Την Πέμπτη 11 Μαρτίου ολοκληρώθηκε η διαδικασία ψήφισης – αποκλειστικά με την ψήφο των βουλευτών του κυβερνόντος κόμματος – του νομοσχεδίου τροποποίησης της σύμβασης του ελληνικού δημοσίου με την εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός». Μια σύμβαση, η οποία θα αποτελέσει ιστορικά ορόσημο για την προσπάθεια την σημερινής κυβέρνησης, να προωθήσει ένα μοντέλο ανάπτυξης που συμβολίζει την σύγκρουσή της με την ευρωπαϊκή νομιμότητα, την συνταγματική τάξη αλλά και με κάθε έννοια περιβαλλοντικής ευθύνης προς τις επόμενες γενιές.
Το θέμα της εκμετάλλευσης του μεταλλευτικού πλούτου, αποτελεί σήμερα διαφιλονικούμενο ζήτημα σε πλήθος ευρωπαϊκών χωρών, με αποτέλεσμα να επιβάλλονται ολοένα και συχνότερα περιορισμοί στην επέκταση ανάλογων δραστηριοτήτων. Ωστόσο, στην ελληνική συνταγματική και νομική τάξη, τα σχετικά θέματα είναι αυστηρά οριοθετημένα. Το θεσμικό πλαίσιο της χώρας μας, όπως αυτό πηγάζει από την συνταγματικά κατοχυρωμένη υποχρέωση διευθέτησης από το κράτος του ζητήματος του μεταλλευτικού πλούτου (άρθρο 106), διέπεται από την υποχρέωση, η εκμετάλλευση του υπεδάφους να γίνεται αποκλειστικά και μόνο προς όφελος του «…δημοσίου συμφέροντος για την προαγωγή της εθνικής και περιφερειακής οικονομίας της Χώρας…».
Η διένεξη της προηγούμενης κυβέρνησης με την εταιρεία El Dorado Gold, είχε ως επίκεντρο το ίδιο το Σύνταγμα και τους νόμους της χώρας μας. Το Σύνταγμα, που επιβάλει στην πολιτεία να μεγιστοποιήσει τα οικονομικά οφέλη από μια δραστηριότητα που – όσα μέτρα προστασίας και αν ληφθούν – τραυματίζει ανεπανόρθωτα το περιβάλλον, γι’ αυτό και ο Συνταγματικός νομοθέτης απαιτεί την μεγιστοποίηση των ωφελειών για να ανεχτεί τη «θυσία».
Η εν λόγω εταιρεία, είχε υπογράψει μια σύμβαση με βάση την οποία ήταν υποχρεωμένη να χρησιμοποιήσει μια διεθνώς αναγνωρισμένη μέθοδο επεξεργασίας των συμπυκνωμάτων χρυσού για την παραγωγή καθαρού μετάλλου, σεβόμενη την περιβαλλοντική νομοθεσία της χώρας μας.
Η εταιρεία άσκησε για 17 χρόνια παρελκυστική πολιτική, αρνούμενη να υλοποιήσει τις προβλεπόμενες από την σύμβαση επενδύσεις. Στη συνέχεια, ξεκίνησε να προτείνει μεθόδους επεξεργασίας οι οποίες δεν είχαν εφαρμοστεί πουθενά στον κόσμο χωρίς ανεπίτρεπτες, για ευρωπαϊκή χώρα, περιβαλλοντικές βλάβες.
Το αποτέλεσμα της διαιτησίας που επέλεξε η προηγούμενη κυβέρνηση, όρισε ότι η Πολιτεία οφείλει να αδειοδοτήσει, βάση της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας της χώρας, τυχών επενδύσεις που θα οδηγήσουν στην καθετοποίηση της παραγωγής και, από την άλλη, επιβεβαίωσε την υποχρέωση της εταιρείας να δημιουργήσει βιομηχανικές εγκαταστάσεις, το τελικό προϊόν των οποίων θα ήταν καθαρός χρυσός, άργυρος και χαλκός. Το διαιτητικό δικαστήριο, με απόφαση δεσμευτική για τα δύο μέρη, δεν απάλλαξε την εταιρεία από τις ευθύνες της. Ούτε βεβαίως την απάλλαξε από τις ευθύνες της το ΣτΕ,, όπου με απόφασή του (12/2/2020) επιβεβαίωσε την θέση της προηγούμενης κυβέρνησης, ότι δηλαδή ήταν ευθύνη της εταιρείας να αποδείξει in situ, από τα συγκεκριμένα μεταλλεύματα της Χαλκιδικής, ότι υπήρχε ασφαλής τρόπος για την υλοποίηση του επενδυτικού της σχεδίου, στη βάση των προτάσεών της για ακαριαία τήξη.
Η τροποποίηση της σύμβασης που ψηφίστηκε από την παρούσα κυβέρνηση όμως, απάλλαξε την εταιρεία από τις ευθύνες της για την συστηματική παραβίαση της προηγούμενης σύμβασης. Η ΝΔ ήρθε και επιβράβευσε την ληστρική πρακτική της «Ελληνικός Χρυσός» και της επέτρεψε να εξάγει συμπυκνώματα επ’ άπειρο. Στην ψηφισμένη πλέον σύμβαση, η υποχρέωση της εταιρείας να κατασκευάσει εργοστάσιο για την τελική παραγωγή, αποκλειστικά και μόνο χρυσού, βρίσκεται υπό την αίρεση της ίδιας της εταιρείας, χωρίς καμία δέσμευση ή προθεσμία. Στο νομικό αυτό «τερατούργημα», το κράτος οφείλει να αποζημιώσει την εταιρεία ακόμα κι αν η ίδια επιλέξει να τερματίσει τις δραστηριότητες της στη χώρα!
Παράλληλα, το ελληνικό κράτος απαγορεύεται να αλλάξει την νομοθεσία που διέπει οποιαδήποτε όρο της λειτουργίας της σύμβασης. Αν π.χ. η Ε.Ε. αλλάξει την οδηγία που αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότηση ή τον περιβαλλοντικό έλεγχο, απαγορεύεται η αλλαγή αυτή να επηρεάσει την εν λόγω επένδυση. Αντιστοίχως, η εταιρεία μπορεί να ζητήσει αποζημίωση από το κράτος, αν οι εργαζόμενοί της ασκήσουν το συνταγματικό τους δικαίωμα στην απεργία, ενώ το ελληνικό δημόσιο απαγορεύεται να στείλει τους επιθεωρητές περιβάλλοντος να ελέγξουν τα πεπραγμένα της Ελληνικός Χρυσός! Πάνω από όλα όμως, η κυβέρνηση, με την εν λόγω σύμβαση, απαγορεύει με εξόχως αντιδημοκρατικό τρόπο σε οποιαδήποτε άλλη ελληνική κυβέρνηση στο μέλλον, να αλλάξει την ασκούμενη πολιτική, δεσμεύοντας έτσι κατ’ ουσίαν την ίδια λαϊκή βούληση.
Εν κατακλείδι, η τροποποίηση της σύμβασης δημιουργεί την πρώτη Ειδική Οικονομική Ζώνη στη χώρα και την πρώτη Ειδική Οικονομική Ζώνη σε χώρα στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για αυτό της το ατόπημα, η κυβέρνηση δεν θα βρει μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ απέναντι της. Αλλά και το ίδιο το Σύνταγμα, τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και τον ελληνικό λαό.
*Ο Χάρης Μαμουλάκης είναι αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Ηρακλείου – Πολιτικός Μηχανικός BEng MSc
