Καθώς η Ουάσινγκτον αναθεωρεί την γεωπολιτική της παρουσία στα διάφορα θέατρα επιχειρήσεων στον ισλαμικό κόσμο, τίθεται το ερώτημα εάν μετά την ήττα και φυγή τους από το Αφγανιστάν θα πράξουν το ίδιο στο Ιράκ.
Του Ευάγγελου Βενέτη*
Πρόσφατα η Ουάσινγκτον επαναδιατύπωσε την αποστολή της στο Ιράκ χωρίς να δώσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες της σημασίας αυτής της ενέργειάς της. Ο χρόνος ωστόσο δείχνει να μετράει αντίστροφα για τις ΗΠΑ στο Ιράκ.
Μετά την δολοφονία των Σιιτών στρατηγών Χατζ Γασέμ Σολεϊμανί και του Αμπού Μάχντι αλ-Μουχάντας από τις ΗΠΑ στις 3 Ιανουαρίου 2020 στην Βαγδάτη εκδηλώθηκε η λαϊκή αντίδραση από την σηιτική πλειονότητα του Ιράκ για την άμεση αποχώρηση των κατοχικών αμερικανικών δυνάμεων από την επικράτεια του Ιράκ. Το εν λόγω αίτημα έλαβε επίσημη μορφή από την ολομέλεια του ιρακινού κοινοβουλίου.
Καθώς οι φονευθέντες Σολεϊμανί και Μουχάντας ήταν λαοφιλείς στον σηιτικό κόσμο ως οι αρχιτέκτονες της νίκης των Σηιτών κατά του αμερικανοκίνητου λεγόμενου «Ισλαμικού Κράτους» στο Ιράκ και την Συρία, η άρνηση των ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το Ιράκ έχει συνοδευθεί έκτοτε από σειρά προειδοποιητικών ελαφρών στρατιωτικών χτυπημάτων κατά αμερικανικών θέσεων στο Ιράκ.
Η Ουάσινγκτον χρησιμοποιεί το ιρακινό έδαφος στην περιοχή του Κουρδιστάν στο Β. Ιράκ και της σουνιτικής επαρχίας Ανμπάρ για να μεταφέρει η Ουάσινγκτον μέσω των φιλαμερικανικών παραστρατιωτικών οργανώσεων SDF το συριακό πετρέλαιο από την συριακή περιοχή Χάσακα χωρίς την άδεια της συριακής κυβέρνησης του Μπασάρ Αλ-Άσσαντ, ενέργεια που η Δαμασκός κι η Μόσχα έχουν χαρακτηρίσει ως απροκάλυπτη ενέργεια κλοπής του ορυκτού πλούτου της Συρίας, ενέργεια που ζημιώνει την διεθνή εικόνα και κύρος των ΗΠΑ.[1]
Παράλληλα οι ΗΠΑ προσπαθούν να ελέγξουν την ροή ανθρώπινων κι υλικών πόρων από το Ιράκ στην Συρία με κατεύθυνση τα Υψώματα του Γκολάν. Ωστόσο η εν λόγω αμερικανική προσπάθεια έχει αποβεί άκαρπη έως τώρα.
Σήμερα στο Ιράκ ο Πρόεδρος Μπάιντεν καλείται να λάβει σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και την βελτίωση του κύρους των ΗΠΑ διεθνώς. Είναι σημαντικό ότι πριν από τρεις μήνες, στις 27 Μαΐου 2021, η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε να μην ανανεώσει την άδεια προς την αμερικανική εταιρία που εμπλέκεται στην εκμετάλλευση του συριακού πετρελαίου επί των ημερών το προκατόχου του.
Κυρίως όμως ο Τζο Μπάιντεν, όπως και στην περίπτωση του Αφγανιστάν, πρέπει να ζυγίσει τα δεδομένα και να εκτιμήσει εάν η παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα ή απλώς επιδεινώνει τις αμερικανο-ιρακινές σχέσεις.
Επί της ουσίας οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικά ηττηθεί στο Ιράκ καθώς δεν είναι σε θέση να επηρεάσουν ουσιαστικά την ιρακινή κυβέρνηση της Βαγδάτης και την πλειονότητα της ιρακινής επικράτειας. Ασκούν επιρροή ωστόσο στο βόρειο Ιράκ μέσω της εκεί κουρδικής αυτόνομης οντότητας η οποία χρησιμεύει ως αμερικανικό προγεφύρωμα στην χώρα. Ωστόσο σε ένα ενδεχόμενο ακραίας επιδείνωσης των αμερικανο-ιρακινών σχέσεων είναι αμφίβολο εάν το εν λόγω προγεφύρωμα θα αποδειχθεί βιώσιμο για τις ΗΠΑ.Με το ηθικό τους τρωθέν στο Αφγανιστάν, προς το παρόν οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν το Ιράκ μεσοπρόθεσμα και να απαγκιστρωθούν στην αυτόνομη κουρδική οντότητα του βορείου Ιράκ. Άμεσα ωστόσο δεν προτίθενται να εγκαταλείψουν την γη της Μεσοποταμίας, εφόσον δεν επιδεινωθεί η ασφάλεια των αμερικανικών δυνάμεων στην χώρα, κάτι το οποίο ωστόσο κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει ούτε καν βραχυπρόθεσμα.
[1] “Syria Says Donald Trump ‘Stealing’ Its Oil, After U.S. Company Makes Deal to Drill,” Newsweek, 20.8.2020, https://www.newsweek.com/syria-trump-stealing-oil-us-confirms-deal-1526589—
*Ο δρ. Ευάγγελος Βενέτης είναι ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής
