Στον αφιλόξενο και επικίνδυνο τόπο της Ανταρκτικής όλα μπορούν να συμβούν ακόμα και μια εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας από τον ίδιο τον ασθενή!
Η συγκλονιστική ανακάλυψη του χαμένου από το 1915 σκάφους Endurance στην Ανταρκτική φέρνει στο νου μια άλλη ξεχασμένη συγκλονιστική ιστορία που συνέβη υπό την πολιορκία των πάγων στη νοτιότερη ήπειρο του πλανήτη.
Το 1960, ο Λεονίντ Ρογκοζόφ, ένας 27χρονος χειρουργός που συνόδευε ρωσική ερευνητική ομάδα στην Ανταρκτική ως ο μοναδικός γιατρός της ομάδας, παρουσίασε ξαφνικά υψηλό πυρετό και πόνο στην κάτω δεξιά κοιλιακή χώρα. Αμέσως διέγνωσε ότι είχε κρίση σκωληκοειδίτιδας.
Από μέρες ένιωθε μια ασυνήθιστη κόπωση και ναυτία, αλλά δεν είχε δώσει σημασία μέχρι που τον χτύπησε το έντονο κοιλιακό άλγος.
«Όντας χειρουργός, δεν είχε καμία δυσκολία στη διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας», είπε ο γιος του, Βλάντισλαβ χρόνια μετά την περιπέτεια του πατέρα του. «Ήταν μια επέμβαση που είχε κάνει πολλές φορές, και στον πολιτισμένο κόσμο ακόμα και τότε, στη δεκαετία του ’60 ήταν μια εγχείρηση ρουτίνας. Αλλά δυστυχώς δεν βρισκόταν στον πολιτισμένο κόσμο – αντίθετα ασθενούσε στη μέση μιας παγωμένης ερήμου και ήταν ο μόνος που μπορούσε να βοηθήσει τον εαυτό του»!
Απείχε 36 μέρες με πλοίο από τον πολιτισμό
Το πλησιέστερο νοσοκομείο ήταν τόσο μακριά που δεν θα προλάβαινε καν να φθάσει στη μέση της διαδρομής.
Το ταξίδι από τη Ρωσία στην Ανταρκτική είχε διαρκέσει 36 ημέρες δια θαλάσσης και το πλοίο δεν θα επέστρεφε παρά μόνο μετά ένα χρόνο. Η προσέγγιση από αέρος ήταν αδύνατη λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών.
Ουδείς μπορούσε να σώσει τον Ρογκοζόφ. Τότε ήταν που κατάλαβε πως πρέπει να πάρει τη μεγάλη απόφαση. Δεν ήταν εύκολη επιλογή. Ο Ρογκόζοφ ήξερε ότι η σκωληκοειδής απόφυση του μπορεί να διαρραγεί και αν αυτό συνέβαινε, ήταν απόλυτα σίγουρο ότι θα πέθαινε. Και ενώ εξέταζε τις επιλογές του, ο γιατρός, τα συμπτώματά του επιδεινώθηκαν.
Ο Ψυχρός Πόλεμος μαινόταν με την Ανατολή και τη Δύση να ανταγωνίζονται σε πυρηνικές, διαστημικές και πολικές αναζητήσεις και ο χειρουργός, που βρισκόταν αποκλεισμένος στους πάγους της Ανταρκτικής, έπρεπε να λάβει έγκριση από τη Μόσχα για οποιαδήποτε κίνηση που ενδεχομένως θα εξέθετε το πρόγραμμα των Σοβιετικών.
«Πονάει σαν διάβολος»…
«Δεν κοιμήθηκα καθόλου χθες το βράδυ. Πονάει σαν διάβολος! Μια χιονοθύελλα χτυπάει την ψυχή μου, κλαίω σαν 100 τσακάλια», έγραψε στο ημερολόγιό του.
«Ακόμα δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα ότι η διάτρηση είναι επικείμενη, αλλά ένα καταπιεστικό προαίσθημα με κατατρύχει… Αυτό είναι… Πρέπει να σκεφτώ τη μόνη δυνατή διέξοδο: Να εγχειριστώ… Είναι σχεδόν αδύνατο… αλλά δεν μπορώ απλά σταυρώσω τα χέρια μου και να περιμένω τον θάνατο».
Δεν είχε τον χρόνο να σκεφτεί περισσότερο.
Σχεδίασε προσεκτικά πώς να κάνει ο ίδιος τη χειρουργική επέμβαση στον εαυτό του και ζήτησε από δύο συντρόφουςς του να παίξουν τον ρόλο των βοηθών του.
Ο ένας θα κρατούσε μια λάμπα, ο άλλος έναν καθρέφτη: Σχεδίαζε να τον χρησιμοποιήσει για να βλέπει στην κοιλιά του. Στο δωμάτιο θα παραβρισκόταν και ο διευθυντής του σταθμού, σε περίπτωση που κάποιος από τους άλλους δύο δεν άντεχε και λιποθυμούσε.
Με υποτυπώδη τοπική αναισθησία!
«Ήταν τόσο συστηματικός – λέει ο γιός του – που τους έδωσε ακόμη και οδηγίες τι να κάνουν αν έχανε τις αισθήσεις του, πώς να του κάνουν ένεση αδρεναλίνης και τεχνητή αναπνοή. Δεν νομίζω ότι η προετοιμασία του θα μπορούσε να ήταν καλύτερη».
Η γενική αναισθησία δεν ήταν εφικτή και του έκαναν ένεση με το τοπικό αναισθητικό στα κοιλιακά τοιχώματα.
«Οι φτωχοί βοηθοί μου! Την τελευταία στιγμή που τους κοίταξα, στέκονταν εκεί με τα λευκά χειρουργικά τους γάντια κι εκείνοι πιο άσπροι από το λευκό του πάγου που μας τύλιγε…», έγραψε αργότερα ο Ρογκοζόφ.
«Φοβήθηκα κι εγώ. Αλλά όταν σήκωσα τη σύριγγα και έκανα στον εαυτό μου την πρώτη ένεση ξυλοκαΐνης, κατά κάποιο τρόπο πέρασα αυτόματα σε λειτουργία χειρουργού και όχι ασθενούς πια. Από εκείνο το σημείο και μετά δεν σκεπτόμουν τίποτα άλλο».
Καθώς έφτασε στο τελευταίο και πιο δύσκολο μέρος της επέμβασης, την εξαίρεση της απόφυσης παραλίγο να χάσει τις αισθήσεις του. Άρχισε να φοβάται ότι θα αποτύχει στο τελευταίο εμπόδιο.
«Είχα πολλή αιμορραγία, αλλά πίεζα, άνοιξα το περιτόναιο, κατά λάθος κατέστρεψα την σκωληκοειδή απόφυση και έπρεπε να την επισκευάσω, ζαλιζόμουν και κάθε πέντε λεπτά έπρεπε να ξεκουράζομαι για 20-25 δευτερόλεπτα».
«Επιτέλους βρήκα τη σκωληκοειδή απόφυση και είδα μαύρα στίγματα στην ουρά, πράγμα που σήμαινε ότι σύντομα θα μπορούσε να είχε τρυπήσει».
Δεν απέτυχε. Τα κατάφερε! Δύο ώρες αργότερα έκανε τα τελευταία ράμματα.
Αφού πήρε αντιβιοτικά και υπνωτικά χάπια, έπεσε σε βαθύ ύπνο… και δύο εβδομάδες αργότερα, επέστρεψε στη δουλειά του.
Και η περιπέτεια συνεχίστηκε…
Ο Ρογκοζόφ ήταν μέλος σοβιετικής αποστολής στην Ανταρκτική – μιας ομάδας 12 ατόμων, που είχε σταλεί για να χτίσει νέα βάση στην περιοχή Schirmacher. Ο σταθμός Novolazarevskaya ήταν σε λειτουργία από τα μέσα Φεβρουαρίου 1961, και με την ολοκλήρωση της αποστολής τους, η ομάδα εγκαταστάθηκε για να μελετήσει τους εχθρικούς χειμερινούς μήνες.
Οι καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν να προσεγγίσει πλοίο στον προκαθορισμένο χρόνο και η ομάδα θα έπρεπε να διαμείνει στο εχθρικό περιβάλλον της Ανταρκτικής ακόμα ένα χρόνο.
Απέχω από τη ζωή μου όσο ο Άρης από τη Γη
Ο 27χρονος χειρουργός έγραφε στο ημερολόγιό του: «Πόσο περίεργο μου φαίνεται ότι συμφώνησα ποτέ να πάω σε αυτήν την αποστολή. Όλος ο εξωτισμός της Ανταρκτικής γκρεμίστηκε μέσα σε ένα μήνα και σε αντάλλαγμα χάνω δύο χρόνια από τη ζωή μου. Το σπίτι μου και το κρεβάτι μου, που αγαπώ περισσότερο από κάθε κοσμική απόλαυση, φαίνονται τόσο μακριά από εδώ όσο και ο Άρης».
Προς ανακούφιση όλης της ομάδας τελικά ένα αεροπλάνο έδωσε τη λύση. Ο Ρογκόζοφ επέστρεψε στην πατρίδα του που τον υποδέχτηκε ως εθνικό ήρωα. Η απίστευτη ιστορία επιβίωσής του ήταν ένα ισχυρό εργαλείο για τη σοβιετική προπαγάνδα. Μόλις 18 ημέρες πριν κάνει την εγχείρησή του ο Ρογκοζόφ, ο Ρώσος, Γιούρι Γκαγκάριν, είχε γίνει ο πρώτος άνθρωπος που βγήκε στο διάστημα.
Ο Ρογκοζόφ, ωστόσο, απέφυγε τη δημοσιότητα.
Την επόμενη μέρα μετά την επιστροφή του στο σπίτι, επέστρεψε στο νοσοκομείο του και συνέχισε την καριέρα του. Από το 1986 έως το 2000 ο Ρογκοζόφ ήταν επικεφαλής του χειρουργικού τμήματος του Ινστιτούτου Έρευνας για τη Φυματική Πνευμονολογία της Αγίας Πετρούπολης. Ο Ρογκόζοφ πέθανε το 2000, σε ηλικία 66 ετών στην Αγία Πετρούπολη, από καρκίνο του πνεύμονα.
Οι σκωληκοειδεκτομές είναι πλέον υποχρεωτικές για τους εξερευνητές που ταξιδεύουν στην Ανταρκτική!
