Την εκτίμηση ότι η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει ως μεγάλη ευκαιρία την τάση επέκτασης της παγκόσμιας κινηματογραφικής βιομηχανίας στην ψηφιακή σφαίρα, εξέφρασε απόψε ο πρόεδρος και CEO της Paramount Pictures, Τζιμ Γιανόπουλος, κατά την ομιλία του στο πρώτο διεθνές ψηφιακό συνέδριο «Καινοτόμοι Έλληνες» («Innovative Greeks»), που διοργανώνουν σήμερα και αύριο ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και η Endeavor Greece.
Μέσω μιας οπτικής ίνας, είπε, το Χόλιγουντ μπορεί σήμερα να συνδεθεί με οποιοδήποτε μέρος στον κόσμο, όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις σπέσιαλ εφέ, animation ή post production και να ελέγχει την όλη διαδικασία -κι αυτό αποτελεί ευκαιρία για την Ελλάδα.
«Πιστεύω πως η μεγάλη ευκαιρία που έχουμε ως χώρα είναι στον ψηφιακό τομέα, ο οποίος δεν έχει ακόμα πλήρως αναπτυχθεί. Είναι θαυμάσιο να έχουμε σκηνογράφους και κάμεραμαν και υπεύθυνους φωτισμού και όλο αυτό σε όρους απασχόλησης είναι πάρα πολύ σημαντικό, αλλά ο κινηματογράφος εξελίσσεται και πολλά γίνονται πλέον εικονικά. Στην ταινία “‘Αβαταρ” για παράδειγμα, ούτε ένα χορταράκι ήταν αληθινό, όλα έγιναν (σε ένα στούντιο) σε μια μικρή πόλη στη Νέα Ζηλανδία. Μπορούμε να συζητήσουμε το πώς θα μπορούσε να αναπτυχθεί αυτός ο τομέας στην Ελλάδα και αν έχουμε τις κατάλληλες δεξιότητες, μπορούμε να προχωρήσουμε πολύ» επισήμανε.
Πολλά έχουν βελτιωθεί για την προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών στην Ελλάδα
Πρόσθεσε δε, αναφερόμενος και προσωπικά στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, ότι η σημερινή κυβέρνηση έχει κάνει πάρα πολλά για να προσελκύσει στην Ελλάδα μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές, ενώ μνεία έκανε και στο «Athens Film Office», επισημαίνοντας ότι έχει υπάρξει πολύ μεγάλη πρόοδος ως προς την πρόσβαση σε συγκεκριμένες τοποθεσίες για κινηματογράφηση.
Ερωτηθείς τι είναι αυτό που κάνει τους κολοσσούς της κινηματογραφικής βιομηχανίας να επιλέγουν μια χώρα για να γυρίσουν εκεί μια ταινία, ο Τζιμ Γιανόπουλος ανέφερε παράγοντες, που αφορούν τόσο τα logistics, όσο και οικονομικές παραμέτρους. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στα οφέλη της επιδότησης κινηματογραφικών παραγωγών, σε ό,τι αφορά τις ταινίες υψηλού προϋπολογισμού: «Πολλές κυβερνήσεις, πρόσφατα και η Ελλάδα, αλλά και οι μισές πολιτείες των ΗΠΑ, κατάλαβαν πια πως είναι πολύ σημαντικό να προσκαλούν (με επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις) τις κινηματογραφικές παραγωγές στη χώρα τους, γιατί υπάρχουν πολλά δευτερογενή οφέλη για την οικονομία, πχ, για τα ξενοδοχεία ή τα ταξί» σημείωσε.
Πρόσθεσε ότι η Ελλάδα έχει καλές τιμές και είναι ανταγωνιστική, αλλά υπάρχουν και άλλα προαπαιτούμενα: «Υπάρχουν για παράδειγμα τα κατάλληλα συνεργεία και το κατάλληλο τεχνικό προσωπικό, για να γυρίσουμε μια ταινία; Τα πράγματα σε αυτό το πεδίο βελτιώνονται. Μετά υπάρχει το ερώτημα: Πού γυρίζουμε; Υπάρχουν τα κατάλληλα στούντιο; Εκεί χρειάζεται κάποια πράγματα να βελτιωθούν, αλλά τελευταία, επειδή υπάρχει η επιδότηση διάφορων παραγωγών, τα πράγματα είναι πιο ευνοϊκά και κάποιοι σκέφτονται να δημιουργήσουν και εγκαταστάσεις για γυρίσματα. Τρίτον: μπορείς να κλείσεις δρόμους; Μπορείς να γυρίσεις σε συγκεκριμένες τοποθεσίες; Εκεί υπάρχει μεγάλη πρόοδος με το Athens Film Office» σημείωσε.
Καινοτομία χάρη στις αμυντικές δαπάνες
Την πεποίθηση ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να μοχλεύσει τις σημαντικές αμυντικές της δαπάνες, προκειμένου να οικοδομήσει ένα οικοσύστημα Ερευνας και Ανάπτυξης (R & D), ικανό να παράγει καινοτομίες ευρείας χρήσης, εξέφρασε η Βικτόρια Σταυρίδου-Κόλμαν, 22η διευθύντρια της DARPA, της Υπηρεσίας Έρευνας Προηγµένων Αµυντικών Προγραµµάτων των ΗΠΑ, με δραστηριότητα 25 ετών στη Silicon Valley.
«Η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις στην άμυνα και την ασφάλεια κι έχει δαπανήσει πολλά χρήματα για την άμυνά της στο ΝΑΤΟ ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Είναι δεύτερη μετά τις ΗΠΑ και ανάμεσα στις πέντε χώρες του ΝΑΤΟ, που δαπανούν πάνω από το 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες. Κατά την Παγκόσμια Τράπεζα, το ποσοστό αυτό έφτασε το 2,5% του ΑΕΠ της το 2019» σημείωσε και πρόσθεσε ότι στις ΗΠΑ η DARPΑ έχει ολοκληρώσει πάρα πολλά προγράμματα, που εκτός του ότι δημιούργησαν αυξημένες αμυντικές δυνατότητες για τη χώρα, γέννησαν και καινοτομίες και τεχνολογίες ευρείας χρήσης.
«Νομίζω πως η ελληνική κυβέρνηση έχει μια ευκαιρία εδώ, να μοχλεύσει τις σημαντικές αμυντικές της δαπάνες, προκειμένου να οικοδομήσει ένα τοπικό οικοσύστημα R & D, που μπορεί να δημιουργήσει άμυνα και ταυτόχρονα να παράγει σημαντικές καινοτομίες» πρόσθεσε.
Αφού παρουσίασε τα στοιχεία εκείνα που κάνουν έναν οργανωμένο πυρήνα καινοτομίας -π.χ., τη Silicon Valley- αποδοτικό (κρίσιμη μάζα ερευνητών από κοντινά πανεπιστήμια, χρηματοδότηση μέσω και venture capital funds, υποδομές για startupers), σημείωσε ότι για να μπορέσει η Ελλάδα να προχωρήσει σε αυτό το πεδίο, θα πρέπει να δει ξανά το φορολογικό καθεστώς και τους νόμους για την εργασία.
Η Ελλάδα μπορεί να γίνει δυνατός παίκτης σε συγκεκριμένες τεχνολογίες του Industry 4.0. Αλλά όχι σε όλες
Δυνατός παίκτης σε συγκεκριμένες -αλλά όχι σε όλες ταυτόχρονα- τεχνολογίες (της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης) μπορεί να γίνει η Ελλάδα, όπως επισήμανε ο Εβαν Κουτσοβίνος, παγκόσμιος επικεφαλής της American Express στις υποδομές. Αναφέροντας ως κυρίαρχες ή αναδυόμενες τάσεις στην τεχνολογία το cloud computing (υπολογιστική νέφους), την ευελιξία και την ταχύτητα παραγωγής λογισμικού, τη μηχανική μάθηση και την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και πτυχές που αφορούν στην κυβερνοασφάλεια, τον αυτοματισμό και τα data analytics, επισήμανε: «Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι δυνατός παίκτης σε κάποιους από αυτούς τους τομείς, αλλά όχι ταυτόχρονα σε όλους. Είναι σημαντικό να εστιάσει σε λιγότερους τομείς και να τους αναπτύξει σε μεγαλύτερο βάθος. Αντί δηλαδή να πάει οριζόντια, να πάει κάθετα» επισήμανε.
Τους παράγοντες που καθιστούν ένα προϊόν «δυνατό» σε διεθνείς αγορές περιέγραψε ο Παναγιώτης Βιτάκης, Chief Customer Officer της Celonis. Κάλεσε -μεταξύ άλλων- τις ελληνικές επιχειρήσεις να σκέφτονται μεγαλόπνοα («think big») και να χτίσουν ένα οικοσύστημα γύρω από το προϊόν τους, το οποίο θα πρέπει ν’ αντιμετωπίζει ένα πραγματικό πρόβλημα και θα απευθύνεται στην παγκόσμια αγορά. Τις κάλεσε επίσης να δουν «πώς θα συμπράξουν με τους δρώντες στην αγορά».
Εξαιρετική δουλειά στο τραπεζικό και το νομικό σύστημα έχει κάνει η ελληνική κυβέρνηση, όπως επισήμανε ο Ντιν Ντακόλιας, co-Chief Investment Officer της Fortress Investment Group. Πρόσθεσε ωστόσο ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να έχει πολλά κόκκινα δάνεια, παρότι έχουν γίνει τα πρώτα βήματα ώστε αυτά να βγουν από τους ισολογισμούς των τραπεζών και να περάσουν σε εταιρείες που βελτιστοποιήσουν την απόδοση του χαρτοφυλακίου. «Πολλά πρέπει ακόμα να γίνουν, αλλά είμαστε σε καλό δρόμο» υπογράμμισε.
Τη συζήτηση συντόνισε ο πρόεδρος της Intrasoft και συμπροεδρεύων της Επιτροπής Καινοτομίας του ΣΕΒ, Ντίνος Κόκκαλης.
Oι εξαιρετικές ιστορίες τριών καινοτόμων Ελλήνων
Όταν εν έτει 1975 ο 16χρονος τότε Τζορτζ Γιανκόπουλος στάθηκε μπροστά στον Καστοριανό πατέρα του και του είπε ότι θέλει να γίνει επιστήμονας, εκείνος ένιωσε απογοήτευση, γιατί είχε μεταναστεύσει στην Αμερική από τη δυτική Μακεδονία, με στόχο να δει τα παιδιά του να πετυχαίνουν στη ζωή τους και θεωρούσε ότι οι επιστήμονες δεν βγάζουν χρήματα.
Μια ημέρα μετά, στάθηκε μπροστά στον γιο του με ένα φύλλο της εφημερίδας «Εθνικός Κήρυξ» και του είπε: «Αν θέλεις να γίνεις επιστήμονας, γίνε σαν αυτόν». Το άρθρο αναφερόταν στον Ρόι Βάγγελος, τον θρυλικό επιστήμονα και επιχειρηματία ελληνικής καταγωγής, που έγινε πασίγνωστος για την ιδιότητά του να μετατρέπει την επιστημονική έρευνα σε επιχειρηματική επιτυχία.
Σήμερα, ο δρ Τζορτζ Γιανκόπουλος είναι παγκοσμίως γνωστός ως ο συνιδρυτής και επικεφαλής επιστήμονας της μεγάλης αμερικανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας Regeneron, η οποία χορήγησε στον τέως Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ το πειραματικό κοκτέιλ μονoκλωνικών αντισωμάτων για την καταπολέμηση του κορονοϊού. Συνεργάζεται δε επί χρόνια με τον πρότυπό του, τον δρα Ρόι Βάγγελος, πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της Regeneron.
«Νιώθω ο πιο τυχερός άνθρωπος στον κόσμο, γιατί ο πατέρας μου είχε τη γνώση και την οξυδέρκεια να μού δώσει ένα τέτοιο πρότυπο» επισήμανε απόψε ο Τζορτζ Γιανκόπουλος, παρουσιάζοντας την προσωπική του ιστορία, κατά τη διάρκεια του πρώτου διεθνούς ψηφιακού συνεδρίου «Καινοτόμοι Έλληνες» («Innovative Greeks»), που διοργανώνουν σήμερα και αύριο ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και η Endeavor Greece.
Όπως είπε, οι γονείς του μετανάστευσαν στην Αστόρια από την Καστοριά, έχοντας βιώσει τις δυσκολίες του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και ακολούθως του εμφυλίου. Ήταν πολύ φτωχοί, αλλά δούλευαν πολύ σκληρά και είχαν μια πολύ δεμένη οικογένεια.
«Η μεγαλύτερη επίδραση στη ζωή μου ήταν οι ιστορίες που μου έλεγαν οι παππούδες μου και οι γονείς μου για τους αρχαίους ‘Ελληνες. Έχεις ηρωικό αίμα στις φλέβες σου”, μου έλεγαν, μπορείς να καταφέρεις τα πάντα», θυμάται και προσθέτει ότι, καθότι όταν πήγε στο σχολείο δεν γνώριζε αγγλικά, αρχικά οι δάσκαλοί του θεώρησαν ότι πάσχει από νοητική υστέρηση, γιατί δεν μπορούσε να καταλάβει τη γλώσσα για να συμμετάσχει στα μαθήματα. Στη συνέχεια πήγε σε ένα καταπληκτικό, όπως επισημαίνει, δημόσιο σχολείο και σταδιακά ξύπνησε μέσα του το πάθος της επιστήμης, με τη συνέχεια να είναι γνωστή. Όπως λέει, τα οφείλει όλα στις ρίζες του.
Ο δρ Τζορτζ Γιανκόπουλος περιέγραψε και τα πρώτα βήματα της Regeneron, από κοινού με τον Λεν Σλάιφερ, πώς η εταιρεία αντιμετώπισε αρχικά προβλήματα χρηματοδότησης, αλλά σταδιακά στάθηκε στα πόδια της με νέα προσέγγιση, καλές ιδέες και τύχη, αλλά και πώς δημιουργήθηκε με αρχές της γενετικής μηχανικής το λεγόμενο «μαγικό ποντίκι» με ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. «Μας πήρε 10-15 χρόνια, αλλά κοιτάζοντας πίσω είναι σαν όλα να έγιναν εν μια νυκτί» επισήμανε ο Τζορτζ Γιανκόπουλος, ο οποίος σημειωτέον, έχει σπουδάσει επί ένα εξάμηνο στο ΑΠΘ, καθώς το πάθος του για την αρχαιολογία τον οδήγησε στην Πέλλα, για να μελετήσει την αρχαία ιστορία, τους προγόνους και τις ρίζες του.
«Όλοι ελπίζουμε ότι τα χειρότερα με την πανδημία έχουν περάσει, αλλά αυτός ο ιός δεν σταματά να μας εκπλήσσει»
Σε ερώτημα για την πανδημία του κορονοϊού, απάντησε: «Όλοι ελπίζουμε ότι τα χειρότερα έχουν περάσει, ότι περνάμε τον “κάβο” και ότι η επιστήμη και η καινοτομία, ο δικός μας κλάδος, μπορεί να λύσει προβλήματα του κόσμου. Κι αυτό πρέπει να το πιστέψουμε όλοι, για να αγκαλιάσει και να στηρίξει η κοινωνία την επιστήμη και την καινοτομία, να μην κινηθούμε προς την αντίθετη κατεύθυνση, γιατί αυτό με ανησυχούσε για πολύ καιρό. Ελπίζω ότι τα εμβόλια θα αποδειχθούν αποτελεσματικά. Αυτός ο ιός μάς έχει εκπλήξει και συνεχίζει να μας εκπλήσει. Τώρα έχουμε νέα στελέχη ανθεκτικά, αυτές τις μεταλλάξεις, υπάρχει πιθανότητα αυτές οι νέες μεταλλάξεις να συνεχίσουν να εμφανίζονται και θα αποτελεί αέναο αγώνα, θα χρειάζονται διαρκείς επενδύσεις στην τεχνολογία και την επιστήμη, για να τιθασεύσουμε αυτόν τον ιό».
«Εσείς ασκείτε την επιστήμη, εμείς τη χρηματοδοτούμε»
Για τον Νίκολα Γαλακάτο, Global Head of Life Sciences στη Blackstone και συνιδρυτή της εταιρείας Clarus, που εξαγοράστηκε από τη Blackstone, η ιατρική και η επιχειρηματικότητα βρίσκονταν πάντα …στο σπίτι του, ενώ ο Ρόι Βάγγελος αποτέλεσε επίσης έμπνευση.
«Γεννήθηκα στην Αθήνα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Η μητέρα μου ήταν γιατρός και ο πατέρας μου επιχειρηματίας, οπότε στο σπίτι μιλούσαμε ανέκαθεν για την ιατρική και τις επιχειρήσεις. Αρχικά ήθελα να γίνω γιατρός, αλλά δεν άντεχα στη θέα του αίματος. Πάντα ήθελα όμως να βοηθάω τον συνάνθρωπο και η φαρμακευτική είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος για να το κάνεις αυτό» διηγείται. Ετσι, σπούδασε αρχικά χημεία και στη συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στο ΜΙΤ.
Σε συνέχεια των αλλαγών στην καριέρα του βρέθηκε τελικά να επενδύει στον κλάδο, έχοντας συνεργαστεί και με την οικογένεια Ροκφέλερ, ώστε να βοηθάει επιχειρήσεις και σημαντικά προϊόντα να φτάνουν στους ασθενείς που τα χρειάζονται.
«Εσείς ασκείτε την επιστήμη, εμείς τη χρηματοδοτούμε κι όλοι λειτουργούμε προς όφελος των συνανθρώπων μας» είπε. Και στη δική του περίπτωση, ο Ρόι Βάγγελος ανέκυψε ως έμπνευση σε πολύ νεαρή ηλικία. «Όταν ήμουν 17-18 ετών, ήρθε η μητέρα μου μπροστά μου με ένα απόκομμα της “Καθημερινής” και μου είπε: “δεν θέλεις να γίνεις γιατρός, σωστά; Γίνε σαν αυτόν”. Στο απόκομμα ήταν ο Ρόι Βάγγελος» διηγείται.
Υπάρχει κι άλλη γλώσσα εκτός από τα ελληνικά;
Όταν ο δρ Γιώργος Σκάγκος, CEO της εταιρείας βιοτεχνολογίας λοιμωδών ασθενειών Vir Biotechnology, πήγε στο δημοτικό σχολείο στην Αμερική δεν γνώριζε καν ότι υπάρχει άλλη γλώσσα, πέραν των ελληνικών.
«Γεννήθηκα στη Μασαχουσέτη από ελληνική οικογένεια, ζούσαμε σε μια γειτονιά εντελώς ελληνική και σοκαρίστηκα όταν πηγαίνοντας σχολείο διαπίστωσα ότι υπάρχει και άλλη γλώσσα» σημείωσε ο Ελληνοαμερικανός ερευνητής, που έχει τεθεί επικεφαλής παγκόσμιας έρευνας για τον κορονοϊό.
Περιέγραψε τους σταθμούς που τον οδήγησαν από την ακαδημαϊκή καριέρα στον επιχειρηματικό κόσμο, επισημαίνοντας ότι από όλα τα μετερίζια, η βασική του μέριμνα ήταν ανέκαθεν πώς θα βοηθήσει τον συνάνθρωπο και πώς θα ανακουφιστούν από τις ασθένειες χιλιάδες ασθενείς.
Τη συζήτηση συντόνισε ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Biogen, Στέλιος Παπαδόπουλος.
Η πανδημία του κορονοϊού ευκαιρία για την ανάπτυξη της καινοτομίας
Την πεποίθηση ότι η πανδημία του κορονοϊού μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας, καθώς η ανάπτυξη της τηλεργασίας επιτρέπει σε επιχειρηματίες και επιστήμονες να επιστρέψουν στη χώρα και να εργάζονται από εδώ, εξέφρασαν εκπρόσωποι της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας του εξωτερικού που συμμετείχαν στο διεθνές ψηφιακό συνεδρίου “Innovative Greeks” που συνδιοργανώνουν ο ΣΕΒ και η Endeavor Greece.
«Θέλουμε να εργαστούμε στην Ελλάδα με τον ίδιο τρόπο που εργαζόμαστε στη Silicon Valley», ανέφερε χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος της General Catalyst Νίκος Βονάτσος ο οποίος, όπως ανέφερε, περνά ήδη μεγάλο μέρος ρου χρόνου του στην Ελλάδα. «Χάρη στην τεχνολογία, παρά την πανδημία, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους ανθρώπους μας, τα παιδιά συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους. Η πανδημία είναι χρυσή ευκαιρία για να φτιάξουμε τα κακώς κείμενα και να προχωρήσουμε με την συμμετοχή όλων. Παλιά όταν έλεγα στους συνεταίρους μου ότι θα πάω στην Ελλάδα με κοίταζαν παράξενα, τώρα μπορώ να εργαστώ από ένα ελληνικό νησί», πρόσθεσε.
Κάποιος μπορεί να είναι το ίδιο παραγωγικός στο σπίτι του όσο και στο γραφείο, σημείωσε ο ιδρυτής της Aisera Χρήστος Τρύφωνας ο οποίος συμμετείχε στο συνέδριο από την Κέρκυρα. Ανέφερε ότι η μετανάστευση πολλών Ελλήνων κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης τους έφερε σε επαφή με τις επιχειρήσεις στο εξωτερικό και πρόσθεσε πως η πανδημία θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι ο τρόπος δημιουργίας μιας νεοφυούς επιχείρησης σήμερα έχει αλλάξει εντελώς τα τελευταία 20 χρόνια και ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται βοήθεια σε διάφορα στάδια της ανάπτυξής τους και όχι μόνο στην αρχή.
Ο κορονοϊος έχει μεγάλο αντίκτυπο σε θέματα υγείας αλλά έχει και ευεργετικές επιπτώσεις, ανέφερε η Νίκη Τριγώνη, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο την Οξφόρδης. Εταιρείες θα μπορούσαν να μεταφέρουν ένα μέρος της δραστηριότητάς τους στην Ελλάδα και να συνεχίσουν να απασχολούν εργαζόμενους εξ αποστάσεως. «Υπάρχουν εταιρείες στη Μ.Βρετανία που έχουν προσλάβει ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται από την Ελλάδα», τόνισε.
Στις διαφορές του αμερικανικού συστήματος υποστήριξης της καινοτομίας σε σχέση με το ευρωπαϊκό και το αμερικανικό, αναφέρθηκε η Νίκη Γουλιμή συνιδρύτρια της Nova Credit τονίζοντας πως στις ΗΠΑ οι επενδυτές είναι πιο πρόθυμοι να αναλάβουν ρίσκο. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως η Nova Credit άντλησε 3,6 εκατ. δολάρια πριν ακόμη παρουσιάσει το προϊόν της ενώ εκτίμησε πως η μετανάστευση σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech) επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν σε παγκόσμια κλίμακα.
