“Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε…” λέει το τραγούδι, αλλά εμείς τα βρήκαμε ν’ αρμενίζουν στα καταγάλανα νερά της Ανατολικής Μεσογείου στην αγκαλιά της Λακωνίας! Εκεί όπου αναδύθηκε από τους αφρούς της θάλασσας η μοναδική Κυθέρεια Αφροδίτη, σύμβολο του αγνού έρωτα και της αγάπης, για να ταξιδέψει, μετά όμως, πάνω στο κοχύλι της στην Πάφο της Κύπρου!
Στα Κύθηρα, το Βενετσιάνικο Κάστρο πάνω από τη Χώρα, δεσπόζει στον ψηλό βράχο, ένα από τα πολλά μνημεία του παρελθόντος που αντανακλά μέρος μόνο της πλούσιας ιστορίας του νησιού.
Κατοικείται από την 6η χιλιετία π.Χ., όπως δείχνουν οι ανασκαφές, ενώ δέχεται σειρά εποίκων και κατακτητών ανά τους αιώνες, με πλούσια δράση! Ακόμα και ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Πάρις και η Ωραία Ελένη πέρασαν τις πρώτες μέρες μαζί στα Κύθηρα ενώ φέρει τον Οδυσσέα να περιπλανάται στα Κύθηρα, μετά από τρικυμία στο ακρωτήρι του Μαλέα!
Η στρατηγική θέση του νησιού όπου σμίγουν το Ιόνιο, το Αιγαίο και το Κρητικό Πέλαγος, γίνεται αιτία και στόχος συνεχών και σκληρών επιδρομών που ερημώνουν και καταστρέφουν το νησί.
Με την Ενετοκρατία τα Κύθηρα παραμένουν μέρος της Δημοκρατίας της Βενετίας με πρωτεύουσα την Κέρκυρα, αποφεύγοντας ακόμα και την Οθωμανική κατάκτηση, παρά τις απερίγραπτες καταστροφικές επιδρομές του τυχοδιώκτη πειρατή Μπαρμπαρόσα (αρχιναύαρχου του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς!) που κυριολεκτικά διέλυσαν το νησί, που όμως αντιστέκεται!
Ναι, αυτό είναι το γνωστό Τσιρίγο των Βενετών κατακτητών, που στα νεότερα χρόνια γνωρίζει ακόμα και Ιταλούς, Γάλλους και Άγγλους κατακτητές όταν οι τελευταίοι καταλαμβάνουν τα Επτάνησα (1809) και ιδρύεται το Ηνωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων (19ος αι.)
Οι Άγγλοι προωθούν εντυπωσιακά έργα, την παραγωγή και ανάπτυξη στο νησί αλλά η καταπίεση που ασκούν ενθαρρύνει τη μετανάστευση των κατοίκων (Σμύρνη, Αμερική, Αυστραλία), που είναι το κύριο χαρακτηριστικό του νησιού τον 20ο αι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Γερμανική κατοχή του νησιού, με την αντίσταση που οργανώθηκε στον Ποταμό, οι Γερμανοί εκδιώκονται και τα Κύθηρα είναι το πρώτο μέρος της Ελλάδας που απελευθερώνεται στις 4 Σεπτέμβρη 1944.
Σήμερα οι κάτοικοι δείχνουν με υπερηφάνεια τα μοναστήρια και τους ψηλούς και επιβλητικούς βράχους που συναντάμε στη μοναδική μας περιήγηση, όπου κατέφευγαν οι κάτοικοι για να γλυτώνουν από τις επιδρομές των κατακτητών.
Το μοναστήρι της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, με το ψηλό καμπαναριό των 26μ., Προστάτιδας των Κυθήρων, στέκεται μεγαλοπρεπές ανάμεσα στις μυρτιές, εκεί που βρέθηκε από τον βοσκό η εικόνα της Παναγίας και φιλοτεχνήθηκε ανάλογα για να τιμά και να απεικονίζει τα τρία θαύματα της Παναγίας.
Στα χρόνια των πειρατικών επιδρομών, η εικόνα για λόγους ασφαλείας, φυλασσόταν στο φρούριο της πόλης.
Σήμερα τα Κύθηρα αριθμούν περί τους 4.000 κατοίκους διάσπαρτους σε περίπου 50 χωριά! Μείναμε στην Αγία Πελαγία, στο βόρειο τμήμα, με την εκπληκτική θέα στο λιμάνι και την ανατολή να βάφει τη θάλασσα χρυσή τις πρώτες πρωινές ώρες.
Γυρίσαμε από βορρά μέχρι νότο, με την ποικιλομορφία του τοπίου να μας αφήνει έκπληκτους! Ζαλιστήκαμε από την άγρια ομορφιά αλλά και τις εικόνες που κάθε στροφή μας αποκάλυπτε – κάθε μια και μια άλλη όψη του νησιού!
Περάσαμε από τον Ποταμό, το κεφαλοχώρι και φτάσαμε μέχρι τον Μυλοπόταμο, όπου απολαύσαμε τον καφέ μας κάτω απ’ τα πλατάνια με τα τρεχούμενα νερά και τις πάπιες να πλατσουρίζουν.
Μας πρόσφεραν το κίτρινο λουλούδι των Κυθήρων, το sempre viva, που σημαίνει ζωντανό για πάντα, γιατί δεν μαραίνεται ποτέ.
Περπατήσαμε στα παραδοσιακά στενά της Χώρας, απολαύσαμε όμορφες εικόνες με τα παλιά αρχοντικά και φτάσαμε στο Καψάλι με τους δίδυμους κόλπους!
Βουτήξαμε στα κρυστάλλινα γαλάζια νερά του Αβλέμονα, στο νότιο τμήμα του νησιού, και δεν το πιστεύαμε …πόσο γαλάζιο πιά! Κι αν μπορούσες να βάλεις και το κρεβάτι σου εκεί δίπλα στο βράχο, τι ευτυχία!
Με τη σκέψη πάντα στο απέραντο γαλάζιο -μια εικόνα που θα μείνει καρφωμένη στο μυαλό- και με μια μεγάλη δόση μελαγχολίας πήραμε το δρόμο ”για το πλοίο της γραμμής” που δυστυχώς δεν χάσαμε, για να γυρίσουμε στη Νεάπολη της Λακωνίας αποχαιρετώντας την ξεχωριστή ομορφιά και μοναδική ιστορία των Κυθήρων.
Αλλά τα Κύθηρα σίγουρα θα τα ξαναβρούμε! Ναι, γιατί πρέπει να επισκεφθούμε το νέο Μουσείο Μετανάστευσης Κυθήρων στην Αγία Πελαγία, ένα οραματικό έργο που είναι σε εξέλιξη και σίγουρα θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τα Κύθηρα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην εκτός συνόρων Ελλάδα και τους Κυθήριους της Ομογένειας!
Καλή Αντάμωση!
Κείμενο: Δήμητρα Βασιλείου-Egan
