Υδρογόνο δύο οξυγόνο. H2O. Αυτή είναι συνήθως η πρώτη χημική ένωση που μαθαίνει κάποιος όταν πηγαίνει σχολείο. Είναι η πιο εύκολη να εξηγηθεί, κυρίως επειδή υπάρχει μία αμεσότητα με αυτή καθημερινά: Υδρογόνο δύο οξυγόνο (H20). Κοινώς… νερό. Το σημαντικότερο αγαθό σε αυτή την ζωή, το οποίο είναι πολύ πιο σημαντικό από ότι μπορεί να φανταστεί ο καθένας για έναν ασκούμενο. Είτε αυτός κάνει πρωταθλητισμό, είτε πηγαίνει γυμναστήριο, είτε απλώς γυμνάζεται σποραδικά.
Πολλά πράγματα έχουν αμφισβητηθεί, καταργηθεί, κατακεραυνωθεί, αφοριστεί σε αυτή τη ζωή. Αυτό που δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί ποτέ ωστόσο είναι η σημασία του νερού στην καθημερινότητα του μέσου ανθρώπου και ειδικά ενός ασκούμενου/αθλητή. Το νερό είναι η ίδια η ζωή. Για αυτό λοιπόν και όταν καταπονεί κάποιος το σώμα του – γιατί όταν γυμνάζεται αυτό κάνει – είναι απαραίτητο να καταναλώνει σημαντικές ποσότητες νερού. Τόσο πριν, όσο και κατά την διάρκεια και μετά το τέλος της προπόνησης.
Λίγες γενικές γνώσεις
Ένας μέσος άνθρωπος χάνει κατά την διάρκεια της ημέρας περίπου 2-4 λίτρα νερό, ανάλογα με τον μεταβολισμό του, τα οποία και οφείλει να αναπληρώνει σε μεγάλο βαθμό. Αυτό το νερό χάνεται μέσω της εφίδρωσης (του ιδρώτα δηλαδή), των καύσεων που κάνει ο οργανισμός για να διατηρηθεί, της αφόδευσης και της ούρησης. Όπως γίνεται βέβαια σαφές, όταν ένας άνθρωπος γυμνάζεται, τότε είναι εξαιρετικά πιθανό να έχει μεγαλύτερη απώλεια νερού, αφού ιδρώνει περισσότερο και ο οργανισμός του κάνει περισσότερες καύσεις, άρα έχει και μεγαλύτερες ανάγκες ενυδάτωσης.
Το πόσο σημαντική είναι η κατανάλωση νερού φαίνεται από ένα ακόμα γεγονός το οποίο έχει προκύψει από έρευνες: Ο μέσος άνθρωπος μπορεί να αντέξει δύο-τρεις ημέρες χωρίς νερό πριν φτάσει τον οργανισμό του στα όριά του και πεθάνει. Αρκετά όμως με τις γενικότητες.
Ναι, αλλά γιατί να πίνουμε νερό;
Ο οργανισμός ενός μέσου ανθρώπου έχει ανάγκη από ενυδάτωση, δηλαδή… νερό. Ο οργανισμός ενός ανθρώπου που ασκείται έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη από το να καταναλώνει υγρά. Και οι λόγοι είναι περισσότεροι από ότι μπορεί να καταλάβει κάποιος και δεν περιορίζονται απλώς στην φράση “πρέπει να καλύψει τα υγρά που χάνει”. Σίγουρα είναι η φράση που χρησιμοποιείται πιο συχνά επειδή μπορεί να την καταλάβει ο καθένας χωρίς να χρειάζονται περισσότερες εξηγήσεις. Την διαφορά όμως σε αυτή την κλισέ φράση, κάνουν οι λεπτομέρειες που κρύβονται πίσω της.
Κάτι που δεν έχει συνειδητοποιήσει ο κόσμος είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να καταναλώσει νερό μόνο αν… πιει νερό. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ενώ σε όλα τα υγρά υπάρχει νερό (αναψυκτικά, καφές, τσάι, ισοτονικά ποτά), εντούτοις αυτό επισκιάζεται από τα υπόλοιπα συστατικά του εκάστοτε ροφήματος, με τα θετικά που προσφέρει το νερό στον οργανισμό να χάνονται.
Ο λόγος που κάποιος καταναλώνει νερό δεν είναι μόνο για να ξεδιψάσει. Η πρόσληψη νερού βοηθάει σε μία σειρά λειτουργίες του οργανισμού. Χάρη στο νερό ο οργανισμός μπορεί να αποβάλει τις τοξίνες, αφού ενεργοποιεί καλύτερα το μεταβολισμό, βοηθώντας το πεπτικό σύστημα (δηλαδή την χώνεψη της τροφής), αφού οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες που έχει το ανθρώπινο σώμα μεταβολίζονται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, το οποίο -όπως αναφέρθηκε νωρίτερα- αποτελείται σε 78% από νερό. Η κατανάλωση σημαντικής ποσότητας νερού λοιπόν βοηθάει στο να υπάρχει περισσότερο οξυγόνο στο αίμα κι έτσι οι υδατάνδρακες και οι πρωτεΐνες μεταφέρονται και μεταβολίζονται ευκολότερα.
Καλός αθλητής είναι ο ενυδατωμένος αθλητής
Οι ανάγκες ενός αθλητή ή έστω ασκούμενου είναι σαφώς περισσότερες από έναν μέσο άνθρωπο. Ο κυριότερος λόγος για αυτό είναι ότι ένας άνθρωπος που ασκείται έχει περισσότερο μυϊκό όγκο, κοινώς έχει πιο γυμνασμένους μύες. Το γεγονός αυτό σημαίνει όμως ότι έχει και περισσότερο νερό στο σώμα του, αφού ένας μυς αποτελείται από νερό σε ποσοστό 60-70%, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για το λίπος είναι 10–20%.
Αυτό το οποίο πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι ένας ασκούμενος/αθλητής έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη από το νερό επειδή αποβάλλει και περισσότερο νερό, σε βαθμό που αν προπονηθεί υπερβολικά μπορεί να φτάσει ακόμα και στην αφυδάτωση. Κι αυτό γιατί βάσει ερευνών έχει αποδειχθεί ότι ένας μέσος ασκούμενος χάνει κατά την διάρκεια άσκησης μίας ώρας από μισό μέχρι ένα λίτρο νερό, με αυτό το νούμερο να ανεβαίνει στους προχωρημένους ασκούμενους και τους αθλητές. Εκεί που ξεκινάει ο κίνδυνος ωστόσο είναι όταν κάποιος που αθλείται έχει απώλεια πάνω από το 2% του σωματικού του βάρους μέσω του ιδρώτα κατά την διάρκεια της άσκησης. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε αυτό οδηγεί σε μείωση της απόδοσης, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ζαλάδες, αφού διαταράσσεται η ισορροπία του οργανισμού. Εκείνη την στιγμή υπάρχει και έντονο το συναίσθημα της δίψας. Το θέμα ωστόσο είναι να μην φτάσει ένας ασκούμενος στο σημείο να διψάσει για να πιει νερό.
Είναι σημαντικό για έναν αθλητή να μην διψάει όταν ξεκινάει την προπόνηση/αγώνα. Αυτό σημαίνει ότι πριν ξεκινήσει να γυμνάζεται/αθλείται πρέπει να πιει νερό, προκειμένου να προετοιμάσει το σώμα του -και ειδικότερα τους μύες του- για την επιβάρυνση που θα ακολουθήσει. Από εκεί και πέρα, ωστόσο, καλό είναι να καταναλώνει νερό και κατά την διάρκεια της προπόνησης, περίπου ανά 15 λεπτά. Δεν χρειάζεται πολύ νερό, αλλά αρκετό προκειμένου να αναπληρώσει τα υγρά που χάνει, φτάνοντας στο σημείο να έχει πιει λίγο πάνω ή λίγο κάτω από μισό λίτρο νερό όταν έχει ολοκληρωθεί η προπόνησή του. Κατά προτίμηση, δε, καλό θα ήταν το νερό να βρίσκεται σε θερμοκρασία λίγο υψηλότερη του δωματίου. Έτσι ενεργοποιείται καλύτερα ο μεταβολισμός, απορροφάται καλύτερα το νερό και πέφτει λίγο η θερμοκρασία του σώματος, η οποία έχει ανέβει με την άσκηση. Απαραίτητο είναι επίσης να πιει νερό ο ασκούμενος και μετά το τέλος της προπόνησης, προκειμένου να καλύψει ακόμα μεγαλύτερο μέρος των υγρών που “χάθηκαν”, σε μία έμμεση αποθεραπεία του οργανισμού.
Το νερό είναι ένα αγαθό το οποίο θεωρούμε δεδομένο. Και, όπως όλα τα πράγματα που θεωρούμε δεδομένα, το υποτιμάμε κι ας μην το παραδεχόμαστε. Η σημασία του ωστόσο στην καθημερινότητα και στην προπόνηση είναι αδιαπραγμάτευτη. Μία αθλητική δραστηριότητα ξεκινά και τελειώνει με ένα γεμάτο παγούρι νερό. Γι’ αυτό ανοίξτε τη βρύση σας, γεμίστε το παγούρι σας και ξεκινήστε την άσκηση.
