οσκαρικά φιλμ να χάνονται στον ορίζοντα και με ένα φεστιβάλ Καννών παράξενα, ιδιοσυγκρασιακά έργα, οι Νύχτες Πρεμιέρας προτείνουν κάτι πολύ ενδιαφέρον:
Τι θα λέγατε, σα να μας ρωτάνε, αν παίρναμε τις καλύτερες ή/και πιο παράξενες ταινίες από Κάννες και Βενετία, παρέα με μπόλικες ανακαλύψεις από διάφορα άλλα φεστιβάλ, και τα πλαισιώναμε όλα αυτά με ένα αφιέρωμα-τανκ με μερικές από τις διασημότερες ταινίες όλων των εποχών;
Ναι, εξαιρετική ιδέα, θα απαντούσαμε.
Έτσι, οι φετινές Νύχτες Πρεμιέρας μοστράρουν ένα πρόγραμμα με μικρές, μεγάλες αλλά και δυσθεώρητα μεγάλες επιλογές. Από το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας μέχρι τον αριστουργηματικό νέο Παρκ Τσαν-γουκ από Κάννες, κι από τα μυθικά αμερικάνικα (κυρίως) ‘70s του New Hollywood του Νονού και του Ταξιτζή, έως την queer Βρετανία του Τζάρμαν και του Σλέσιντζερ.
Να 20 highlights που εμείς ξεχωρίσαμε, για τις 28ες Νύχτες Πρεμιέρας (28 Σεπτεμβρίου ως 9 Οκτωβρίου):
ΑΠΟΦΑΣΗ ΦΥΓΗΣ
Η ταινία που αγαπήσαμε πιο πολύ φέτος στις Κάννες; Ένας αστυνομικός ερευνά το μυστηριώδη θάνατο ενός ευκατάστατου μεσήλικα. Η νεαρή χήρα του, μια όμορφη Κινέζα νοσοκόμα, γίνεται η βασική ύποπτος της υπόθεσης. Όταν εν τέλει αποφανθεί πως πρόκειται για αυτοκτονία, η σχέση μεταξύ εκείνης και του αστυνόμου πυκνώνει, μέχρι που ένας δεύτερος θάνατος επαναφέρει τις υποψίες εναντίον της. Ο Παρκ Τσαν-γουκ του Oldboy και της Υπηρέτριας επιστρέφει με ένα μελοδραματικό νουάρ που κάνει ό,τι θέλει με την κάμερα και τον ρυθμό– και τελικά και με τον ίδιο τον θεατή. Ταινία έναρξης και μια από τις κορυφαίες ταινίες της χρονιάς. Βραβείο Σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Καννών (και λίγα του έδωσαν).
ΤΟ ΜΕΝΟΥ
Νεαρό ζευγάρι επισκέπτεται πριβέ εστιατόριο σε απομονωμένο νησί, για να απολαύσει – με λιγοστούς ακόμα προνομιούχους – το εκλεκτικό μενού γευσιγνωσίας που έχει ετοιμάσει αποκλειστικά γι’ αυτούς ένας διεθνούς φήμης σεφ. Μόνο που δίπλα στις σπάνιες γαστριμαργικές ηδονές, ο αινιγματικός σεφ επιφυλάσσει στους καλομαθημένους επισκέπτες μερικές σοκαριστικές εκπλήξεις προορισμένες να αναστατώσουν τους εκλεπτυσμένους ουρανίσκους τους – και όχι μόνο. Ο Μάιλοντ του Succession σκηνοθετεί αυτό που φαίνεται να είναι μια από τις πιο απολαυστικές προτάσεις mainstream κινηματογραφικής διασκέδασης της νέας σεζόν, σε μια μαύρη κωμωδία με τους Ρέιφ Φάινς, Άνια Τέιλορ-Τζόι, Νίκολας Χουλτ, Χονγκ Τσάου.
MOONAGE DAYDREAM
Ντοκιμαντέρ χωρίς όμοιο στο είδος του, το Moonage Daydream δεν είναι ένα απλό χρονικό για τη ζωή και το έργο του Ντέιβιντ Μπόουι, αλλά μια φαντασμαγορική υπερπαραγωγή εμπνευσμένη από τη φιλοσοφία και την πολιτιστική κληρονομιά του, η οποία λειτουργεί ως εντυπωσιακή οπτικοακουστική εμπειρία. Ανέκδοτα ντοκουμέντα, πρόσβαση στο αρχείο του Μπόουθ, remastering στα τραγούδια και μια πολύμηνη επεξεργασία στον ήχο με αποτέλεσμα μια επίθεση στις αισθήσεις που μπορεί να λειτουργήσει αυστηρά στη μεγαλύτερη δυνατή οθόνη και με τα καλύτερα ηχεία που υπάρχουν. Ό,τι θα βιώσουν, δηλαδή, οι θεατές της πολυαναμενόμενης (και ειδικής) αυτής προβολής στην αίθουσα VMAX Sphera του Village στο Mall.
ΟΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΡΑΦΙΟΥ
Στο πρώτο από τα δύο ολόκλαυτα (και αμφότερα βραβευμένα) ερωτικά δράματα που γύρισε φέτος η Κλερ Ντενί, οι Ζιλιέτ Μπινός και Βενσάν Λιντόν υποδύονται ζευγάρι που βλέπει τον ισχυρό δεσμό του να κλονίζεται από την απροσδόκητη επιστροφή του προηγούμενου συντρόφου της Μπινός και άλλοτε κολλητού του Λιντόν. Ερμηνείες κλάσης, σάρκα, πόθος και Tindersticks στο σάουντρακ, επιβεβαιώνουν εκ νέου πως η Ντενί είναι από τους ελάχιστους δημιουργούς που ψηλαφίζουν τον πόθο και το τίμημά του. Το βραβείο σκηνοθεσίας στο Βερολίνο ήταν, απίστευτα, το πρώτο βραβείο που κερδίζει η Ντενί σε μεγάλο φεστιβάλ, ενώ λίγους μήνες αργότερα βραβεύτηκε και στις Κάννες για το έτερο φετινό της –και απείρως πιο διχαστικό αλλά εξίσου καυτό– φιλμ, Stars at Noon.
ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΙΣΕΡΙΝ
Ο Μάρτιν ΜακΝτόνα, σκηνοθέτης του Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ στο Μιζούρι ξανασμίγει το εξαιρετικό πρωταγωνιστικό δίδυμο του υπέροχου Αποστολή στη Μπριζ, βάζοντας τους Κόλιν Φάρελ και Μπρένταν Γκλίσον να ερμηνεύσουν μοναδικά δυο παλιόφιλους, σε ένα μικρό νησί της Ιρλανδίας, και να ηγηθούν της χιονοστιβάδας γεγονότων που προκαλεί η μυστηριώδης διάλυση της φιλίας τους. Ένα ασήμαντο μη-συμβάν πυροδοτεί μια τραγικωμωδία κατάμαυρου χιούμορ και θεόπικρης συμβολικής διάστασης, την οποία δε σταματάς να θες να παρακολουθείς και να ακούς. Μικρότερης εμβέλειας αλλά μεγαλύτερης ψυχής έργο από τον ΜακΝτόνα, που τιμήθηκε στη Βενετία με βραβεία σεναρίου αλλά και ανδρικής ερμηνείας (για τον φανταστικό Κόλιν Φάρελ).
ΟΛΗ Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΙΜΑΤΟΧΥΣΙΑ
Ένα ντοκιμαντέρ κερδίζει το Χρυσό Λιοντάρι στο φεστιβάλ Βενετίας οπότε ξέρετε πως είναι κάτι αληθινά σπουδαίο. Η ταινία αφηγείται την ταραχώδη ζωή και το έργο της κορυφαίας φωτογράφου Ναν Γκόλντιν αλλά ταυτόχρονα και τον επίμονο αγώνα της να ξεσκεπάσει την δυναστεία μεγιστάνων φαρμακοβιομηχάνων που κρυβόταν πίσω από τη θανατηφόρα επιδημία οπιοειδών OxyContin η οποία στοίχισε τη ζωή σε μισό εκατομμύριο ανθρώπους. H βραβευμένη με Όσκαρ σκηνοθέτης του CitizenFour με τον Έντουαρντ Σνόουντεν πλάθει το πορτρέτο μιας ολόκληρης αμερικάνικης κουλτούρας του περιθωρίου μέσα από την τέχνη τους, τις μάχες τους και τις απώλειές τους. Συγκλονιστικό φιλμ.
Ο ΑΡΧΙΚΗΠΟΥΡΟΣ
Ο Νάρβελ Ροθ (Τζόελ Έτζερτον) είναι ο μεθοδικός φροντιστής των κήπων μιας πανέμορφης όσο και ιστορικής έπαυλης. Όταν η εργοδότριά του (Σιγκούρνι Γουίβερ) τού ζητάει σαν χάρη να προσλάβει ως βοηθό την ατίθαση ανιψιά της, τότε ανοίγουν οι πύλες του χάους στον μέχρι πρότινος δωρικό βίο του μοναχικού άντρα για να επαναφέρουν φαντάσματα του παρελθόντος από τα οποία ο ίδιος πίστευε ότι είχε απαλλαγεί. Ο Πολ Σρέιντερ (First Reformed, The Card Counter) ολοκληρώνει την ας πούμε σύγχρονη τριλογία του για άντρες που αντικρύζουν το ερεβώδες υπαρξιακό κενό της μοντέρνας μας κοινωνικής αγριότητας. Λιγότερο δυνατό από τις δύο προαναφερθείσες ταινίες, αλλά must σε κάθε περίπτωση.
AFTERSUN
Μια γυναίκα θυμάται τις διακοπές που πέρασε μικρή, με τον χωρισμένο πατέρα της, στη διάρκεια ενός καλοκαιριού χαμένου βαθιά στη μνήμη, αλλά καθοριστικού και για τους δυο. Ανάμεσα στην ευτυχία και τη συγκίνηση, το Aftersun έχει μετατραπεί σε ένα από τα αγνότερα word of mouth αγαπημένα αυτής της φεστιβαλικής σεζόν. Πρωταγωνιστεί ο Πολ Μέσκαλ του Normal People, ενώ η ταινία κέρδισε το βραβείο της επιτροπής στο δεκαπενθήμερο κριτικής του φεστιβάλ Καννών.
EO
Η πιο «δεν είναι δυνατόν να το βλέπω αυτό τώρα» ταινία των φετινών Καννών; Ο πάντα συναρπαστικός κι απρόβλεπτος Γέρζι Σκολιμόφσκι σκηνοθετεί μια μοντέρνα επαναδιατύπωση του κλασικού φιλμ του Μπρεσόν Στην Τύχη ο Μπαλτάζαρ, σαν μια EDM διασκευή κλασικού τραγουδιού με κιθάρες. Στο παραισθησιογόνο φιλμ, ένας γάιδαρος συναντά στο διάβα του την ασχήμια αλλά και την τρυφερότητα αυτού του κόσμου καθώς διασχίζει την σύγχρονη Πολωνία. Ταινία-εμπειρία, με βραβείο της επιτροπής στις Κάννες. Ο Σκολιμόφσκι θα είναι μάλιστα και καλεσμένος του φεστιβάλ.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΣΕΟΥΛ
Άλλο ένα από τα φιλμ που πραγματικά ξεχώρισαν στις φετινές Κάννες. Μια νεαρή γαλλίδα ασιατικής καταγωγής ταξιδεύει κρυφά από τη μητέρα της στη Νότια Κορέα για να συναντήσει τους βιολογικούς γονείς της. Αυτό που δεν γνωρίζει είναι πως βάσει της νομοθεσίας, πρέπει να δώσουν και οι δύο τη συγκατάθεσή τους γι’ αυτή τη συνάντηση, αλλιώς το ταξίδι της δεν έχει νόημα. Με μια στοχαστική, αλλά συνάμα περίτεχνη αφήγηση που ξεδιπλώνεται σε ελλείψεις, ο Ντέιβι Τσου υπογράφει μια πανανθρώπινη σονάτα για όσα μας καθορίζουν κι όσα νομίζουμε πως θέλουμε αλλά ποτέ μας δεν θα γίνουμε.
ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΑΠΟ ΠΟΤΕ
Μένουμε για λίγο ακόμα στις Κάννες για να ξεχωρίσουμε και φιλμ-πλάνταγμα της χρονιάς. Νεαρή γυναίκα με ανίατη ασθένεια ανακαλύπτει το μπλογκ ενός άντρα με παρόμοια μοίρα κι αποφασίζει να ταξιδέψει στη Νορβηγία για να τον συναντήσει. Ο σύντροφός της όμως αδυνατεί να πάρει ψύχραιμα την απόφασή της. Πρωταγωνιστεί η πάντα σπουδαία Βίκι Κριπς του Phantom Thread κι ο υπέροχος και τραγικά χαμένος Γκασπάρ Ουλιέλ στον τελευταίο του ρόλο. Mια από τις πιο συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές του πρόσφατου Φεστιβάλ Καννών.
MEDUSA DELUXE
Φόβος και παράνοια απλώνονται στα παρασκήνια κορυφαίου διαγωνισμού κομμωτικής, όταν ένας από τους συμμετέχοντες βρίσκεται νεκρός. Με τις φήμες και τα κουτσομπολιά να διαχέονται ανεξέλεγκτα προς πάσα κατεύθυνση, ο αδυσώπητος ανταγωνισμός και η υπέρμετρη φιλοδοξία δίνουν σταδιακά τη θέση τους σε ένα αστυνομικό μυστήριο που χτενίζει σε πραγματικό χρόνο κάθε σπιθαμή των διαδρόμων και των καμαρινιών. Απολαυστικά εξτράβαγκαντ χαρακτήρες και πλουμιστές καούκες πρωταγωνιστούν σε ένα απολαυστικό ντεμπούτο που έγινε η word of mouth επιτυχία του φετινού φεστιβάλ του Λοκάρνο.
BROS
Ας ελαφρύνει τώρα λίγο το κλίμα, με μια romcom σκηνοθεσίας Νίκολας Στόλερ (Neighbors, Forgetting Sarah Marshall). Δύο γκέι άντρες που αποφεύγουν με κάθε τρόπο να δεσμευτούν σε μια σχέση, δοκιμάζουν να τα φτιάξουν μεταξύ τους. Ο Μπίλι Άιχνερ κι ο Στόλερ παίζουν με τους κανόνες των κλασικών ρομαντικών κομεντί ανανεώνοντας το είδος για την εποχή του Grindr.
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Ας γυρίσουμε τώρα στα σοκαριστικά γιατί έχουμε μερικά ακόμα, δεν τελειώσαμε. Αυτό το ντοκιμαντέρ είναι πιθανώς ό,τι πιο ωμό και σοκαριστικό θα δείτε φέτος σε αίθουσα. Η ταινία εισβάλλει στα έγκατα των γαλλικών νοσοκομείων για να πραγματοποιήσει μια κυριολεκτική και μεταφορική κατάδυση στα σπλάχνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Με ανατριχιαστικό υλικό από το εσωτερικό ευάλωτων σωμάτων κατά τη διάρκεια κάθε είδους χειρουργικών επεμβάσεων, το φιλμ δοκιμάζει τις αντοχές του θεατή και μαζί τα όρια του σινεμά τεκμηρίωσης και των φιλοσοφικών του προεκτάσεων. Είμαστε απλώς ένα κομμάτι πληγωμένης σάρκας ή η θνητότητά μας είναι απλώς ένας λόγος να γιορτάσουμε θριαμβευτικά;
ΤΑ ΠΟΡΦΥΡΑ ΠΑΝΙΑ
Ο σκηνοθέτης του εκπληκτικού Martin Eden διασκευάζει το ομότιτλο βιβλίο του Αλεξάντρ Γκριν, μεταφέροντας τη δράση στη Γαλλία του Μεσοπολέμου και παρακολουθώντας την ιστορία της Ζιλιέτ, μιας κοπέλας που από παρίας του χωριού εξελίσσεται σε όμορφη και καλλιεργημένη ονειροπόλο. Προφητείες, μουσική, ρομαντική ποίηση, κλασικά παραμύθια και ολίγον από Ζακ Ντεμί για ένα αισιόδοξα τρυφερό δείγμα «μικρού» αλλά πανέμορφου σινεμά.
ΒΡΑΝΟΧΗΣΙ
Μια φυσιοδίφης μελετά σπάνιο λουλούδι σε ακατοίκητο νησί της Κορνουάλης, εν έτει 1973. Την καθημερινή της ρουτίνα κυκλώνει η απομόνωση, ο φουρτουνιασμένος ωκεανός, το άγριο τοπίο, μνήμες, φαντάσματα. Με σημεία αναφοράς τον Νίκολας Ρεγκ κα ιτον Τζόναθαν Γκλέιζερ, ο breathrought σκηνοθέτης του εξαιρετικού Bait παραδίδει ένα φιλμ απόκοσμου φολκλόρ και μεταφυσικού τρόμου. Γι’αυτά περιμένουμε τις Νύχτες Πρεμιέρας.
ΤΟ ΜΠΛΕ ΚΑΦΤΑΝΙ
Σε μια από τις παλαιότερες συνοικίες του Μαρόκου, ένα παντρεμένο ζευγάρι συντηρεί ένα παραδοσιακό ραφείο και μαζί έναν γάμο από τον οποίο κάθε ερωτική διάθεση έχει παρέλθει. Εκείνη πασχίζει με την υγεία της και το πόσο της λείπει λίγη τρυφερότητα. Εκείνος παλεύει με την καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία του. Κι ένας νεαρός μαθητευόμενος έρχεται να τρυπώσει καταλυτικά ανάμεσά τους. Ένας κόσμος αγάπης ως απάντηση σε μια αναχρονιστική πραγματικότητα, με έντονα Phantom Thread vibes. Βραβείο FIPRESCI στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών.
NEW HOLLYWOOD
Αφήνουμε για το τέλος τρεις κατηγορίες που χωράνε μέσα μια ντουζίνα ταινίες η κάθε μία. Το αφιέρωμα στο New Hollywood των ‘70s εστιάζει στη δημιουργική περίοδο που άλλαξε το αμερικάνικο σινεμά συστήνοντας ή θεμελιώνοντας μερικά από τα σημαντικότερα ονόματα στην ιστορία. Εδώ θα δούμε στη μεγάλη οθόνη μερικούς από τους πραγματικούς ογκόλιθους του αμερικάνικου σινεμά (Νονός, Ταξιτζής, Nashville, Ο Καουμπόι του Μεσονυχτίου, Μέρες Ευτυχίας, The Last Picture Show), μερικά πραγματικά απολαυστικά δείγματα αφήγησης από αληθινούς masters (Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου, The French Connection, Φέρτε Μου το Κεφάλι του Αλφρέντο Γκαρσία), αρκετές τολμηρές επιλογές πιο ωμών ή λιγότερο προβεβλημένων φιλμ (A New Leaf, Deliverance, Night Moves, Killer of Sheep) αλλά και την ταινία-έμβλημα που θεωρείται πως η αποτυχία της σηματοδότησε το τέλος ολόκληρης εκείνης της εποχής (Heaven’s Gate). Πραγματικά, τι να πρωτοδιαλέξεις. (Όλα.)
QUEER BRITANNIA
Το έτερο μεγάλο αφιέρωμα του φεστιβάλ μας πηγαίνει στην Βρετανία και συγκεκριμένα την άνθιση ενός συναρπαστικού queer σινεμά που εκτείνεται από τα ‘70s μέχρι και τα ‘90s κι από το αβάν γκαρντ μέχρι την οσκαρική αναγνώριση. Σε αυτή τη διαδρομή βλέπουμε οπωσδήποτε το Sebastiane, την ιστορία του Αγίου Σεβαστιανου δια χειρός θρυλικού Ντέρεκ Τζάρμαν, την Καταραμένη Κυριακή του Τζον Σλέσιντζερ με Πίτερ Φιντς και Γκλέντα Τζάκσον που προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ταινίας, την αυτοβιογραφική Τριλογία του Τέρενς Ντέιβις, αλλά και το Θεοί και Δαίμονες του Μπιλ Κόντον που κέρδισε Όσκαρ σεναρίου και είδε τον Ίαν ΜακΚέλεν να προτείνεται για Α’ ανδρικό ρόλο.
ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Και τέλος, οι μικρού μήκους. Όπως κάθε χρόνο, οι Νύχτες επιλέγουν τις κορυφαίες μικρού μήκους ταινίες της χρονιάς για το δικό τους διαγωνιστικό. Έτσι, θα δούμε και εδώ πολλούς από τους τίτλους που ξεχωρίσαμε από τη Δράμα, όπως το Αναμνήσεις μιας Εφηβικής Καταιγίδας, το AirHostess-737, το 5πμ Παραλία, το Τοκάκης ή Πως Με Λένε, το ENOMENA και πολλά ακόμα. Δυστυχώς δε θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τα Τσουλάκια, που ξεχωρίσαμε παραπάνω από όλα τα υπόλοιπα.
