Έχετε ξυπνήσει ποτέ στη μέση της νύχτας επειδή ο/η σύντροφός σας δίπλα σας έχει αρχίσει να μιλάει και τελειωμό δεν έχει; Το παραμιλητό στον ύπνο είναι πολύ συνηθισμένο, συνήθως δεν το θυμόμαστε το επόμενο πρωί, αλλά μερικές φορές ανησυχεί όποιον το βιώνει.
Όπως αναφέρει το Sleep Foundation, μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό έως και 66% των ανθρώπων έχουν βιώσει επεισόδια παραμιλητού στον ύπνο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Το γεγονός αυτό καθιστά το παραμιλητό στον ύπνο μία από τις συχνότερες διαταραχές του ύπνου. Ωστόσο σε συστηματική βάση το αντίστοιχο ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο.
«Το παραμιλητό στον ύπνο μπορεί να είναι λίγο ενοχλητικό ή να προκαλεί αισθήματα ντροπής. Αν και συνήθως είναι αβλαβές, μερικές φορές αποτελεί ένδειξη κάποιας πιο σοβαρής διαταραχής του ύπνου ή άλλου υποκείμενου προβλήματος», λέει η Dr. Michelle Drerup, ειδική σε θέματα ύπνου από το Κέντρο Διαταραχών Ύπνου της Cleveland Clinic, στο Οχάιο.
Γιατί παραμιλάμε
Το παραμιλητό στον ύπνο δεν έχει πάντοτε σαφή αιτία. Μερικοί άνθρωποι παραμιλάνε γιατί βλέπουν όνειρα, άλλοι όμως όχι.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι μερικές φορές το παραμιλητό στον ύπνο σχετίζεται με τα όνειρα. Αυτό όμως δεν ισχύει πάντοτε», εξηγεί η Dr. Drerup. «Τα περισσότερα όνειρα συμβαίνουν κατά το στάδιο REM του ύπνου. Το παραμιλητό, όμως, μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο, ακόμα και στα μη-REM».
Άλλες φορές το παραμιλητό στον ύπνο σχετίζεται με παραϋπνίες, δηλαδή με παθολογικά κινητικά φαινόμενα που συμβαίνουν στη διάρκεια του ύπνου. Μπορεί λ.χ. να σχετίζεται με την υπνοβασία ή με τον τρόμο κατά τον ύπνο (νυκτερινός τρόμος).
«Οι περισσότερες παραϋπνίες θεωρείται ότι αποτελούν μικτή κατάσταση ανάμεσα στον ύπνο και στην αφύπνιση», λέει η ειδικός. «Δεν αποκλείεται λοιπόν και το παραμιλητό στον ύπνο να συμβαίνει όταν διαταράσσεται για κάποιον λόγο ο ύπνος». Αυτός ο λόγος θα μπορούσε να είναι λ.χ. το στρες ή η κατανάλωση αλκοόλ, προσθέτει.
Πότε είναι ύποπτο
Τα καλά νέα είναι ότι το παραμιλητό συνήθως δεν σχετίζεται με κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Μερικές φορές όμως αποτελεί ένδειξη υποκείμενης διαταραχής, όπως:
- Η αποφρακτική άπνοια ύπνου
- Η διαταραχή της συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM
- Η μετατραυματική διαταραχή
«Το παραμιλητό στον ύπνο είναι πολύ συνηθισμένο στα παιδιά και οι γονείς δεν πρέπει να ανησυχούν», τονίζει η Dr. Drerup. «Αν όμως αρχίσει ξαφνικά να παραμιλάει στον ύπνο του ένας ενήλικας, πρέπει να συμβουλευθεί έναν ειδικό στον ύπνο. Το ίδιο και αν ο πάσχων, ανεξαρτήτως ηλικίας, μαζί με το παραμιλητό επιδεικνύει έντονο φόβο, ουρλιάζει ή κάνει βίαιες κινήσεις».
Πως να το σταματήσετε
Από τη στιγμή που δεν είναι γνωστή η ακριβής αιτία του παραμιλητού, δεν υπάρχει και επιστημονικά αποδεδειγμένος τρόπος να το σταματήσετε. Ωστόσο αν βελτιώσετε το περιβάλλον και τις συνήθειες που έχετε πριν αποκοιμηθείτε, είναι πιθανό να μειώσετε και το παραμιλητό στον ύπνο, εκτιμά η Dr. Drerup. Και συνιστά να κάνετε τα εξής:
- Αποκτήστε συγκεκριμένο ωράριο ύπνου
- Θέστε ως στόχο να κοιμάστε τουλάχιστον 7 ώρες κάθε βράδυ
- Να αφιερώνετε 30-60 λεπτά πριν από τον ύπνο σε χαλαρωτικές δραστηριότητες, χωρίς ψηφιακές οθόνες
- Διαχειριστείτε το στρες σας
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ
- Να αποφεύγετε την καφεΐνη τις 6 ώρες πριν από τον βραδινό ύπνο
- Να γυμνάζεστε συστηματικά
- Να κοιμάστε σε ήσυχο, σκοτεινό και δροσερό δωμάτιο (η ιδανική θερμοκρασία είναι μεταξύ 15,5 και 19,5 βαθμών Κελσίου)
