Τέσσερα σχεδόν χρόνια μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ακόμη ένας βυζαντινός ναός -όπως φαίνεται- θα έχει την ίδια τύχη. Ο λόγος για τη Μονή της Χώρας, που λειτουργούσε ως μουσείο για 79 χρόνια.
Όπως αναφέρει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak, στις 23 Φεβρουαρίου η Μονή της Χώρας αναμένεται να ανοίξει τις πύλες της ως τζαμί, για την προσευχή της Παρασκευής.
Σημειωτέον πως ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε λάβει τη σχετική απόφαση το 2020, μαζί με την Αγία Σοφία, ωστόσο τα σχέδια «πάγωσαν» προκειμένου να πραγματοποιηθούν κάποια έργα αποκατάστασης.
Η εν λόγω εκκλησία, η οποία κατά πολλούς ιστορικούς αποτελούσε τον πιο σημαντικό ναό στην Κωνσταντινούπολη μετά την Αγία Σοφία, μετατράπηκε σε τζαμί από τους Οθωμανούς και στη συνέχεια είχε γίνει μουσείο με απόφαση του Μουσταφά Κεμάλ.
Ωστόσο, το 2019 είχε εκδοθεί απόφαση από το Ανώτατο Τουρκικό Δικαστήριο να μετατραπεί σε τζαμί. Ακολούθησε, το 2020, δημοσίευση του ΦΕΚ, με το οποίο αναμένετο να εφαρμοστεί η απόφαση και η Μονή της Χώρας, με τη δικαιοδοσία του μνημείου να περνά στη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της γειτονικής χώρας.
Τα έργα για τη Μονή της Χώρας
Σύμφωνα πάντα με τη Yeni Safak, «το ιστορικό τζαμί, επιπλωμένο με ειδικά σχεδιασμένα κόκκινα χαλιά, προγραμματίζεται να ανοίξει για προσκύνηση την Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου». Γίνεται γνωστό, δε, ότι «τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες στο ιστορικό τζαμί διατηρήθηκαν κατά την αναστήλωση και θα είναι επισκέψιμα».
Η τουρκική εφημερίδα, μάλιστα, παρουσιάζει σχετικές φωτογραφίες από το εσωτερικό και το εξωτερικό της Μονής, ενώ κάνει μνεία στην αρχιτεκτονική της.
Σημειώνεται πως η Μονή της Χώρας βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του ιστορικού κέντρου της Κωνσταντινούπολης και σε μικρή απόσταση από τη βυζαντινή πύλη της Αδριανούπολης.
Πώς θα αντιδράσει η Αθήνα
Με ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση της ελληνικής πλευρά στα σχέδια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τα οποία μπορεί μεν να είχαν δρομολογηθεί από το 2020, αλλά η υλοποίησή τους γίνεται σε μια περίοδο που Αθήνα και Άγκυρα κάνουν λόγο για «ευκαιρία επανεκκίνησης» των σχέσεων μετά από 4 δύσκολα χρόνια.
Σημειωτέον πως το 2021, κατά τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τη Γενική Διευθύντρια της UNESCO, Όντρεϊ Αζουλέι, ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε θέσει επί τάπητος τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τεμένη από την Τουρκία, επιλογή που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον χαρακτήρα τους ως μνημεία με παγκόσμια πολιτιστική ακτινοβολία.
Διαβάστε για τη Μονή της Χώρας
Στη βορειοδυτική πλευρά του ιστορικού κέντρου της Κωνσταντινούπολης και σε μικρή απόσταση από τη βυζαντινή πύλη της Αδριανούπολης, βρίσκεται η περίφημη Μονή της Χώρας. Το όνομά της οφείλει στον προσδιορισμό των ψηφιδωτών του Χριστού ως «Χώρας των Ζώντων» και της Παναγίας ως «Χώρας του Αχωρήτου» στο εσωτερικό της.
Από το παλαιό μοναστηριακό συγκρότημα σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό του. Ως προς την αφιέρωσή του, δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν ανήκε στο Χριστό, στην Παναγία ή και στους δύο.
Εξίσου αμφίβολος είναι και ο χρόνος ίδρυσης της μονής, που τοποθετείται είτε επί βασιλείας Ιουστινιανού (527-565), είτε στα χρόνια του Ηρακλείου (610-641). Το βέβαιο είναι πως στον 12ο αι. κτίζεται μεγαλόπρεπος ναός, ενώ στις αρχές του 14ου αι. δέχεται ριζική ανακαίνιση. Πρόκειται για το εκτεταμένο πρόγραμμα εργασιών που εκτελέστηκε με χρηματοδότηση του λογοθέτη του γενικού Θεόδωρου Μετοχίτη, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με αυτό το μνημείο, σφραγίζοντας την πιο λαμπρή περίοδο στην ιστορία της μονής. Σε εκείνον οφείλεται η κατασκευή του διπλού νάρθηκα και του νότιου παρεκκλησίου, τα οποία διακοσμήθηκαν με ψηφιδωτά και τοιχογραφίες αντίστοιχα. Τα έργα αυτά αποτελούν την κορυφαία έκφραση της παλαιολόγειας τέχνης της πλουσιότατης καλλιτεχνικά βασιλείας του Ανδρονίκου Β΄ (1282-1328), και αντικείμενο θαυμασμού ειδικών και μη.
Την ημέρα της άλωσης του 1453, η μονή υπήρξε μεταξύ των πρώτων εκκλησιαστικών μνημείων που δέχθηκαν τη λεηλασία. Αργότερα, στα τέλη του 15ου με αρχές του 16ου αι., η Χώρα μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Kariye.
Η αναστήλωση του μνημείου, η αποκάλυψη αλλά και ο καθαρισμός των ψηφιδωτών του πραγματοποιήθηκαν σε δύο περιόδους εργασιών, την πρώτη στις αρχές και τη δεύτερη στα μέσα περίπου του 20ού αι.
Η Μονή της Χώρας λειτουργεί από το 1948 και εξής ως μουσείο, με το όνομα Kariye Müzesi.
