ε διαδικασία φτωχοποίησης βρίσκονται οι πολίτες της Ελλάδας, και κυρίως οι εργαζόμενοι, όπως αποτυπώνεται πλέον σε πλήθος αναλύσεων και στοιχείων, μολονότι η κυβέρνηση προσπάθησε κατά το προηγούμενο διάστημα να διαστρεβλώσει την πραγματική εικόνα δίνοντας στη δημοσιότητα στοιχεία που έλεγαν τη… μισή αλήθεια. Κι αυτό διότι φαίνεται πως η χώρα μας «κονταροχτυπιέται» με τη Βουλγαρία για την τελευταία θέση σε ό,τι αφορά την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων.
Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα ολοένα και φτωχοποιούνται και δεν αποκλείεται η κατάσταση να χειροτερεύσει στην πορεία, όπως άλλωστε είχε καταγράψει εκτίμηση αναλυτών σε άρθρο των Financial Times το οποίο δημοσιεύτηκε πριν από κάποιους μήνες. Άλλωστε, η χώρα μας συγκρίνεται πλέον με τη Βουλγαρία σε όρους αγοραστικής δύναμης των πολιτών και ακόμη η ελληνική οικονομία δεν έχει καταφέρει να «πιάσει τα προ κρίσης επίπεδα».
Οπως παρουσιάστηκε σε σχετική ανάλυση του ΚΕΠΕ (βλ. πίνακα) συγκριτικά με τις χώρες της Ε.Ε. των 27, η ελληνική οικονομία κατέχει πλέον την τελευταία θέση του μέσου μισθού ανά δεδουλευμένη ώρα εργασίας – για συντομία, ωρομίσθιου υπολογισμένου σε όρους κοινής αγοραστικής δύναμης
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν παρόμοιο με αυτό του μέσου όρου της Ε.Ε. μέχρι το 2009. Από τότε 10 χώρες έχουν δει το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων τους να ξεπερνά αυτό της Ελλάδας. Πλέον η Ελλάδα είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα στην Ε.Ε. μετά τη Βουλγαρία και παραμένει ουραγός στην Ευρωζώνη. «Καθώς το χάσμα με τη Βουλγαρία μειώνεται απότομα, δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της Ε.Ε.», όπως είχε επισημανθεί τότε στο άρθρο των Financial Times προκαλώντας πολλές συζητήσεις εντός του ελληνικού πολιτικού σκηνικού.
Εισοδήματα και ΑΕΠ
Από την κρίση του 2010 κι έπειτα οι δαπάνες της Ελλάδας περικόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν για να εξασφαλιστεί η διάσωση από το ΔΝΤ και την Ε.Ε., με αποτέλεσμα να συμπιεστούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά και να κατεδαφιστεί η οικονομία, όπως αναφερόταν στο δημοσίευμα. Όπως σημειωνόταν, η έκταση της οικονομικής ζημιάς ήταν σπάνια για καιρό ειρήνης.
Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία είναι σήμερα περίπου 19% μικρότερη απ’ ό,τι το 2007, παρά την ανάκαμψη της χώρας μετά την πανδημία, ενώ η οικονομία της Ε.Ε. στο σύνολό της έχει μεγεθυνθεί κατά 17%, κάτι το οποίο έχει καταγράψει και σε πρόσφατη έκθεσή της η Eurobank.
Οπως κατέγραψαν και οι Financial Times, οι πραγματικοί μισθοί μειώνονταν σταθερά μέχρι το 2022 -τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του ΟΟΣΑ-, υποχωρώντας κατά 30% από τα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα. Αναφέρουν επιπλέον ότι υπάρχουν ανησυχίες και για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας με φόντο την κλιματική αλλαγή και το δημογραφικό πρόβλημα.
Στοιχεία σοκ για τη φτώχεια
Υπάρχουν ωστόσο και άλλα στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις δύσκολες συνθήκες που βιώνουν οι πολίτες στην Ελλάδα. Το 2023 η ελληνική οικονομία σημείωσε ρυθμό ανάπτυξης 2%, αλλά η φτώχεια δεν μειώθηκε. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού βρισκόταν το 26,1% των Ελλήνων και των Ελληνίδων, δηλαδή 2.658.400 άτομα. Το 2022 το ποσοστό της φτώχειας ήταν 26,3%.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι για τη Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ με τον όρο «φτώχεια» εννοείται αυτό που στην καθημερινότητά μας θα ονομάζαμε απόλυτη φτώχεια ή εξαθλίωση. Το όριο της φτώχειας τοποθετείται στα 6.030 ευρώ ετησίως κατά άτομο και 12.663 ευρώ για νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών.
Τι ισχύει για τους νέους
Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το ποσοστό νέων ηλικίας 18-24 ετών που ζουν σε συνθήκες σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης είναι υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Συγκεκριμένα, το 2023 το 14,7% των νέων ηλικίας 18-24 ετών ζούσε σε συνθήκες σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης. Αμέσως μετά ακολουθούν οι γυναίκες με 14,1%, τα άτομα άνω των 55 ετών με 13%, ενώ οι άνδρες έχουν ελάχιστα χαμηλότερο ποσοστό υλικής και κοινωνικής στέρησης (12,9%). Υπενθυμίζουμε ότι η υλική και κοινωνική στέρηση δεν ταυτίζεται με τη φτώχεια, αφού δεν υπολογίζεται με βάση το εισόδημα, αλλά ανάλογα με την πρόσβαση σε αναγκαία αγαθά και υπηρεσίες – από τη διατροφή και τη στέγαση μέχρι την αναψυχή, τη δυνατότητα για μία εβδομάδα διακοπών ή για την κάλυψη έκτακτων εξόδων.
Η Ελλάδα έχει αρνητικό ρεκόρ και στην παιδική φτώχεια, καθώς το 2023 σχεδόν το 22% των ανηλίκων βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας (έναντι 18,3% των ενηλίκων) σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ΓΣΕΕ. Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ επισήμανε ότι ενώ η ελληνική κοινωνία έδειχνε να βελτιώνεται μετά το ναδίρ της κρίσης -με ορόσημο το 2015, όταν το 1 στα 4 νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά ζούσε κάτω από το όριο της σχετικής φτώχειας-, από το 2020 οι δείκτες φτώχειας παρουσιάζουν νέα επιδείνωση. Για παράδειγμα, το 2022 το 22,3% των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά στην Ελλάδα ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας, έναντι 17,4% στην Ε.Ε. των 27. Το 2023 υπήρξε μια οριακή αποκλιμάκωση μόλις 0,3 ποσοστιαίων μονάδων.
