσίωση της καθημερινής ζωής σε παραστατική τέχνη.
Απέσπασε το πρώτο βραβείο σύγχρονης τέχνης στον 11ο Διεθνή Διαγωνισμό Arte Laguna Prize της Βενετίας στην κατηγορία Performance & Video Art (Μάρτιος 2017) με το έργο ‘Women in Agony’. Για το σύνολο του έργου της βραβεύτηκε από την ARTWORKS στο 3Ο Πρόγραμμα Υποστήριξης καλλιτεχνών του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (2020 – 2021).
Το 2018 παρουσίασε την παράσταση «Ρίζες» στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Έργα και παραστάσεις της έχουν υποστηριχτεί από την ΕΡΤ, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, την Prague Quadrennial of Performance Design, την ZAO EXPO’22, Zao Miyagi στην Ιαπωνία, το Arts Council England, τον Δήμο Αθηναίων κ.α.
Έχει παρουσιάσει έργα της στη V&A Museum (Λονδίνο», Royal Scottish Academy of Art and Architecture (Εδιμβούργο), 3331 Arts Chiyoda (Τόκυο), Battersea Arts Centre (Λονδίνο), Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), EYE Film Institute (Ολλανδία), Clermont-Ferrand International Short Film Festival (Γαλλία) και πολλά άλλα.
Video art και ντοκιμαντέρ της έχουν λάβει διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ. Είναι επισκέπτρια καθηγήτρια σε πανεπιστήμια στο Λονδίνο, το Πόρτο και την Άγκυρα και έχει δημοσιεύσει πολλά δοκίμια.
Ο Jeph Vanger (Τζεφ Βάγγερ) (γεννημένος το 2989 στην Αθήνα) είναι καλλιτέχνης ήχου και συνθέτης ηλεκτρονικής μουσικής, με την πραγμάτωση της δουλειάς του να βρίσκεται στο μεταίχμιο των παραστατικών τεχνών και των ηχητικών εγκαταστάσεων.
Το έργο του Jeph έχει υποστηριχθεί από το ARTWORKS (Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος), το Arts Council England & το Help Musicians UK. Έχει επίσης διατελέσει Composer in Residence στο EMS Elektronmusikstudion στη Στοκχόλμη τον Μάιο του 2021. Σπούδασε Ηχητικές Τέχνες στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον απο το 2015 έως και το 2018.
Ως συνθέτης έχει συνεργαστεί με χορογράφους, ομάδες χορού, θεατρικούς σκηνοθέτες και μουσικούς όπως οι Χαρά Κότσαλη, Κάντυ Καρρά, Χρήστος Παπαδόπουλος, Netherlands DansTheater, Μάριο Μπανούσι, Σαβίνα Γιαννάτου, Μάρθα Πασσακοπούλου & Άρης Παπαδόπουλος, Γιώργος Κουτλής, Άρης Μπινιάρης, Αναστασία Βαλσαμάκη κ.ά. Ορισμένα από τα δικά του έργα καθώς και οι συνεργασίες του έχουν παρουσιαστεί σε ιδρύματα, θέατρα και οργανισμούς στην Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Ελλάδα, όπως Tate Modern, Beijing Today Art Museum, Εθνική Λυρική Σκηνή, Sadler’s Wells, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου κά.
Σχετικές Δημοσιεύσεις για την καλλιτέχνη Ελίζα Ζόρογκα:
https://www.avgi.gr/tehnes/234770_proto-brabeio-stin-eliza-sorogka
https://gr.euronews.com/2017/03/27/performance-artist-arte-laguna
https://popaganda.gr/newstrack/i-ellinida-eliza-sorogka-kerdise-to-proto-vravio-stin-venetia/
Η πολυβραβευμένη καλλιτέχνιδα Ελίζα Σόρογκα στην Prague Quadrennial 2023
“Ρίζες”. Η Ελίζα Σόρογκα δημιουργεί έναν ύμνο στην εσωτερική γυναικεία δύναμη
