Ο Δήμος Κυθήρων και οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά σας προσκαλούν στην έναρξη του προγράμματος προφορικής ιστορία «Κύθηρα: Ιστορίες που χτίζουν γέφυρες» τη Δευτέρα 13 Νοεμβρίου στις 6:00 μ.μ. στο Πολιτιστικό Κέντρο Φρατσίων.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κύθηρα: Ιστορίες που χτίζουν Γέφυρες» επικεντρώνεται σε μια πτυχή της ιστορίας της Ελλάδας, τη μετανάστευση, η οποία πτυχή ακουμπάει σε έναν τόπο, τα Κύθηρα και για τον λόγο αυτό πρόκειται για ένα πρόγραμμα τοπικής ιστορίας. Οι δράσεις των μαθητών και μαθητριών μας, θα έχουν αφετηρία προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων που στο παρελθόν αναζήτησαν σε μια άλλη ήπειρο δρόμους, για να πορευτούν στη ζωή τους. Κάποιοι επέστρεψαν, κάποιοι έμειναν για πάντα στη νέα πατρίδα, όμως όλοι έχουν να αφηγηθούν μια ιστορία. Οι προσωπικές αυτές ιστορίες θα αναδυθούν στο πλαίσιο του προγράμματος και μαζί τα τεκμήρια που η κάθε οικογένεια έχει διατηρήσει, προσδίδοντας, με αυτό τον τρόπο, μια πολυπρισματική οπτική στην ιστορία μετανάστευσης του νησιού. Για τον λόγο αυτό πρόκειται για ένα πρόγραμμα προφορικής ιστορίας.
Το πρόγραμμα δεν επιδιώκει απλά να γίνει μια μικρογραφία της γενικής ιστορίας που διδάσκονται οι μαθητές μας. Έχει μια ιδιαίτερη αξία, διότι θα επιτρέψει στους μαθητές μας να πλησιάσουν κοντά στους πραγματικούς πρωταγωνιστές της ιστορίας και να ακούσουν τη δική τους φωνή. Ξέρουμε από τη γενική ιστορία ότι υπήρχε ένα τεράστιο ρεύμα μετανάστευσης προς την Αυστραλία κατά τη δεκαετία του 1960. Ξέρουμε όμως πολύ λιγότερα για το πώς σκεφτόταν ένας Τσιριγώτης των 20-30 χρονών που ως τότε καλλιεργούσε χωράφια, είχε κάποια ζώα, ψάρευε ίσως, και πώς αυτός ο άνθρωπος έπαιρνε τη μεγάλη απόφαση για ένα ταξίδι στην άλλη άκρη του κόσμου. Ποια ήταν τα συναισθήματά του, ποιοι ήταν οι φόβοι του, οι ελπίδες του; Ποιες δυσκολίες είχε έως ότου να φθάσει, πώς οργανώνονταν οι ομάδες και, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον, έπαιρναν τη μεγάλη απόφαση; Πώς βίωσαν αυτό το ταξίδι των 30-40 ημερών έως ότου φθάσουν σε μία μακρινή ήπειρο άγνωστοι μεταξύ αγνώστων; Πώς άνοιξαν τους δρόμους οι πρώτοι από αυτούς και δημιούργησαν τις πρώτες υποδοχές για τους επόμενους από την πατρίδα; Πώς δημιουργήθηκαν και διατηρήθηκαν τα δίκτυα στη συνέχεια ανάμεσα στο νησί και τη μακρινή ήπειρο; Ποιους θεσμούς οικοδόμησαν εκεί προκειμένου να αντέξουν αρχικά, και να προκόψουν στη συνέχεια; Έπαιρναν στη βαλίτσα τους τρόφιμα, κάποια αντικείμενα, τη φωτογραφία του αγαπημένου ή της αγαπημένης τους;
Τέτοια και πολλά άλλα ερωτήματα μόνο μέσα από μια σειρά προφορικών μαρτυριών που θα συλλεγούν, με τον κατάλληλο τρόπο, από κάθε ηλικιακή μαθητική ομάδα, μπορούν να απαντηθούν. Και μιλάμε για μαθητικές ηλικιακές ομάδες, γιατί με διαφορετικό τρόπο θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αυτό οι μαθητές και οι μαθήτριές μας στο Νηπιαγωγείο, με διαφορετικό στο Δημοτικό, με διαφορετικό στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Σε όλες, ωστόσο, αυτές τις διαφορετικές προσεγγίσεις θα υπάρχουν κοινοί στόχοι.
Ως προς το αντικείμενο, στόχος είναι να προσεγγίσουμε σε όλες τις διαφορετικές απολήξεις του το φαινόμενο της μετανάστευσης, που χαρακτήρισε τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα. Αυτό θα γίνει με τη συλλογή και τεκμηρίωση ενός συγκροτημένου και συνεκτικού συνόλου αρχείων προφορικής ιστορίας για τη μετανάστευση στα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα, το οποίο θα μπορεί να συμβάλλει στην ανασύσταση της ιστορίας της μετανάστευσης στα νησιά αυτά και να αξιοποιηθεί για μουσειακή και οπωσδήποτε για αρχειακή χρήση.
Ως προς τη μέθοδο, στόχος είναι να ακούσουμε από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές για το φαινόμενο της μετανάστευσης, να ακούσουμε, δηλαδή, τις μαρτυρίες τους, οι οποίες θα δώσουν πραγματικό νόημα στους μαθητές μας, αφού θα τις αναζητήσουν στα πρόσωπα της οικογένειάς τους. Οι βιογραφικές αυτές συνεντεύξεις θα χρωματίσουν τη διδασκαλία τους. Θα γίνουν η αφετηρία για διερεύνηση και δημιουργία που θα αποτυπώνεται σε συνεργατικά μαθητικά έργα projects μέσα στο σχολείο.
Στην πρώτη φάση του προγράμματος, κατά το χρονικό διάστημα 2019-2022, οχτώ Κυθήριοι που μετανάστευσαν στην Αυστραλία, αφηγήθηκαν, στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές του προγράμματος, την ιστορία αυτού του ταξιδιού, αυτής της εμπειρίας, που χαρακτήρισε ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους. Στο πλαίσιο έναρξης της δεύτερης φάσης του προγράμματος αυτές οι οχτώ φωνές θα ακουστούν ξανά, για να μας δώσουν δύναμη να ανοίξουμε πάλι τα μικρόφωνα και να συνεχίσουμε το ταξίδι.
Το πρόγραμμα «Κύθηρα: Ιστορίες που χτίζουν γέφυρες» βρίσκεται υπό την αιγίδα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά και υποστηρίζεται από την Ένωση προφορικής Ιστορίας, το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Δημόσια Ιστορία», τον Κυθηραϊκό Σύνδεσμο Αθηνών, την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών, το Τοπικό Αρχείο Κυθήρων.
