Αποκαλυπτικό είναι το ρεπορτάζ του Γιάννη Μπαζαίου, σχετικά με το λαθρεμπόριο ρώσικου πετρελαίου στον Λακωνικό Κόλπο. Η συνεχιζόμενη καταστρατήγηση του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, κυρίως από ελληνικών συμφερόντων τάνκερ, τόσο με απευθείας μεταφορές σε λιμενικές εγκαταστάσεις τρίτων χωρών, που δε δεσμεύονται από τις αποφάσεις της Ε.Ε. (κυρίως σε Αίγυπτο, Κίνα και Ινδία), όσο και με μεταγγίσεις φορτίων πετρελαιοειδών ή διυλισμένων προϊόντων, μεταξύ δεξαμενόπλοιων (Ship to Ship/StS Transfer) σε ελληνικά νερά, υποχρεώνει την Κομισιόν να επιταχύνει τη συζήτηση για υιοθέτηση νέου πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας, ακόμη και μέσα σε αυτή την εβδομάδα.
Οι Βρυξέλλες πιέζουν για άμεση ψηφοφορία, καθώς συνυπολογίζουν ενδεχόμενη καθυστέρηση στον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ελλάδα, αλλά και τις επιφυλάξεις της κυβέρνησης σχετικά με τις προτεινόμενες κυρώσεις για τη ναυτιλία. Ο ελληνόκτητος στόλος τάνκερ είναι ο μεγαλύτερος παγκοσμίως και όταν η Ε.Ε. διαπραγματευόταν πλαφόν στις τιμές ρωσικού πετρελαίου, η χώρα ήταν μεταξύ εκείνων που πίεζαν για υψηλότερα όρια και ασθενέστερους περιορισμούς μεταφοράς.
Από τον περασμένο Φεβρουάριο, το Bloomberg είχε καταγράψει ότι μέσα στον Λακωνικό Κόλπο, μόνο στις πρώτες 40 ημέρες του 2023, μεταφέρθηκαν από τάνκερ σε τάνκερ τουλάχιστον 23 εκατ. βαρέλια ρωσικού αργού πετρελαίου, καθώς και σημαντικές ποσότητες διυλισμένων προϊόντων, που εμπίπτουν στο ευρωπαϊκό εμπάργκο – με τις ελληνικές αρχές να λένε ότι έχουν περιορισμένα περιθώρια παρέμβασης έξω από τα χωρικά ύδατα των 6 μιλίων στην περιοχή. Όμως, η μετάγγιση στη θάλασσα απαιτεί αρκετές βασικές υπηρεσίες από την ξηρά, προκειμένου να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια και οι επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπεται να παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες, μόνο εάν το φορτίο που μεταγγίζεται είναι νόμιμο – το ρεπορτάζ του Bloomberg σημειώνει ότι η κυβέρνηση δεν ήταν άμεσα διαθέσιμη να σχολιάσει… ελέγχους που πραγματοποιεί.
Ενδιαφέρον έχει ότι πολλά από τα εμπλεκόμενα πλοία είναι παλιά, με ασαφές ασφαλιστικό καθεστώς (πληροφορίες της «Εφ.Συν.» κάνουν λόγο για απουσία ασφάλισης στις περισσότερες περιπτώσεις). Σύμφωνα με το Bloomberg, o μέσος όρος ηλικίας των δεξαμενόπλοιων που καταγράφηκαν στον Λακωνικό Κόλπο ήταν 18 έτη, έναντι των 12 ετών που καταγράφεται διεθνώς σε αυτά τα μεγέθη τάνκερ.
Σχετικές και οι αποκαλύψεις της «Εφ.Συν.» για τις δραστηριότητες υψηλού κινδύνου ρύπανσης (19.8.2022, «Ο κόλπος και το κόλπο που ξεπλένει στην Ελλάδα το ρωσικό πετρέλαιο» και 6.12.2022, «Business as usual στον Λακωνικό Κόλπο»). Το Λιμενικό επικαλείται δραστηριότητες έξω από τα χωρικά ύδατα και δε διασφαλίζει ότι τηρούνται οι απαιτούμενες από τον ΙΜΟ προδιαγραφές ασφαλείας (π.χ. σφράγισμα με τσιμέντο στα πλευρικά ανοίγματα, πλωτά φράγματα γύρω από τα πλοία κ.ά.) – όμως έλεγχοι δε γίνονται ούτε στα ρυμουλκά που συμμετέχουν στις μεταγγίσεις, πριν ξεκινήσουν από τα τοπικά αγκυροβόλια, αν και ο Λακωνικός Κόλπος φιλοξενεί πρόγραμμα προστασίας των θαλάσσιων χελωνών και σε κοντινή εκβολή παρέχει τροφή και χώρους αναπαραγωγής για πουλιά.
…«συνήθης πρακτική»
Σε χθεσινή του ανακοίνωση ο ευρωβουλευτής (ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία) Πέτρος Κόκκαλης καταγγέλλει ότι η κατά τον υπουργό Ναυτιλίας Γ. Πλακιωτάκη «συνήθης πρακτική διεθνώς» συνεχίζεται καθημερινά, εκθέτοντας ηθικά την Ελλάδα και θέτοντας σε ακραίο περιβαλλοντικό κίνδυνο τη Λακωνία, την αλιεία, τον τουρισμό και τη βιοποικιλότητα του τόπου.
Όπως σημειώνει ο κ. Κόκκαλης, «η κυβέρνηση, δια της γραπτής απάντησης στην (περσινή) ερώτηση των Αραχωβίτη/Σαντορινιού, κανονικοποιεί και ξεπλένει το λαθρεμπόριο σε εποχές που όφειλε να ελέγχει με αυξημένη επιτήρηση τη ροή πετρελαίου για την πιθανότητα εισροής ρωσικού πετρελαίου στην Ε.Ε., χρηματοδοτώντας έτσι τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, κατά παράβαση του ευρωπαϊκού εμπάργκο».
Παραθέτει και ανακοίνωση της Νομικής Επιτροπής του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού ΙΜΟ τον περασμένο Μάρτιο1, ύστερα από ενημέρωση των μελών της για το θέμα των «σκιωδών» στόλων, εκατοντάδων πλοίων, τα οποία συχνά λειτουργούν υπό ασαφή ιδιοκτησία, ελλιπή συντήρηση, χωρίς ασφάλιση. Η επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι μεταφορές μεταξύ τάνκερ στην ανοιχτή θάλασσα είναι υψηλού κινδύνου και υπονομεύουν το διεθνές καθεστώς για την ασφάλεια στη θάλασσα και την προστασία του περιβάλλοντος. Για την καταπολέμηση αυτών των πρακτικών, η επιτροπή συνέστησε στα κράτη σημαίας να εφαρμόσουν μέτρα που διασφαλίζουν ότι τα δεξαμενόπλοια τηρούν τους κανονισμούς και ότι τα κράτη λιμένα επιβάλλουν συμβάσεις ασφάλειας και ευθύνης σε αυτά τα πλοία.
Είχε προηγηθεί παρόμοια στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ύστερα από ερώτηση του ευρωβουλευτή Πέτρου Κόκκαλη, τον Σεπτέμβριο 2022, όπου ο επίτροπος Περιβάλλοντος Virginijus Sinkevicius2 απάντησε πως «τα κράτη-μέλη μπορούν να θεσπίζουν πρόσθετη ή αυστηρότερη νομοθεσία, εφόσον η νομοθεσία είναι συμβατή με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο». Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε η ισπανική κυβέρνηση (Πέδρο Σάντσεθ και Podemos), υιοθετώντας μέτρα κατά των παράνομων μεταγγίσεων μεταξύ τάνκερ, «εκθέτοντας ανεπανόρθωτα την ελληνική κυβέρνηση, όχι μόνο για την απραξία και την απροθυμία της να εξετάσει τι συμβαίνει μπροστά στα μάτια της, αλλά και για την καταφανή πρόθεσή της να συγκαλύψει την πρακτική και τα υπερκέρδη από τη «συνήθη διεθνή πρακτική», μερικά από τα οποία καταλήγουν σε μιντιάρχες, τα μέσα των οποίων έδωσαν μάχες «ενημέρωσης» για το τι σημαίνει η κατά τα άλλα παράνομη, πρωτοφανής μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ακραία επικίνδυνη για την παγκόσμια ειρήνη ρωσική εισβολή, ως δικαιολογία για το ανεξέλεγκτο ράλι τιμών εν μέσω πολέμου, με μια κυβέρνηση «Πόντιο Πιλάτο», να βλέπει «συνήθη διεθνή πρακτική» στη φτωχοποίηση εκατομμυρίων πολιτών ως αποτέλεσμα της ανόδου του κόστους της ενέργειας, αποφεύγοντας κάθε σύνδεση με το ποιος ωφελείται και εις βάρος ποίου», καταλήγει η ανακοίνωση του Π. Κόκκαλη.
[1] https://www.imo.org/en/MediaCentre/MeetingSummaries/Pages/Legal-Committee,-110th-session.aspx
[2] https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-9-2022-003146-ASW_EL.html
zjxiiz