Ο Γρηγόριος Π. Κασιμάτης είναι ένας από τους μεγάλους πολιτικούς του εικοστού αιώνα, ενώ μετά την πολιτική του καριέρα, διετέλεσε μέλος και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 16 Μαρτίου 1906. Ο πατέρας του Παναγιώτης Κασιμάτης, που είχε γεννηθεί στα Κύθηρα το 1863, πήγε στον Πειραιά και δούλεψε φορτοεκφορτωτής, ύστερα έγινε μικροεργολάβος και ακολούθως άνοιξε στην οδό Ερμού της Αθήνας, μια μικρή αποθήκη καυσίμων υλών. Μαζεύοντας χρήματα κατάφερε να ζήσει την οικογένειά του και να σπουδάσει τον γιο του Γρηγόρη. Η μητέρα του Γρηγόρη, η Ανθή καταγόταν από το Άργος.
Ακαδημαϊκά Χρόνια
Ο Γρηγόρης Κασιμάτης τελείωσε τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1925 και την Φιλοσοφική Σχολή το 1927. Το 1929 έφυγε στο Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του εκεί. Επέστρεψε στην Αθήνα το 1931 με τίτλους στις νομικές, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνιολογικές επιστήμες. Στις 26 Ιουλίου 1931 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ των Νομικών, Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου των Παρισίων (Doctorat d’État). Το 1932 διορίστηκε υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να διδάξει αστικό δίκαιο και στη συνέχεια, το 1936 εξελέγη τακτικός καθηγητής της σχολής αυτής. Το ότι διορίστηκε στο πανεπιστήμιο σε ηλικία μόλις 25 ετών τον κατατάσσει ως τον νεότερο καθηγητή σε ελληνικό πανεπιστήμιο, που υπήρξε ποτέ. Έπειτα μετατέθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου δίδαξε αστικό και εργατικό δίκαιο και κοινωνική πολιτική. Το 1937 εξελέγη καθηγητής στην Πάντειο Σχολή Πολιτικών Επιστημών.
Πολιτική Σταδιοδρομία και Κατοχή
Ο Γρηγόρης Κασιμάτης ασχολήθηκε με την πολιτική ακολουθώντας τις προοδευτικές τάσεις, αρχικά τον Ελευθέριο Βενιζέλο και ύστερα τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Στην πολιτική σταδιοδρόμησε από το 1935 ως γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Παιδείας. Το 1936 διετέλεσε υφυπουργός Εργασίας και εφάρμοσε τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, το κατώτατο ημερομίσθιο και τη διαιτησία επί των εργατικών διαφορών. Με την εισαγωγή των τριών αυτών θεσμών ο Γρηγόρης Κασιμάτης θεωρείται θεμελιωτής του Εργατικού Δικαίου της χώρας. Έμεινε στη θέση αυτή μέχρι τις 4 Αυγούστου 1936 που έγινε η δικτατορία του Μεταξά. Στην κατοχή ο Γρηγόριος Κασιμάτης οργάνωσε την ομάδα αντίστασης «Παρόν» εκδίδοντας την ομώνυμη εφημερίδα. Λόγω της αντιστασιακής του δράσης συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας.
Στην κυβέρνηση μετά την απελευθέρωση
Μετά την απελευθέρωση, το 1945 παντρεύτηκε την Έφη Βουτυρά καταγόμενη από την Κωνσταντινούπολη. Εκείνη τη χρονιά διορίστηκε υπουργός Εθνικής Οικονομίας στην κυβέρνηση Πλαστήρα και κατέβαλε την πρώτη προσπάθεια ελέγχου του κόστους της παραγωγής των μεγάλων επιχειρήσεων. Την ίδια χρονιά, σε μία περίοδο που οι κυβερνήσεις δεν μακροημέρευαν λόγω αδυναμίας να αναδιαρθρώσουν το οικονομικό σύστημα της χώρας, ο Γρηγόριος Κασιμάτης διετέλεσε επίσης υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και το Νοέμβριο του 1945 επί κυβερνήσεως Κανελλόπουλου ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών. Πραγματοποίησε αναπροσαρμογή της δραχμής κόβοντας τα μηδενικά και απέσυρε τα μετακατοχικά πληθωριστικά χαρτονομίσματα. Το 1950 διετέλεσε υπουργός Τύπου και υπουργός Εργασίας εφαρμόζοντας την αρχή της μη αναμίξεως του Κράτους στον Συνδικαλισμό. Το 1951 διετέλεσε υπουργός Βιομηχανίας και μετακινήθηκε ύστερα στο υπουργείο Εργασίας μέχρι το 1952. Τότε, με το νόμο 2053, πρόσθεσε στην εργατική νομοθεσία το Τριμερές Συμβούλιο Συλλογικών Σχέσεων και Διαφορών, που επέτρεπε την βελτίωση της θέσης των εργαζομένων δια του περιορισμού του κόστους της παραγωγής και της δικαιότερης κατανομής του κοινωνικού εισοδήματος. Για πρώτη φορά επιτρεπόταν σε όργανό κοινωνικής ειρήνης ο έλεγχος του κόστους των μεγάλων επιχειρήσεων και προστατευόταν ο εργάτης, ο επαγγελματίας και ο καταναλωτής. Το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε επίσης τους εξής νόμους που πρότεινε ο Κασιμάτης: 2078 «περί ατυχημάτων εργασίας», 2080 «περί εργατικών ασθενειών», 2222 «περί ελέγχου απολύσεως μισθωτών» κλπ.
Η ίδρυση της ΕΡΕ
Μετά το τέλος του εθνικού διχασμού ο Κασιμάτης διατύπωσε την ανάγκη νέων πολιτικών σχημάτων και με διάβημά του στον Βασιλιά στις 22 Μαρτίου 1955, όταν αρρώστησε ο Παπάγος, ζήτησε να αναλάβει την κυβέρνηση της χώρας η νέα γενιά. Αυτό οδήγησε στην ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης, στην οποία τέλεσε ιδρυτικό μέλος και η συμβολή του υπήρξε καθοριστική στην πορεία του κόμματος. Επί κυβερνήσεων Καραμανλή διετέλεσε υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου και υπουργός Παιδείας. Συνολικά ο Γρηγόριος Κασιμάτης διετέλεσε δεκατέσσερις φορές υπουργός. Το 1956 διετέλεσε επίσης αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας στον Ο.Η.Ε κατά την πρώτη φάση της συζήτησης του Κυπριακού. Ακόμη συμμετείχε στην ελληνική αντιπροσωπεία του Ν.Α.Τ.Ο, σε βαλκανικές διασκέψεις, στο Συμβούλιο της Ευρώπης κ.α.
Το 1959 επέστρεψε ενεργότερα στην επιστημονική έρευνα. To 1962 ο Γρηγόριος Κασιμάτης ανακηρύχτηκε διδάκτωρ της Νομικής honoris causa του Παμεπιστημίου Aix – en – Provence της Γαλλίας και το 1964 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Bari της Ιταλίας. Στις 14 Νοεμβρίου του 1968 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Λίγες μέρες μετά, στις 18 Φεβρουαρίου του 1970, ο πρόεδρος Λεωνίδας Ζέρβας τον καλωσόρισε στην Ακαδημαϊκή Σύγκλητο και τον προσφώνησε ο ακαδημαϊκός Ξενοφώντας Ζολώτας με τον οποίο διατηρούσαν και φιλικές σχέσεις. Στις 27 Οκτωβρίου 1972 εξελέγη πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.
Η επαφή με τα Κύθηρα
Ο Γρηγόριος Κασιμάτης διατηρούσε στενές σχέσεις με τους Κυθήριους, ενώ αποτελούσε εξέχουσα προσωπικότητα για την παροικία τους στην Αθήνα. Στήριξε αρκετούς συμπατριώτες του από όποιο πόστο κι αν βρισκόταν. Συνέβαλε επίσης με ενέργειές του σε έργα του νησιού, όπως η διάνοιξη του δρόμου Φρατσίων – Αβλέμονα που ξεκίνησε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ τα Κύθηρα ήταν από τις πρώτες επαρχίες, αν όχι η πρώτη, στην οποία τμήματα οδών στρώθηκαν με άσφαλτο (Μαύρη Λίμνη – Κουμάρος). Ο παλιός οδοστρωτήρας που σήμερα κοσμεί ως μνημείο την είσοδο της πρωτεύουσας των Κυθήρων, ήλθε στο νησί με δικές του ενέργειες. Ο Γρηγόρης Λαμπρινού Κασιμάτης ήταν πρώτος ξάδελφος του Γρηγορίου Κασιμάτη, οι πατέρες τους ήταν αδέλφια, η οικογένειά τους καταγόταν από τα Φράτσια. Για ένα διάστημα μάλιστα, από τα μέσα του πολέμου μέχρι και το 1950 ο μικρός Γρηγόρης είχε εργαστεί στο γραφείο του μεγάλου του ξαδέλφου και φιλοξενείτο στο σπίτι του.
Θεμελιωτής του Εργατικού Δικαίου της πατρίδας μας
Ο Γρηγόριος Κασιμάτης απεβίωσε το 1987 σε ηλικία 81 ετών. Υπήρξε ένας πολιτικός που ξεκίνησε την πορεία του από τον προοδευτικό χώρο και κατέληξε στην δεξιά παράταξη. Μπορεί να κατακρίθηκε για τη στροφή του προς τον συντηρητισμό, δεν έπαψε όμως να θεωρείται ο θεμελιωτής του Εργατικού Δικαίου στη χώρα μας.
Ο Γρηγόριος Κασιμάτης διακρίθηκε με το Σταυρό των Ταξιαρχών του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου του Α’ το 1936, το Σταυρό των Ανωτέρων Ταξιαρχών του Βασιλικού Τάγματος του Φοίνικος, τον Αστέρα των Ανωτέρων Ταξιαρχών της Λεγεώνας της Τιμής, τον μεγαλόσταυρο του Παναγίου Τάφου, τον Μεγαλόσταυρο της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας και τον Μεγαλόσταυρο του Βασιλικού Στέμματος της Ταϊλάνδης.
