Το 1981 ήμουν στην πρώτη δημοτικού. Μέχρι τότε είχα επισκεφθεί δυο φορές το Σινεάκ για να δω κινούμενα σχέδια. Ταινία στο σινεμά δεν είχα δει ακόμα. Εκείνη τη χρονιά κυκλοφόρησαν στους κινηματογράφους δύο ταινίες που με σημάδεψαν. Τη μία την είδα, την άλλη όχι.
Στα δύο μοναδικά τηλεοπτικά κανάλια διαφημίζονταν συχνά-πυκνά οι κινηματογραφικές παραγωγές της εποχής. Θυμάμαι λοιπόν με πόση ανυπομονησία περίμενα κάθε βράδυ να δω το τρέιλερ της Μεγάλης Απόδρασης των 11. Κάθε βράδυ. Κάρφωνα το βλέμμα μου στην οθόνη για να προλάβω να δω τον Πελέ και τον Αρντίλες, που εμφανίζονταν για ένα ή δύο δευτερόλεπτα, αρκετά πάντως για να μπορώ με την παιδική μου φαντασία να φτιάχνω καινούριους κόσμους και να ονειρεύομαι.
Ώσπου μια μέρα, ο πατέρας μου πρότεινε να πάμε παρέα στο σινεμά. Με ρώτησε αν έχω κάποια προτίμηση σε ταινία. Φυσικά του είπα την ταινία με τον Πελέ. “Δε θες να πάμε στον Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο;” με ρώτησε μάλλον αστειευόμενος καθώς ήταν ακατάλληλη για 6άχρονα παιδιά. “Όχι, θέλω να δω τον Πελέ.” απάντησα, σίγουρος για την επιλογή μου. Η ταινία του Νίκου Τζίμα, “Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο”, προβαλλόταν στις αίθουσες την ίδια περίοδο με την Απόδραση των 11. Δε μου είχε κάνει καμία εντύπωση, ούτε το τρέιλερ, ούτε ο τίτλος. Δε μπορούσε να συγκριθεί με ολόκληρο Πελέ. Όμως γιατί να θέλει να τη δει ο πατέρας μου; Γιατί μου την πρότεινε ακόμα κι αν δεν το εννοούσε; Πώς είναι δυνατόν να προτιμά μια ελληνική από μια ταινία δράσης με Γερμανούς και μπάλα;
Πήγαμε στη “Μεγάλη Απόδραση των 11” και βέβαια μαγεύτηκα από την ταινία, το μεγάλο πανί και τη σκοτεινή αίθουσα του κινηματογράφου. Η πρώτη μου μεγάλη ταινία στο σινεμά. Οι εικόνες της με συνόδευαν για χρόνια στον ύπνο αλλά και στον ξύπνιο μου. Το να μάθω να κάνω το ανάποδο ψαλίδι του Πελέ ήταν η μοναδική μου φιλοδοξία μέχρι το γυμνάσιο. Ακόμα και τώρα θυμάμαι λόγια και εικόνες από σκηνές της ταινίας.
Εκείνο το βράδυ, μετά την προβολή, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πήραμε το δρόμο για το σπίτι. Μια σκέψη γυρνούσε μέσα στο μυαλό μου. Τι καλύτερο μπορεί να έχει η άλλη ταινία από την ταινία που μόλις είχαμε δει; Και ρώτησα τον πατέρα μου: “Τι είναι ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο;”. Σαν να περίμενε πολύ καιρό αυτή την ερώτηση, άρχισε να μου μιλάει για τον Μπελογιάννη. Μιλούσε για τον αγωνιστή, τον ήρωα, τον σύντροφο, τον ρήτορα. Για το ποίημα του Ρίτσου, για το δίκιο, για τον αγώνα για έναν καινούριο, καλύτερο κόσμο. Μιλούσε με συγκίνηση και ειλικρίνεια. Μου είπε όλη την ταινία του Τζίμα κι ας μην την είχε δει. Ήταν η πρώτη φορά που σκέφτηκα ότι αυτός ο κόσμος δεν είναι και τόσο καλά φτιαγμένος. Ήταν η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι κάποιοι πολεμούν για να τον κάνουν καλύτερο και κάποιοι άλλοι τους πολεμούν και τους σκοτώνουν. Η ταινία του Τζίμα με σημάδεψε και ας μην την είχα δει.
Κοιμήθηκα και ονειρεύτηκα τη φάση του χρυσού γκολ των 11. Όμως το ανάποδο ψαλίδι δεν το έκανε ο Πελέ αλλά ο Νίκος Μπελογιάννης*, ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο.
*Ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε (σαν σήμερα) στις 30 Μαρτίου του 1952, στις 4:12 στο Γουδί, μαζί με τρεις συντρόφους του.
Του Γιώργου Διδυμιώτη
