Μήπως έχεις αναρωτηθεί γιατί η απώλεια του σωματικού βάρους και ιδιαίτερα η διατήρησή του, με το πέρας της ηλικίας, ειδικά μετά τα 40, γίνεται πιο δύσκολη; Μήπως αγχώνεσαι για το πώς να διατηρήσεις το επιθυμητό βάρος και κατά πόσο θα χρειαστεί να ακολουθήσεις μία πολύ στερητική διατροφή για να το επιτύχεις;

Ποιοι είναι οι λόγοι που εμποδίζουν την απώλεια του βάρους μετα τα 40;

Οι σημαντικότεροι παράγοντες αποτελούν τη μείωση του μεταβολισμού και την αλλαγή του ορμονικού προφίλ.

Μείωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού

Κατά την πάροδο του χρόνου παρατηρείται μια μείωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού κατά 5-25%. Με άλλα λόγια, μειώνονται οι θερμίδες που καίει ο οργανισμός σε κατάσταση ηρεμίας και έτσι με την ίδια θερμιδική πρόσληψη, ένα άτομο μπορεί να παρατηρήσει αύξηση του σωματικού του βάρους και συγκεκριμένα του λίπους.

Δεν είναι τυχαίο που από την ηλικία των 20-25 μέχρι τα 65 έτη, παρατηρείται στα περισσότερα άτομα αύξηση του σωματικού λίπους και πιο ειδικά παρατηρείται μια ανακατανομή του λίπους στο σώμα. Συγκεκριμένα, αυξάνεται το σπλαγχνικό λίπος, το λίπος δηλαδή στην περιοχή της κοιλιάς.

Παράλληλα με την αύξηση του λίπους, τόσο ο μυϊκός όσο και οστικός ιστός μειώνονται. Η μυϊκή μάζα κορυφώνεται στην ηλικία περίπου των 30 ετών και στη συνέχεια μειώνεται σταδιακά.

Υπολογίζεται ότι η μείωση της μυϊκής μάζας μέχρι την ηλικία των 70 ετών μπορεί να φτάσει από 20 μέχρι 40%, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σαρκοπενία.

Μείωση της φυσικής δραστηριότητας

Η μείωση της φυσικής δραστηριότητας, ήταν μέχρι στιγμής η πιο γνωστή αιτία μείωσης του μεταβολισμού. Ειδικότερα ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει, αφιερώνει όλο και λιγότερο χρόνο στην άσκηση με αποτέλεσμα να μην καταφέρνει να διατηρήσει τα επίπεδα της μυϊκής του μάζας. Η μείωση της μυϊκής μάζας ισοδυναμεί με μείωση των καύσεων στον οργανισμό και άρα μείωση του μεταβολισμού.

Ωστόσο, πρόσφατα δεδομένα υποστηρίζουν ότι το σπλαχνικό λίπος και γενικότερα το αυξημένο λίπος στο σώμα μπορεί να έχει επίσης αρνητικό αντίκτυπο στους μύες, καθώς εκκρίνει προφλεγμονώδεις ουσίες που επάγουν την φλεγμονή και τη γήρανση.

Η διήθηση του λίπους στους μύες μπορεί να επηρεάσει την νευρομυϊκή ενεργοποίηση και την μυϊκή απόδοση και έτσι να οδηγήσουν στην προοδευτική μείωση της κινητικότητας.

Αλλαγή ορμονικού προφίλ

Η αλλαγή του ορμονικού προφίλ, είναι ένας ακόμη παράγοντας που δυσκολεύει την απώλεια βάρους και ταυτόχρονα ευνοεί την αύξηση του σωματικού λίπους με την πάροδο του χρόνου.

Οι γυναίκες συνήθως στην ηλικία των 45-55, μπαίνουν στην εμμηνόπαυση, κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα των ορμονών του γυναικείου φύλου, τα οιστρογόνα, μειώνονται και αλλαγές στο σώμα αλλά και στο μεταβολισμό της γυναίκας είναι αισθητές.

Οι διαταραχές ύπνου/διάθεσης, η οστεοπενία/οστεοπόρωση, τα δερματικά προβλήματα, η διαταραχή στο μεταβολισμό των λιπιδίων και ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι μερικές από τις επιπτώσεις αυτής της περιόδου.

Μάλιστα, φαίνεται πως η εμμηνόπαυση σχετίζεται με την ανακατανομή του λίπους στο σώμα της γυναίκας, την εναπόθεση του λίπους στην περιοχή της κοιλιάς, ευνοώντας έτσι το σπλαγχνικό λίπος. Όπως και στις γυναίκες, έτσι και στους άνδρες παρατηρείται μείωση των ορμονών του αντρικού φύλου, των ανδρογόνων, με την αύξηση της ηλικίας.

Η τεστοστερόνη αποτελεί την πιο ισχυρή ανδρογόνο ορμόνη. Τα μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης έχουν επίσης συσχετισθεί με την αύξηση του λίπους στο σώμα, αλλά και με τη μείωση του μυϊκού ιστού.

Ποια είναι τα κατάλληλα εφόδια που θα με βοηθήσουν να μειώσω το βάρος μου μετά τα 40;

Ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές, θα μπορέσεις να ελέγξεις το σωματικό σου βάρος και να κερδίσεις την υγεία σου, ειδικά αν είσαι ανω των 40 ετών.

Κατανάλωσε καθημερινά φρούτα & λαχανικά.

Προσθέτοντας στη διατροφή σου ποικιλία από φρούτα και λαχανικά, αυξάνεις την πρόσληψη φυτικών ινών οι οποίες σε βοηθούν να νιώθεις χορτάτο/η περισσότερη ώρα μέσα στην ημέρα και έτσι μπορείς πολύ πιο εύκολα να ελέγξεις το σωματικό σου βάρος.

Εκτός από τις ίνες, η καθημερινή κατανάλωσή τους συμβάλλει στην κάλυψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών βλέπε βιταμίνες, που χρειάζεται ο οργανισμός για την ομαλή του λειτουργία.

Προτίμησε φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα, βλέπε παντζάρι, πιπεριές, ντομάτα, καρότο, μούρα, σταφύλι, κεράσια, δαμάσκηνα κτλ., καθώς είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες στο σώμα και επιβραδύνουν τη γήρανση.

Μην ξεχνάς την ενυδάτωση.

Η καλή ενυδάτωση μετα τα 40 βοηθάει στην απώλεια βάρους. Για να πετύχεις καλή ενυδάτωση προτίμησε την κατανάλωση νερού και όχι ροφημάτων πλούσιων σε ζάχαρη όπως χυμοί, καφέ με σαντιγί ή με σιρόπι ή γλυκό με ζάχαρη, κρύο τσάι, αναψυκτικά κ.ά.

Η αυξημένη κατανάλωση ροφημάτων πλούσιων σε ζάχαρη, οδηγούν στην αυξημένη θερμιδική πρόσληψη μέσα στην ημέρα και επομένως στην αύξηση του βάρους. Ξεκίνα την ημέρα σου με ένα ποτήρι νερό, αντικατάστησε το αναψυκτικό με ανθρακούχο νερό με λίγο φρεσκοστυμμένο λεμόνι για να του δώσεις γεύση και πριν από κάθε γεύμα κάνε συνήθεια την κατανάλωση ενός ποτηριού νερό.

Έτσι, θα καταφέρεις να διατηρήσεις την ενυδάτωσή σου σε υγιή επίπεδα.

 Προτίμησε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λίπος.

Αντικατάστησε τα πλήρη σε λίπος γαλακτοκομικά όπως το γάλα και το γιαούρτι, με τις ημιαποβουτυρωμένες επιλογές τους (1,5%-2%).

Προτίμησε την κατανάλωση τυριών που περιέχουν εκ φύσεως χαμηλά λιπαρά όπως το ανθότυρο, η μυζήθρα, το cottage, το κατίκι. Διαφορετικά, επίλεξε την κατανάλωση light τυριών, δηλαδή αυτών που περιέχουν <13% λίπος, π.χ. φέτα, edam, gouda.

Επιλέγοντας γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά μετά την 4η δεκαετία της ζωής σου, μειώνεις τη θερμιδική πρόσληψη σε σχέση με το αν προτιμούσες να καταναλώσεις τις πλήρεις σε λίπος εκδοχές τους. Έτσι, βάζεις ακόμα ένα λιθαράκι στον έλεγχο του σωματικού σου βάρους.

Μην ξεχνάς την ημερήσια πρόσληψη πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας.

Ο οργανισμός χρειάζεται καθημερινά τη πρόσληψη τροφίμων πλούσιων σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας για την κάλυψη των αναγκών του, εκ των οποίων η διατήρηση της μυϊκής του μάζας.

Οι πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που δεν μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός από μόνος του, στην αναλογία που τα χρειάζεται. Βρίσκονται σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κόκκινο και το λευκό κρέας, το ψάρι, το αυγό, το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί.

Για την αποφυγή της μείωσης του μεταβολισμού μετά τα 40 λοιπόν, είναι σημαντική η κατανάλωση των παραπάνω τροφίμων ημερησίως. Το κόκκινο κρέας είναι καλό να καταναλώνεται μέχρι 1 φορά την εβδομάδα και το λευκό κρέας μέχρι 2 φορές την εβδομάδα.

Εάν είσαι vegan, τότε μην ξεχνάς μαζί με την κατανάλωση οσπρίων να καταναλώνεις μία πηγή υδατάνθρακα όπως το ρύζι, το ψωμί, οι πατάτες. Με αυτό το τρόπο αλληλοσυμπληρώνονται τα αμινοξέα των δύο ομάδων τροφίμων και έτσι προσλαμβάνεις την πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας που χρειάζεται ο οργανισμός.

Απόφυγε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων.

Όσο πιο επεξεργασμένο είναι ένα τρόφιμο, τόσες περισσότερες θερμίδες και συντηρητικά περιέχει.

Τα μπέργκερ, οι πίτσες, τα κέικ, τα μπισκότα, οι τηγανητές πατάτες, είναι λίγα μόνο παραδείγματα με αυξημένο λίπος (συνήθως κορεσμένο) ή/και αυξημένα σε ζάχαρη.

Απόφυγε μετα τα 40 να τα έχεις συχνά στο καθημερινό σου διαιτολόγιο και αντ’ αυτού προτίμησε να επιλέγεις τρόφιμα με αυξημένη θρεπτική αξία, τρόφιμα δηλαδή που είναι πλούσια σε βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Άκου το στομάχι σου.

Δώσε έμφαση στα μηνύματα που δίνει το στομάχι σου στον εγκέφαλό σου. Τι εννοώ; Όταν καταναλώνεις ένα φαγητό σταμάτα όταν έχεις χορτάσει, έχεις νιώσει δηλαδή τον κορεσμό και δεν νιώθεις πια πείνα.

Από την άλλη, καλό είναι να μην αφήνεις πολλές ώρες το στομάχι σου νηστικό. Διαχώρισε τη λιγούρα από την βιολογική πείνα και απόφυγε έτσι την κατανάλωση περιττών θερμίδων μέσα στην ημέρα.

Συμβουλέψου ένα ειδικό για το σχεδιασμό και την οργάνωση των καθημερινών σου γευμάτων.

Εάν δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς μόνος σου τη διατροφή, συμβουλέψου ένα Διαιτολόγο-Διατροφολόγο με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, για να σε καθοδηγήσει σωστά έτσι ώστε να πετύχεις τον στόχο σου.

Μην ξεχνάς την άσκηση.

Όσο κλισέ και εάν ακούγεται, η διατροφή σε συνδυασμό με την άσκηση δίνει πάντα τα καλύτερα αποτελέσματα. Αφιέρωσε λίγο χρόνο τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας για φυσική δραστηριότητα.

Εκτός από αερόβια άσκηση π.χ. περπάτημα, ποδήλατο, αφιέρωσε χρόνο για αναερόβια άσκηση π.χ. ασκήσεις ενδυνάμωσης, έτσι ώστε να διατηρήσεις τόσο το βάρος σου όσο και τη μυϊκή σου μάζα σε φυσιολογικά επίπεδα.

Εν κατακλείδι, η λύση για την απώλεια του σωματικού βάρους μετά την ηλικία των 40 ετών είναι η εστίαση στη διατήρηση της μυϊκής μάζας μέσω της διατροφής αλλά και μέσω της άσκησης, η καλή ενυδάτωση, η κατανάλωση με μέτρο επεξεργασμένων τροφίμων και η κατανάλωση του φαγητού ενσυνείδητα.

Της Δανάης Ευλογημένου, διαιτολόγου – διατροφολόγου