Όταν η αντιπύραρχος, Γιαννούλα Γιάννη, μπήκε στην Πυροσβεστική Ακαδημία, τον Νοέμβριο του 1998, ήταν η δεύτερη σειρά γυναικών που μόλις είχε εισαχθεί σε ένα ανδροκρατούμενο σώμα. Σχεδόν 20 χρόνια μετά, το 2017 η πυραγός, Αλεξάνδρα – Αργυρώ Τζουμέρκα έγινε η πρώτη γυναίκα χειρίστρια συστημάτων drone στο Πυροσβεστικό Σώμα αποτελώντας την επικεφαλής της 1ης Ομάδας Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΟΣμηΕΑ) του ΠΣ. Την ίδια χρονιά η ανθυποπυραγός, Αγαθή- Ευαγγελία Φούκα, άφησε την πόλη της το Αγρίνιο για να έρθει στην Αθήνα και να αρχίσει να φοιτά στην Πυροσβεστική Ακαδημία.
Οι τρεις αυτές γυναίκες πήραν την απόφαση να υπηρετήσουν στο Πυροσβεστικό Σώμα, να ριχτούν στη μάχη της αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών αλλά και καθημερινών προκλήσεων, σε ένα επάγγελμα – λειτούργημα το οποό εξασκούν κυρίως άνδρες καθώς σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, οι γυναίκες που βρίσκονται στο σώμα αποτελούν το 5%. Στόχος ωστόσο όπως επισημαίνουν στελέχη της Πυροσβεστικής, είναι το ποσοστό αυτό να αυξηθεί και το Σώμα να στελεχωθεί με ακόμη περισσότερες γυναίκες.
Γιαννούλα Γιάννη – Αντιπύραρχος – Υπασπιστής στον Συντονιστή Επιχειρήσεων Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας : « Θέλω να μπουν όλο και περισσότερες γυναίκες στο Σώμα»
Η αντιπύραρχος Γιαννούλα Γιάννη δεν ήταν ούτε 19 όταν ξεκίνησε τα πρώτα της βήματα στην Πυροσβεστική. Πριν από περίπου 24 χρόνια δεν γνώριζε καλά καλά αν υπήρχαν γυναίκες στο Σώμα. Ψάχνοντας διαπίστωσε πως μόλις είχαν αρχίσει να μπαίνουν γυναίκες στην σχολή και αποφάσισε να κάνει τα χαρτιά της. Μέχρι σήμερα, θυμάται το πρώτο συμβάν που αντιμετώπισε και είχε να κάνει με νεκρό ενώ ήταν ακόμη δόκιμη. Το γεγονός όμως που την σημάδεψε ήταν οι πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού στην Βόρεια Εύβοια. «Στην Εύβοια πήγα στις 3 Αυγούστου και έφυγα στις 13 του μηνός. Ήμουν εκεί μιάμιση ώρα από την έναρξη του συμβάντος. Ήταν ίσως η πιο δύσκολη στιγμή που έχει τύχει μέχρι τώρα και ελπίζω να μην ξανατύχει. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες, υπήρχε παρατεταμένη ξηρασία, οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλές για πολλές μέρες, η σχετική υγρασία ήταν πάρα πολύ χαμηλή οπότε η καύσιμη ύλη ήταν σαν προσάναμμα. Είχαμε πάρα πολλά συμβάντα σε όλη την επικράτεια εκείνη την ημέρα, πάρα πολλές ενάρξεις, οπότε υπήρξε διασπορά δυνάμεων και προσπαθούσαμε να κάνουμε το καλύτερο που μπορούσαμε με τις διαθέσιμες δυνάμεις που είχαμε.
Ήταν πάρα πολύ επικίνδυνο, τόσο για εμάς όσο και για τον κόσμο που προσπαθούσαμε να διασώσουμε», περιγράφει η κ. Γιάννη, ενώ εξηγεί ότι οι ώρες ξεκούρασης εκείνες τις ημέρες ήταν ελάχιστες καθώς ήθελαν να βοηθήσουν «όσο το δυνατόν μπορούσαν, για να σωθεί ο κόσμος». Την ώρα του καθήκοντος το μόνο που σκέφτεται η κ. Γιάννη είναι την διάσωση, να βοηθήσει, όπως λέει, αυτούς που έχουν ανάγκη εκείνη την ώρα. «Το πρώτο πράγμα που μας ενδιαφέρει είναι η προστασία της ζωής, όχι μόνο της ανθρώπινης αλλά και των ζώων που χρειάζονται τη βοήθειά μας. Μετά όμως είναι δραματικό για εμάς να βλέπουμε να καταστρέφεται το φυσικό περιβάλλον, πέρα από τις περιουσίες και την ανθρώπινη ζωή που είναι το χειρότερο. Για κάθε σπίτι που καίγεται εμείς μπορεί να κλαίμε περισσότερο από τους υπόλοιπους», επισημαίνει.
Από τότε που ξεκίνησε να υπηρετεί στο Πυροσβεστικό Σώμα, η κ. Γιάννη παρατηρεί ότι έχει σημειωθεί πολύ μεγάλη πρόοδος και όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να ενταχθούν στο Σώμα. «Θέλω να μπουν όλο και περισσότερες γυναίκες στο Σώμα. Παρότι ήδη έχουν μπει αρκετές εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενο. Έχει σημειωθεί ωστόσο πολύ μεγάλη πρόοδος, οι συνάδελφοι δεν μας αντιμετωπίζουν διαφορετικά, ίσως στους παλαιότερους να τους είχε φανεί περίεργο αλλά σιγά σιγά όλοι προσαρμόστηκαν. Οι δυσκολίες είναι πολύπλευρες αλλά νομίζω όλα τα επαγγέλματα έχουν δυσκολίες, δεν είναι κάτι που το αντιμετωπίζουμε μόνο στην Πυροσβεστική. Ήμουν η δεύτερη σειρά γυναικών που μπήκε στην Πυροσβεστική και βέβαια οι συνάδελφοι είχαν αρχίσει να μας αποδέχονται με χαρά, δεν είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα. Δεν έχω αντιμετωπίσει κάποια ιδιαίτερη δυσκολία.
Όταν μπήκα στο ΠΣ δεν ήξερα ακριβώς τι θα αντιμετωπίσω. Είναι ένα επάγγελμα – λειτούργημα, που δεν έχει ωράριο και χρειάζεται να αφιερώνεις πολλές ώρες από τη ζωή σου εκεί. Το επιχειρησιακό κομμάτι είναι κάτι το οποίο είναι κουραστικό σωματικά αλλά πολλές φορές και ψυχολογικά, καθώς έχουμε να κάνουμε με εικόνες που δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμες», σημειώνει η κ. Γιάννη. Στέλνοντας το δικό της μήνυμα για την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας τονίζει: Δεν θεωρώ ότι η γυναίκα γιορτάζει μόνο μία μέρα, θεωρώ ότι γιορτάζουμε κάθε μέρα. Πρέπει να είμαστε δυνατές, να μην φοβόμαστε να εκφράσουμε τα πραγματικά μας προβλήματα, αυτά που πραγματικά νιώθουμε, ούτε να φοβόμαστε να διεκδικήσουμε αυτά που αξίζουμε».
Αλεξάνδρα – Αργυρώ Τζουμέρκα – Αξιωματικός ΠΣ – Πυραγός : «Η δύναμη που σε συμπληρώνει και η έμπνευση που σε οδηγεί δεν έχει φύλο»
Η αξιωματικός του πυροσβεστικού σώματος, πυραγός, Αλεξάνδρα Τζουμέρκα ήταν μία από τις σημαντικότερες αθλήτριες στίβου στην Παναχαϊκή. Εδώ και 15 χρόνια υπηρετεί στην Πυροσβεστική έχοντας περάσει από καίριες θέσεις ενώ τα τελευταία πέντε χρόνια υπηρέτησε στην 1η Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών, 1η ΕΜΑΚ, ως επιχειρησιακή αξιωματικός και ως επικεφαλής της 1ης Ομάδας Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΟΣμηΕΑ) του ΠΣ. Η κ. Τζουμέρκα αποτέλεσε την πρώτη γυναίκα χειρίστρια drones στην Πυροσβεστική.
Μέσω των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όσοι τα χειρίζονται μπορούν να επιτηρήσουν τις δασικές περιοχές και να έχουν εναέρια εικόνα για τον συντονισμό των επίγειων πυροσβεστικών δυνάμεων, για τον εντοπισμό αγνοουμένων ατόμων στο πλαίσιο search and rescue καθώς επίσης και για την επόπτευση βιομηχανικών ατυχημάτων μεγάλης έκτασης ή διαρροών επικίνδυνων υλικών.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η αγάπη της για τη φύση και τον άνθρωπο, η συμμετοχή σε κοινωνικές δράσεις υποστήριξης ανθρώπων που αντιμετώπιζαν δυσκολίες και η προστασία των ζώων αποτέλεσαν μονόδρομο για την ένταξή της στο Πυροσβεστικό Σώμα. «Είναι λειτούργημα που με φέρνει σε επαφή με άτομα κάθε ηλικίας και κοινωνικού προφίλ θέτοντάς με διαρκώς σε κίνηση, δίνοντας μου ζωντάνια και ενέργεια. Τα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας μου ήταν ένα στάδιο προσαρμογής, εγκλιματισμού και ενσωμάτωσης σε έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ζωής, σκέψης και διαχείρισης καταστάσεων», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Τα πρώτα χρόνια η κ. Τζουμέρκα υπηρέτησε σε Πυροσβεστικούς Σταθμούς και Πυροσβεστικές Υπηρεσίες σε Αττική, Κρήτη, Πτολεμαϊδα, ως Αξιωματικός Υπηρεσίας βάρδιας και Προϊσταμένη τμημάτων Ανακριτικού/Γραμματείας/Πυρασφαλείας. Ακόμη, επί τρία χρόνια ήταν εκπαιδεύτρια στη Σχολή Πυροσβεστών ενώ στη πορεία διετέλεσε επιτελική αξιωματικός σε Διευθύνσεις του Αρχηγείου ΠΣ. Την παρούσα χρονική περίοδο λόγω αλλαγής διοικητικής υπαγωγής της ΟΣμηΕΑ, υπηρετεί στην Περιφερειακή Διοικηση Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αττικής, ενώ παράλληλα είναι εκπαιδεύτρια νέων χειριστών ΣμηΕΑ στην Πυροσβεστική Ακαδημία.
Η φύση του επαγγέλματός της είναι τέτοια, όπου οι δυσκολίες αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητας τους μιας και καλούνται να τις φέρουν εις πέρας άμεσα και αποτελεσματικά με το ελάχιστο δυνατό κόστος. «Σίγουρα υπάρχουν αρκετά σημάδια, τα οποία έχουν χαράξει τη δεκαπενταετή πορεία μου. Το χειρότερο είναι η απώλεια ζωής και μια απλή περιγραφή δεν είναι αρκετή να αποτυπώσει το μέγεθος των συναισθημάτων», εξηγεί. Όπως σημειώνει μια τυπική εκτέλεση υπηρεσίας είναι συνήθως 24ωρη, ενώ αστάθμητοι παράγοντες μπορούν να επεκτείνουν το ωράριο με αποτέλεσμα να βρίσκονται αρκετές ημέρες στο πεδίο.
Η κ. Τζουμέρκα στην 15ετή πορεία της μέσα στο Σώμα διαπιστώνει ότι, έστω και με αργούς ρυθμούς υπάρχει εμφανής αλλαγή στον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι γυναίκες στον χώρο ωστόσο σε κανένα εργασιακό περιβάλλον δεν θα πρέπει να υφίσταται οποιαδήποτε διάκριση προσδιορισμού φύλου και καταγωγής. «Οποιαδήποτε διάκριση προσδιορισμού φύλου, καταγωγής και γενικότερα οτιδήποτε βάζει ταμπέλες και οριοθετεί, δεν πρέπει να υφίσταται σε καμιά περίπτωση σε ένα εργασιακό περιβάλλον. Ως γυναίκα εργαζόμενη σε έναν χώρο όπου το μεγαλύτερο ποσοστό είναι άνδρες στην αρχή αγωνίζεσαι να αποδείξεις πως τα καταφέρνεις εξίσου καλά με τους συναδέλφους σου. Προχωρώντας ανακαλύπτεις πως η δύναμη που σε συμπληρώνει και η έμπνευση που σε οδηγεί δεν έχει φύλο, αλλά είναι «οικογενειακή υπόθεση».
Συμπεριφορές ανθρώπων με αναχρονιστικές αντιλήψεις και στερεότυπα, σαφώς συντηρούνται, αλλά δεν επαρκούν για να παραλύσουν ή να αποθαρρύνουν μια γυναίκα, αφού έχει συνείδηση της δύναμής της. Τα δικαιώματα, η αμοιβή και τα καθήκοντα είναι ισάξια, όμως μέχρι και σήμερα δε συνεπάγεται εξομοίωση. Ένα απλό παράδειγμα είναι η λανθασμένη χρήση της λέξης «επάνδρωση», ενώ ο δόκιμος όρος είναι «στελέχωση». Έστω και με αργούς ρυθμούς, η αλλαγή είναι εμφανής, αφού μεγάλο ποσοστό ανδρών συναδέλφων σέβονται, εκτιμούν και συνεργάζονται αρμονικά δίχως διακρίσεις και ενδοιασμούς, συστατικό επιτυχίας για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ στέλνοντας το δικό της μήνυμα για την 8η Μαρτίου επισημαίνει: «το αυτονόητο παύει να γίνεται ζητούμενο όταν βάζουμε το πρόσημο που θέλουμε προκειμένου να αφήσουμε έργο και παρακαταθήκη».
Αγαθή – Ευαγγελία Φούκα – Ανθυποπυραγός: «Οι γυναίκες δεν υστερούμε σε τίποτα από τους άντρες»
Η ανθυποπυραγός, Αγαθή – Ευαγγελία Φούκα, αποφάσισε να φύγει από την πόλη της το Αγρίνιο το 2017 και να εισαχθεί στην Πυροσβεστική Ακαδημία καθώς όπως περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, από μικρή ήθελε να κάνει ένα δυναμικό επάγγελμα και κυρίως κάτι που θα μπορεί να προσφέρει στον συνάνθρωπο, στα ζώα και στο περιβάλλον. Όπως εξηγεί, στο επίκεντρο των δράσεων τους, όταν καλούνται να διαχειριστούν ένα δύσκολο συμβάν ή μία κρίση, θα πρέπει να είναι η διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής. «Πρώτα απ’ όλα, ο άνθρωπος και η ανθρώπινη ζωή.
Οι ενέργειες που θα γίνουν σε ένα συμβάν πρώτα πρέπει να αποσκοπούν στην ασφάλεια και στη διάσωση των ανθρώπων», τονίζει. Η κ. Φούκα παρατηρεί πως όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν τα σώματα ασφαλείας, εξέλιξη που όπως λέει αρχίζει να γίνεται ορατή τα τελευταία χρόνια. «Είμαι πολύ χαρούμενη που βλέπω ότι αυτή η κοινωνία έστω και με μικρά βήματα πηγαίνει μπροστά. Υπάρχει μία εξέλιξη είναι κυρίως ορατή τα τελευταία χρόνια, μπορεί να είναι μικρή αλλά υπάρχει. Βλέπω όλο και πιο πολλές γυναίκες σε σώματα ασφαλείας. Από τους συναδέλφους δεν έχω αντιμετωπίσει κάποια διάκριση, είναι πάντα πρόθυμοι να μου δείξουν πράγματα να μου μάθουν. Είμαι πολύ ευγνώμων γι αυτό και είμαι πολύ χαρούμενη. Σίγουρα κάποιοι ξαφνιάζονται όταν τους λέω τι δουλειά κάνω. Τους φαίνεται περίεργο, αλλά οι περισσότερες αντιδράσεις είναι θαυμασμού και θετικής έκπληξης», αναφέρει και στέλνει το δικό της μήνυμα για την ημέρα της γυναίκας: «Οι γυναίκες πραγματικά είμαστε πολύ ικανά όντα. Μπορούμε να καταφέρουμε ό,τι θέλουμε, δεν υστερούμε σε τίποτα από τους άντρες , μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε οτιδήποτε. Να μην το βάζουν κάτω, να προσπαθούν και θα καταφέρουν ό,τι θέλουν».
Έως το 1995 στο Πυροσβεστικό Σώμα υπηρετούσαν μόνο άνδρες σε όλους του βαθμούς. Στις 31 Οκτωβρίου 1995, με την 3η σειρά Πτυχιούχων (ειδική διαδικασία κατάταξης Διπλωματούχων κυρίως Μηχανικών των Πολυτεχνείων απευθείας στο βαθμό του Ανθυποπυραγού) κατατάχθηκαν οι δύο πρώτες γυναίκες στην ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος. Η Δρ Καλλιόπη Σαΐνη, η οποία είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Μηχανολόγων Αεροναυπηγών του Πανεπιστημίου Πατρών και η Αδελαΐδα Φιλιππίδου, Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός του ΕΜΠ. Η Δρ Καλλιόπη Σαΐνη, αρχιπύραρχος, πλέον στο ΠΣ, είναι η πρώτη γυναίκα του Πυροσβεστικού Σώματος, Γενικών Καθηκόντων που διετέλεσε μάχιμος αξιωματικός, Τμηματάρχης και Διευθύντρια Διεύθυνσης, ενώ τον Ιανουάριο του 2009 έγινε η πρώτη γυναίκα Ανώτερη Αξιωματικός Γενικών Καθηκόντων.
