Who will save our memory?;

Διάβασα το άρθρο της εφημερίδας Κυθηραϊκά για την ολοκληρωτική καταστροφή του ναού της Παναγίας Παρθενιώτισσας στην Παλιόχωρα. Και στεναχωρήθηκα βαθιά.

Όχι μόνο για τον συγκεκριμένο ναό — έναν βυζαντινό θησαυρό με τοιχογραφίες και επιγραφή που κατέρρευσαν και έγιναν «χώμα». Αλλά γιατί η εικόνα αυτή δεν είναι εξαίρεση. Είναι η καθημερινότητα σε δεκάδες ξωκλήσια, σε βυζαντινά μνημεία, σε μεσαιωνικούς οικισμούς του νησιού, όπως της Παλιόχωρας και της Κάτω Χώρας Μυλοποτάμου.

Όπου και να γυρίσεις το βλέμμα, βλέπεις την ιστορία που παραδίδεται στη φθορά του χρόνου.

Ξωκλήσια με ανοιχτές πόρτες, σπασμένες κλειδαριές, τοιχογραφίες παραδομένες στον καιρό, στέγες που υποχωρούν. Στα Κύθηρα — το νησί που καμαρώνει για την ιστορία του — μνημεία χιλίων χρόνων διαλύονται κατάχαμα.

Και δεν μπορεί όλα αυτά να τα προσπερνάμε με ένα «δεν φταίω εγώ».

Δεν μας λείπουν οι μελέτες. Μας λείπει η βούληση

Ο δημοσιογράφος Μανώλης Καλλίγερος υπενθυμίζει ότι από το 2014 είχαν γραφτεί άρθρα, είχαν γίνει εκκλήσεις, είχαν ενημερωθεί υπηρεσίες. Κανείς δεν συγκινήθηκε.

Και είναι αλήθεια:

Αν δημοσιεύσουμε μια φωτογραφία με lifestyle θεματική ή έναν διάσημο που ήρθε με το κότερο στο νησί, γίνονται όλα viral. Αν δούμε όμως μια τοιχογραφία του 13ου αιώνα που διαλύεται, επικρατεί σιωπή. Η αδιαφορία σκοτώνει πιο γρήγορα από τον χρόνο.

Τι μπορούμε να κάνουμε τώρα — όχι σε “κάποια άλλη στιγμή”

1. Καταγραφή — ένας ψηφιακός «Χάρτης Μνημείων σε Κίνδυνο»

Να εντοπιστούν όλα τα μνημεία που κινδυνεύουν (ξωκλήσια, γεφύρια, οικισμοί, τοιχογραφίες). Αυτό μπορεί να γίνει μέσα σε ελάχιστες ημέρες με ομάδα εθελοντών.

2. Άμεση προστασία από περαιτέρω φθορά

Δεν ζητάμε «αναστήλωση Παρθενώνα». Ζητάμε απλώς στέγαστρα, στερέωση, ώστε να μην πέσουν άλλο. Μερικές φορές, η διάσωση είναι αρκετή για να μη χειροτερέψει η κατάσταση.

3. Συνεργασία με Πανεπιστήμια & Αρχαιολογική Υπηρεσία

Υπάρχουν εργαστήρια συντήρησης που αναζητούν αντικείμενο για πρακτική. Ό,τι αφήνουμε στην τύχη του ως «παλιό», άλλοι θα το θεωρούσαν θέμα διδακτορικού.

4. Προγράμματα χρηματοδότησης

ΕΣΠΑ, υπουργείο, μητρόπολη, δήμος, ιδρύματα πολιτισμού μπορούν να ενώσουν δυνάμεις και να διεκδικήσουν χρηματοδοτήσεις. Λεφτά υπάρχουν, όραμα δεν υπάρχει.

5. Θεσμός «Υιοθεσίας Μνημείου»

Σχολεία, σύλλογοι, επιχειρήσεις, να αναλάβουν ένα μνημείο και να το παρακολουθούν. Χρειάζεται μια κοινωνία ενεργή που θα φροντίζει τον τόπο της.

Όταν χάνεται ένα μνημείο, δεν χάνεται απλά ένα σύνολο από πέτρες και αδρανή υλικά. Χάνεται η μνήμη. Και ένας τόπος χωρίς μνήμη γίνεται τόπος χωρίς ταυτότητα. Όπως γράφει ο δημοσιογράφος Μανώλης Καλλίγερος στο άρθρο των «Κυθηραϊκών»: «Ένας λαός χωρίς μνήμη δεν έχει μέλλον.» Μια φράση που μπορεί να ανοίξει μεγάλη συζήτηση, μα συγχρόνως μπορεί και να μας κινητοποιήσει.

Στα Κύθηρα έχουμε κάτι μοναδικό: Μνημεία και πολιτιστικούς θησαυρούς που δεν βρίσκονται σε μουσεία, αλλά στον δρόμο που περπατάς. Είναι κρίμα να είμαστε εμείς οι τελευταίες γενιές που τα είδαν να καταρρέουν και δεν έκαναν τίποτα.

Τα Κύθηρα δεν είναι μόνο προορισμός. Είναι ιστορία. Και η ιστορία ζητά να την προστατεύσουμε — πριν γίνει σκόνη.

Διαβάστε το άρθρο το Μ. Καλλίγερου στον κάτωθι σύνδεσμο:
https://www.kythiraika.gr/panagia-partheniotissa-pos-afisame-na-katastrafei-enas-istorikos-naos-ton-kythiron/

Author of the article:

Ippolytos Prekas