Η Ελλάδα βγαίνει αυτή την περίοδο από μια πολυετή οικονομική κρίση. Στα οκτώ χρόνια που έχουν περάσει από τότε, η χώρα έχει συσσωρεύσει τεράστιο χρέος, έχει εφαρμόσει τρία μνημόνια-προγράμματα διάσωσης και 450 μεταρρυθμίσεις. Στο διάστημα αυτό, τα ηνία της χώρας είχαν τέσσερις κυβερνήσεις, που έχουν εφαρμόσει μέτρα λιτότητας που δεν κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί στην εποχή μας.
Παρά την αποπληρωμή των δανείων της χώρας με τη βοήθεια της Ευρωζώνης πολλά εκ των οποίων ολοκληρώνονται μετά το 2060, οι Έλληνες και οι Ευρωπαίοι είναι έτοιμοι να χαράξουν από κοινού μια νέα πορεία, μετά από μια περίοδο ύφεσης που φαινόταν ατελείωτη.
Το χρονικό της κρίσης
Το 2010, η Ελλάδα ανακοινώνει ότι τα ελλείμματα της είναι υψηλότερα από αυτά που δήλωνε. Ευρωζώνη και ΔΝΤ εφαρμόζουν το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης με σκοπό να γίνουν οι απαραίτητες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Οι διαδηλώσεις που ξεκινούν για τα μέτρα λιτότητας διαρκούν μήνες.
Το 2011, οι ιδιώτες πιστωτές αναγκάζονται σε κούρεμα 50% του ελληνικού χρέους το οποίο διακατέχουν. Ακολουθεί η πρώτη από τις τέσσερις κυβερνητικές αλλαγές: τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο Λουκάς Παπαδήμος ορκίζεται πρωθυπουργός της μεταβατικής κυβέρνησης στη θέση του Γιώργου Παπανδρέου.
Το 2012 η Ελλάδα μπαίνει στο δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης. Ακολουθούν άλλες δύο κυβερνητικές αλλαγές: Ο Λουκάς Παπαδήμος παραιτείται, μετά τις βουλευτικές εκλογές του Μαϊου του 2012, και τον διαδέχεται ενόψει των εκλογών του Ιουνίου, ο Πρόεδρος του ΣτΕ, Παναγιώτης Πικραμμένος. Τον Ιούνιο του 2012, πρωθυπουργός της κυβέρνησης συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ αναλαμβάνει ο Αντώνης Σαμαράς. Στο διάστημα αυτό, προωθούνται νέα μέτρα λιτότητας που οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερες διαδηλώσεις και άνοδο της Χρυσής Αυγής.
Μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ αναλαμβάνει την εξουσία. Ακολουθούν μήνες άκαρπων διαβουλεύσεων του Υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη με τους θεσμούς, που οδηγούν στην επιβολή capital controls. Στη συνέχεια, το 61% των Ελλήνων καταψηφίζει μέσω δημοψηφίσματος την πρόταση της Κομισιόν. Η κυβέρνηση μετά από μια δραματική διαπραγμάτευση, συμφωνεί τελικά στους όρους του τρίτου προγράμματος διάσωσης, που ακολουθεί και προκηρύσσει πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2015, αναζητώντας ανανέωση της λαϊκής εντολής.
Το 2017, το ΔΝΤ εγκρίνει μια προκαταρκτική συμφωνία και η Κομισιόν προτείνει την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης. Το Eurogroup συμφωνεί μετά από έντονες συζητήσεις για τον τερματισμό του στις 20 Αυγούστου 2018.
Η ελληνική ναυτιλία και οι μελλοντικές προκλήσεις ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας
Για να βγει από τα μνημόνια, η τωρινή κυβέρνηση έχει υπογράψει ότι θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και θα έχει μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα για χρόνια. Για να γίνει κάτι τέτοιο, σε μια χώρα με υψηλή ανεργία, πρέπει οι φόροι να παραμείνουν πολύ ψηλά. Αυτό το πλαίσιο όμως δεν είναι ελκυστικό για τους ξένους επενδυτές που είναι αναγκαίοι να έρθουν για να δημιουργήσουν τις πολυπόθητες θέσεις εργασίας.
Τι μπορούν να κάνουν όμως οι εγχώριες επιχειρήσεις όπως αυτές για παράδειγμα που δραστηριοποιούνται στο δυναμικό τομέα της ναυτιλίας, ώστε να αλλάξουν την καθημερινότητα των Ελλήνων;
Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά: Η ελληνική ναυτιλία εξακολουθεί να κατέχει την πρώτη θέση διεθνώς, παρά τη “φουρτούνα” της πολυετούς οικονομικής κρίσης. Oι Έλληνες εφοπλιστές ελέγχουν σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων αργού πετρελαίου, σχεδόν ένα στα τέσσερα πλοία του παγκόσμιου στόλου πλοίων χύδην ξηρού φορτίου και λίγο πάνω από το 15% του παγκόσμιου στόλου πλοίων μεταφοράς χημικών και παράγωγων προϊόντων πετρελαίου.
Το 2017, το ναυτιλιακό συνάλλαγμα αυξήθηκε κατά σχεδόν 17% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, φτάνοντας στα 9,14 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο δημοσιογράφος του Euronews Άκης Τάτσης επισημαίνει:
«Τα στοιχεία για έναν τόσο σημαντικό παράγοντα της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι η ναυτιλία, είναι πραγματικά εντυπωσιακά. Παρά το γεγονός ότι ο ελληνικός πληθυσμός αποτελεί το 0,15% του παγκόσμιου πληθυσμού, τα πλοία που μεταφέρουν το 20% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου ανήκουν σε Έλληνες. Ωστόσο, οι εφοπλιστές, οι προμηθευτές, και οι άνθρωποι που κινούνται πέριξ του λιμανιού, όπως και συνολικά η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την υπερφορολόγηση».
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού Αθανάσιος Ευαγγελάκης δεν είναι αισιόδοξος ότι τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση θα επιλυθούν μετά τη λήξη των μνημονίων:
«Θα έχουμε ανάκληση όλων αυτών των επιπτώσεων μέσα από τους αντεργατικούς νόμους που έχουν ψηφισθεί τα προηγούμενα χρόνια; Το αντίθετο. Θα συνεχιστούν αυτοί οι νόμοι και η όποια ανάπτυξη έρθει, θα είναι ανάπτυξη πάνω στα συντρίμμια των εργασιακών δικαιωμάτων. Αυτό λοιπόν το ερώτημα που μπαίνει είναι: ανάπτυξη από ποιόν για ποιόν;»
Ο εμπορικός κόσμος στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας ένιωσε το ισχυρό πλήγμα της οικονομικής κρίσης. Ο πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Πειραιά, Νίκος Μανεσιώτης δηλώνει πως τα τελευταία εννέα χρόνια έκλεισε το ένα τρίτο των εμπορικών καταστημάτων της πόλης:
«Μία επιχείρηση η οποία έχει καθαρά κέρδη 70.000 με 75.000 ευρώ – και πιστέψτε με είναι λίγες οι επιχειρήσεις που έχουν κέρδη αυτού του επιπέδου – πληρώνει φόρους, η δικιά μου εταιρεία, από 55% έως 65%. Από τις 75.000 λοιπόν αφαιρούμε το ποσοστό αυτό σαν φόρους και μας μένουν 30.000. Από τις 30.000 όμως, καλούμαι, επειδή συνολικά έχω εισόδημα πάνω από 70.000 να πληρώσω κι άλλες 20.000 σε ασφαλιστικές εισφορές. Τελικά μετά από ένα χρόνο μεγάλης προσπάθειας από τις 70.000 καθαρά κέρδη έχουν μείνει μόνο 10.000 κάτι λιγότερο δηλαδή από 1.000 ευρώ το μήνα».
Οι στόχοι και η αναπτυξιακή στρατηγική της κυβέρνησης
Ορισμένοι ελπίζουν πως από τα τέλη Αυγούστου η Ελλάδα προσπερνά τον ύφαλο της οικονομικής κρίσης. Δεν είναι όμως λίγοι κι εκείνοι που πιστεύουν ότι το σκάφος της ελληνικής οικονομίας έχει υποστεί σοβαρές ρωγμές και θα απαιτηθεί χρόνος ώστε να γίνει πάλι αξιόπλοο.
Οι απλοί πολίτες δεν έχουν αισθανθεί ακόμη κάποια αλλαγή στην ζωή τους από την αύξηση των επενδύσεων στη χώρα. Η Μαϊτρέι Σιθαράμαν συνάντησε τον αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη για να μάθει πότε θα γίνει αισθητή στους πολίτες η ανάπτυξη της οικονομίας:
Μαϊτρέι Σιθαράμαν, Euronews:
Κύριε αντιπρόεδρε, τι μας έχετε φέρει για να δείξετε πού κατευθύνεται η Ελλάδα τώρα, μετά από πολλά χρόνια πόνου;
Γιάννης Δραγασάκης, Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης:
Έφερα ένα μικρό πλοίο για το νέο ταξίδι που πρέπει να κάνουμε ως χώρα τώρα και έφερα και κάτι, το οποίο για εμάς είναι πυξίδα, είναι η νέα αναπτυξιακή στρατηγική. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα για πρώτη φορά αποκτά μια εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, η οποία περιγράφει σκοπούς και μέσα, τί θέλουμε να κάνουμε και πώς να το κάνουμε και πού θέλουμε να πάμε. Ακόμα και σε περιπτώσεις που αν κάτι δεν πάει καλά στις αγορές έχουμε ισχυρά συναλλαγματικά αποθέματα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι αρκετοί για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη.
Μαϊτρέι Σιθαράμαν, Euronews:
Τελικά, η ανάπτυξη έρχεται στην πραγματικότητα με βάση μια στρατηγική, ένα ξεκάθαρο και βιώσιμο σχέδιο. Έχετε τέτοιο σχέδιο;
Γιάννης Δραγασάκης, Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης:
Ξέρουμε ότι το 2020 θα έχουμε πετύχει αυτούς ή τους άλλους στόχους σε διάφορους τομείς. Άρα έχουμε στόχους και χρονοδιαγράμματα, άρα μπορείς κανείς να ελέγξει την απόδοση της κυβέρνησης. Το δεύτερο το οποίο λέμε είναι ότι ήδη έχουμε θεσμοθετήσει σταθερές σε ορισμένους τομείς. Παραδείγματος χάριν, εάν έρθει μια μεγάλη επένδυση στην Ελλάδα, θα μπορεί να έχει το ίδιο φορολογικό καθεστώς για 12 χρόνια. Δεν πρόκειται να το αλλάξει κανείς. Επομένως, όταν μιλάμε για επενδύσεις στην Ελλάδα, μιλάμε για την ανάγκη να ενισχύσουμε μία δυναμική που ήδη αρχίζει και εκδηλώνεται. Με τα κόκκινα δάνεια, με τις τράπεζες, έχει αρχίσει η πώληση κόκκινων δανείων και έχει αρχίσει η αναδιάρθρωση πολλών επιχειρήσεων.
Μαϊτρέι Σιθαράμαν, Euronews:
Πώς σχεδιάζετε να ισορροπήσετε τις ανάγκες των πολιτών με την μεταρρυθμιστική σας ατζέντα;
Γιάννης Δραγασάκης, Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης:
Πώς επιστρέφει η κανονικότητα και για τους πολίτες; Αυτό είναι ένα κρίσιμο θέμα. Θα επαναφέρουμε τις συλλογικές διαπραγματεύσεις στους εργαζόμενους, ναι, θα καταργήσουμε το νόμο που πάγωνε τον κατώτατο μισθό, όμως προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες για να υπάρξει αύξηση του κατώτατου μισθού και αυτό θα γίνει. Για αυτό μιλάμε για ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Μαϊτρέι Σιθαράμαν, Euronews:
Τελικά, ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό; Θα είναι εταιρείες, θα είναι ιδιώτες;
Γιάννης Δραγασάκης, Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης:
Βρισκόμαστε σε διάλογο με τον επιχειρηματικό χώρο όσον αφορά ποιους φόρους να μειώσουμε. Κάποιος μπορεί να μειώσει τη φορολογία στα κέρδη, μπορεί να μειώσει τη φορολογία στις επενδύσεις, μπορεί να αυξήσει το ποσοστό απόσβεσης. Έχουμε αποφασίσει ότι τον πρώτο χρόνο το 70% των πόρων θα πάει στη μείωση της φορολογίας και το 30% θα πάει στην αύξηση των δαπανών.
Μαϊτρέι Σιθαράμαν, Euronews:
Ποιά είναι τα τρία πράγματα στα οποία η κυβέρνησή σας είναι αμετακίνητη;
Γιάννης Δραγασάκης, Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης:
Με τους μισθούς, θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες που θα επιτρέπουν στους εργαζόμενους να διεκδικούν, μέσω διαπραγματεύσεων, τη βελτίωση των εισοδημάτων τους. Όσον αφορά στις συντάξεις, θα αποφύγουμε περαιτέρω περικοπές. Το λέω αυτό διότι οι μεταρρυθμίσεις ταυτίστηκαν με αρνητικό περιεχόμενο. Τώρα μιλάμε για αλλαγές, για μετασχηματισμούς που ο ίδιος ο λαός θα βλέπει το θετικό αποτέλεσμά τους.
Ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε ο Γιάννης Δραγασάκης στο Euronews
