Δώρο αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), έδωσε η κυβέρνηση με τροπολογία της ύστατης στιγμής. Με το άρθρο 3 μιας τροπολογίας με μορφή… νομοσχεδίου (καθώς περιλαμβάνει συνολικά 12 άρθρα!) που κατέθεσε χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος στο νομοσχέδιο για το κτηματολόγιο, απαλλάσσονται οι μεγαλύτεροι παίκτες του κλάδου των ΑΠΕ από το κόστος κατασκευής ανεξάρτητων υποθαλάσσιων διασυνδέσεων ηλεκτροδότησης της νησιωτικής με την ηπειρωτική χώρα (μια βασική προϋπόθεση προκειμένου να αδειοδοτηθούν για την κατασκευή σταθμών ΑΠΕ, π.χ. αιολικών πάρκων, στα νησιά) και θα μπορούν να εκμεταλλεύονται τα έργα διασυνδέσεων που έχουν κατασκευαστεί ή πρόκειται να κατασκευαστούν με δημόσιες δαπάνες.
Η χρονική συγκυρία της τροπολογίας μοιάζει από μόνη της αποκαλυπτική: κατατέθηκε, όχι μόνο μερικές ώρες πριν ψηφιστεί το νομοσχέδιο στο οποίο ενσωματώθηκε, αλλά και μόλις ένα 24ωρο πριν τεθεί (σήμερα) προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο με τις συμβάσεις της χρηματοδότησης (επιδοτήσεις και δάνεια) από τους πόρους του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, με βάση το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (το περίφημο «Ελλάδα 2.0»), το οποίο περιλαμβάνει ως εμβληματικό έργο και αυτό της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών.
Αδειες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ΑΠΕ στα νησιά και στην Κρήτη έχουν εκδοθεί ακόμη και προ 10ετίας (π.χ. τα έτη 2010, 2011). Οι επιχειρηματικοί όμιλοι αδειοδοτήθηκαν με την προϋπόθεση ότι θα κατασκευάσουν οι ίδιοι υποθαλάσσιες διασυνδέσεις, ανεξάρτητες από το δημόσιο σύστημα, με δικές τους δαπάνες.
Αυτή η υποχρέωση των ομίλων τώρα αίρεται, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 3 της τροπολογίας: «Εργα ΑΠΕ που διαθέτουν άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που εκδόθηκε προ της 1ης Ιανουαρίου 2016, τα οποία αποτελούν τμήμα ενός ενιαίου έργου, το οποίο αναπτύσσεται σε νησί ή σε σύμπλεγμα νησιών με πρόβλεψη υλοποίησης ανεξάρτητης υποθαλάσσιας διασύνδεσης στο σύστημα της ηπειρωτικής χώρας (…), δύναται να υλοποιηθούν χωρίς την υποχρέωση κατασκευής τής εν λόγω ανεξάρτητης υποθαλάσσιας διασύνδεσης, για τις περιπτώσεις που η φάση διασύνδεσης του νησιού ή των νησιών όπου εγκαθίστανται τα έργα με το σύστημα της ηπειρωτικής χώρας έχει ολοκληρωθεί ή προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2024».
Δηλαδή, η κυβέρνηση απαλλάσσει τους κατόχους αδειών από ένα βασικό κόστος της δικής τους επένδυσης, αλλά και από μια υποχρέωση που είχαν αναλάβει προκειμένου να αδειοδοτηθούν. Η ρύθμιση προωθείται τη στιγμή που τα νησιά και η Κρήτη έχουν «πλημμυρίσει» με ανεμογεννήτριες και ενώ ταυτόχρονα ολοκληρώνεται σε αδρές γραμμές ο βασικός κύκλος διασυνδέσεων της Κρήτης με την Πελοπόννησο (κόστους περίπου 400 εκατ. ευρώ, που έχει ήδη ενεργοποιηθεί) και με την Αττική (κόστους άνω του 1 δισ. ευρώ, που έχει δρομολογηθεί), ενώ το πιο περίπλοκο έργο, που αφορά τη διασύνδεση των Κυκλάδων (κόστους περίπου 400 εκατ. ευρώ), έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης την 31η Δεκεμβρίου 2024…
Τα παραπάνω κόστη είναι ενδεικτικά της τάξης μεγέθους των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ –παράγοντες της αγοράς υπολογίζουν το όφελος ακόμα και άνω του 1 δισ. ευρώ– που γλιτώνουν οι όμιλοι του κλάδου των αιολικών. Βασικοί ευνοούμενοι της κυβερνητικής τροπολογίας θεωρούνται οι: α) ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (με εγκατεστημένες ή αδειοδοτημένες μονάδες ισχύος άνω των 5.100 MW), β) Ομιλος Κοπελούζου (περίπου 2.100 MW), γ) ΕΛΛΑΚΤΩΡ (κάτω από 1.000 ΜW).
Εγείρεται δε μείζον ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού στον τομέα των επενδύσεων σε ΑΠΕ, καθώς η αρχική υποχρέωση της δημιουργίας ανεξάρτητης υποθαλάσσιας διασύνδεσης για την έκδοση άδειας είχε λειτουργήσει αποτρεπτικά για μικρότερες εταιρείες, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς.
«Εχετε καταλύσει κάθε έννοια υγιούς ανταγωνισμού και διαφάνειας. Κατοχυρώνουν κάποιοι δικαιώματα όταν υποβάλλουν αίτηση για ένα έργο και τους το δίνετε με άλλη μορφή;», είπε στη Βουλή, ασκώντας κριτική στην κυβέρνηση για την τροπολογία, ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ, Σ. Φάμελλος.
Απαντώντας, ο αρμόδιος υπουργός, Κ. Σκρέκας, επιβεβαίωσε –εμμέσως πλην σαφώς– τον χαρακτήρα κυβερνητικού δώρου της τροπολογίας, επιχειρηματολογώντας ως εξής: «Αφού ήδη κατασκευάζονται διασυνδέσεις, δεν θέλουμε να προκληθεί παραπάνω κόστος με ακριβές ταρίφες. Δεν θέλουμε να κατασκευάσουμε νέες γραμμές που δεν χρειαζόμαστε». Κατά τον υπουργό, η τροπολογία έρχεται να επιταχύνει τη λειτουργία αιολικών σταθμών και την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων πράσινης ενέργειας που έχουν ενσωματωθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
