Ο Πάνος Φύλλης είναι ο μεγάλος ποιητής της νεότερης ιστορίας των Κυθήρων. Το πραγματικό του όνομα ήταν Παναγιώτης Αντωνίου Τριφύλλης. Γεννήθηκε στον Αυλέμονα στις 4 Ιουνίου του 1912. Ο πατέρας του Αντώνης και η μητέρα του Ευαγγελία είχαν πέντε αγόρια και μία κόρη. Ο Πάνος ήταν ο μικρότερος γιος τους. Ο πρώτος τους γιος, ο Γιάννης, ασχολήθηκε και εκείνος με την ποίηση (με το ψευδώνυμο Φώτης Κάβος). Ο Πάνος Φύλλης πήγε δημοτικό σχολείο στον Ποταμό. Ένα χιλιόμετρο ήταν η καθημερινή διαδρομή από το σπίτι του στα Τριφυλλιάνικα μέχρι το σχολείο. Εκεί γνώρισε και τον αχώριστο φίλο του Δημήτρη Κόμη με τον οποίο συγκατοίκησαν αργότερα σε σπίτι στη Χώρα, όταν πήγαν στο γυμνάσιο. Η μαθητική ζωή των δύο αγοριών ήταν δύσκολη, αφού μόνοι τους έπρεπε να φροντίζουν για το φαγητό τους, την καθαριότητα του σπιτιού και συγχρόνως να διαβάζουν τα μαθήματά τους. Το Σαββατοκύριακο, πήγαιναν με τα πόδια από τη Χώρα στα χωριά τους, τον Ποταμό και τα Τριφυλλιάνικα, για να μείνουν με τους δικούς τους.
Μόλις τελείωσε το σχολείο, ο Πάνος πήγε στην Αθήνα για να φοιτήσει στη Σχολή Μεταξά. Παράλληλα βοηθούσε το θείο του στην επιχείρηση που είχε, το «Συντριβάνι» στην οδό Θεμιστοκλέους 5, όπου σήμερα στεγάζεται το Τριφύλλειο Ίδρυμα. Το 1934 κατατάχθηκε στο στρατό και απολύθηκε αργότερα με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Λίγο πριν τον πόλεμο, το 1940 εξέδωσε την πρώτη σειρά του έργου «Τσιριγώτικα», η οποία απέσπασε τα καλύτερα σχόλια από λογοτέχνες και συμπατριώτες του. Όταν ο πόλεμος ξέσπασε, ο Πάνος Φύλλης βρέθηκε στο αλβανικό μέτωπο και πολέμησε ως αξιωματικός μέχρι την κατάρρευση.
Μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τη Γερμανία και την είσοδο των κατοχικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, ξεκίνησε η Εθνική Αντίσταση και ο Φύλλης εγγράφηκε στο Ε.Α.Μ Πόλης και από το 1942 συμμετείχε στον ΕΛ.Α.Σ. Στις 17 Φλεβάρη 1943 συνελήφθη από μέλη παρακρατικής οργάνωσης και οδηγήθηκε στις Φυλακές Χατζηκώστα και στη συνέχεια στο υπόγειο της Φρουράς Αγνώστου Στρατιώτη, στην οδό Ελπίδος, στα γερμανικά ES-DE και τέλος στις Φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίστηκε τον Δεκέμβριο του 1944, ενώ είχε σοβαρή ασθματική βρογχίτιδα.
Μετά την απελευθέρωση, το 1945 ο Πάνος Φύλλης παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Κουτρουμπούση. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αντώνη και την Μόνα. Προσελήφθη στην Εταιρεία Υπεγγύων Προσόδων όπου εργάστηκε ως επιθεωρητής. Το 1947 ο εκδόθηκε η σειρά Β’ των «Τσιριγώτικων» και το 1950 η σειρά Γ’. Ο Πάνος Φύλλης εξέδωσε ακόμη το «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1956), τα «Χελιδόνια» (1958), τη «Γαλάζια Θλίψη» (1959), την «Ουράνια Αφροδίτη» (1972), τα «Αναστάσιμα» (1974), τη «Λεβεντιά» (1975) και τα «Μεγαλυνάρια» (1980).
Το 1975 απονεμήθηκε στον Πάνο Φύλλη τιμητική σύνταξη λογοτέχνη ενώ το 1981 το έργο του «Λεβεντιά», που ο ποιητής είχε αφιερώσει στη μνήμη του Τούρκου λογοτέχνη Ναζίμ Χικμέτ, τιμήθηκε με το βραβείο «Ειρήνης και Φιλίας – Αμπντί Ιπεκτσί». Επίσης η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών αναγνώρισε το έργο του ποιητή και τον τίμησε στις 24 Απριλίου 1985 για τα 50 χρόνια της πνευματικής του προσφοράς.
Η συμμετοχή του Πάνου Φύλλη στις συλλογικότητες των Κυθήρων ξεκινάει κάπου στα 1949 όταν υπήρξε συνιδρυτής του Κυθηραϊκού Ομίλου Φιλόμουσων. Το 1952, ο Πάνος Φύλλης συνεργάστηκε με τον Σύνδεσμο Ελλήνων Λογοτεχνών του οποίου το διοικητικό συμβούλιο υπέβαλε αίτηση στην Διεύθυνση Δημοσίων Κτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών για την παραχώρηση της νησίδας Μακρυκύθηρα ή Μακρονήσι του Διακοφτίου, που σήμερα είναι κατασκευασμένο το λιμάνι των Κυθήρων. Ο σκοπός της παραχώρησης ήταν η δημιουργία πρότυπου συνοικισμού για τη φιλοξενία των ανθρώπων του πνεύματος. Τελικά με Βασιλικό Διάταγμα της 11ης Δεκεμβρίου 1954 η αίτηση έγινε δεκτή και η είδηση ενθουσίασε τον κυθηραϊκό λαό και τους παράγοντες των Κυθήρων και όλοι έσπευσαν να βοηθήσουν στην υλοποίηση του μεγαλόπνοου σχεδίου των Λογοτεχνών. Μάλιστα, στις 28 Απριλίου του 1955 συνευρέθηκαν στη Ιερά Μονή Μυρτιδίων οι πρόεδροι των δεκαπέντε κοινοτικών συμβουλίων του νησιού και με ψήφισμα αποφάσισαν να στηρίξουν με κάθε τρόπο την προσπάθεια. Στη συνάντηση αυτή παρέστησαν μέλη του Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών, ήτοι ο πρόεδρος Γεώργιος Σταμπολής, ο γενικός γραμματέας Πέτρος Μαρκάκης και ο Πάνος Φύλλης ο οποίος τελούσε τότε ειδικός γραμματέας. Έτσι ακολούθησε η σύσταση του νέου σωματείου με τίτλο «Σύνδεσμος Φίλων των Μακρυκυθήρων» της οποίας το ιδρυτικό καταστατικό υπεγράφη στις 7 Οκτωβρίου 1958. Μεταξύ των ιδρυτικών μελών ήταν ο Παναγιώτης Βιαρόπουλος, φίλος του Πάνου Φύλλη, ο Γρηγόρης Λαμπρινού Κασιμάτης, ο Νικόλαος Γεωργίου Φατσέας και άλλοι. Δυστυχώς η προσπάθεια απέτυχε αφού δεν κατέστη δυνατόν να συγκεντρωθούν τα κεφάλαια αυτά που θα εξασφάλιζαν την οικοδόμηση του συνοικισμού. Το 1973 με νεώτερο διάταγμα ανεκλήθη η απόφαση του 1954 και έτσι το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Ο Πάνος Φύλης, χωρίς να χάσει το κουράγιο του συνέχισε να προσφέρει σε συλλογικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Η αγάπη του για του νεολαίους και η στήριξή του στην έκδοση του φοιτητικού περιοδικού «Στόχοι» είναι αξιοσημείωτη και μνημονεύεται ακόμη και μετά από πολλά χρόνια από τους πάλαι ποτέ Κυθήριους νέους. Στον σκοπό αυτό είχε μάλιστα συνοδοιπόρο τον φίλο του Δημήτρη Κόμη που και αυτός μέχρι και λίγο πριν το τέλος της ζωής του στήριζε τη νεολαία.
Στον Αυλαίμονα που τόσο αγάπησε, ο Πάνος Φύλλης πρόσφερε ένα έργο που εκτιμάται μέχρι και σήμερα από όλους τους κατοίκους του χωριού. Το 1983 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του εξωραϊστικού – πολιτιστικού συλλόγου «ο Φιλόξενος», του οποίου ηγήθηκε μέχρι και το τέλος της ζωής του. Στην περίοδο των 15 αυτών χρόνων, αναστηλώθηκε το ιστορικό μνημείο του Αυλαίμονα, το Καστέλο. Επίσης δημιουργήθηκε παιδική χαρά, δεντροφυτεύτηκαν οι κοινόχρηστοι χώροι, οργανώθηκαν πολιτιστικές εκδηλώσεις και μπήκαν οι βάσεις για να μετατραπεί το χωριό σε ένα από τα πιο όμορφα τουριστικά αξιοθέατα του νησιού.
Ο Πάνος Φύλλης απεβίωσε στις 3 Μαρτίου του 1998, αφήνοντας πίσω του έργο που λίγοι μπορούσαν να προσφέρουν στην κυθηραϊκή κοινωνία και τον πολιτισμό. Το λογοτεχνικό του έργο δεν έχει εκτιμηθεί ακόμη στο βαθμό που θα έπρεπε. Όσο όμως η κοινωνία των Κυθήρων εξελίσσεται και αφομοιώνει τον αστικό τρόπο ζωής και όσο η τοπική διάλεκτος αλλοτριώνεται, εγκαταλείποντας κάθε κυθηραϊκό ιδίωμα, τα «Τσιριγώτικα» του Πάνου Φύλλη αποκτούν περισσότερη αξία και μετατρέπονται σε μοναδική κιβωτό της κυθηραϊκής διαλέκτου και κουλτούρας.
Η Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών εξέδωσε το 1999 έναν τόμο με την επιμέλεια του Καθηγητή Γιώργου Λεοντσίνη, στον οποίο περιλαμβάνονται όλα τα κείμενα από τις εκδόσεις «Τσιριγώτικα» του Πάνου Φύλλη.
