ΚΩΔΙΚΑΣ ΟΜΗΡΟΥ
ΚΥΘΗΡΑ: Το νησί των Φαιάκων του Ομήρου και του Απολλώνιου Ρόδιου.
Ο Όμηρος γνώριζε τα Επτάνησα καθώς και όλες τις πόλεις και τα λιμάνια της Βορείου Ηπείρου, της Ηπείρου, της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και της Δυτικής Πελοποννήσου, οι οποίες βρέχονταν από το Ιόνιο Πέλαγος, σαν τα δάκτυλα του χεριού του.
Ο Όμηρος πέρα από μέγας ποιητής ήταν και άριστος επιστήμων και γεωγράφος. Στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια χρησιμοποίησε ευρέως το τέχνασμα ή αλλιώς «ποιητική αδεία» να ονοματίζει τους τόπους που ανέφερε, κάθε φορά με διαφορετικά ονόματα.
Έτσι, δημιουργούσε την εντύπωση στους ακροατές του κατά την απαγγελία του, πως αναφερόταν σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο, μέχρι και τον Ωκεανό – που την εποχή του, πίστευαν πως ήταν ένας ποταμός που περιέκλειε όλη τη γη και ήταν ταυτόχρονα ο κάτω κόσμος των ψυχών των νεκρών.
Στα έπη του ονοματίζει την Τροία και ως Ίλιον ενώ την Κέρκυρα την αναφέρει ως Δολίχιον δλδ μακρόστενη, αλλά, και ως Αιαία – το νησί της Κίρκης, που ανήκε στην «Υπερεία», ανώτατο σημείο του Ιονίου πελάγους, απ ́ όπου πήρε τα εξής ονόματα: από (Κίρκη-ρα) σε (Κόρκυ-ρα), λατινικά Corfu και τελικά σε Κέρκυ-ρα, όπου η κατάληξη -ρα σημαίνει χώρα – τόπος καταγωγής.
Τη Λευκάδα ως νησί του θεού Απόλλωνα την ονομάζει Θρινακρία, την Κεφαλονιά ως Ωγυγία, νησί της Καλυψώς και Σάμη (οικισμός της Κεφαλονιάς που έχει κρατήσει έως και σήμερα το ίδιο όνομα) και τους κατοίκους της Κεφαλονιάς ως Κεφαλήνες στην Ιλιάδα.
Τη Ζάκυνθο πάντοτε αναφέρει με το ίδιο όνομα.
Τα Κύθηρα που σημαίνουν Κυθέρεια γη, όπου Κυθέρεια σημαίνει ελκυστική, θελκτική, απ ́ όπου πήρε το όνομά της η θεά Αφροδίτη -Αστάρτη κατά τους Φοίνικες, η οποία κατα την μυθολογια γεννήθηκε στα Κύθηρα, ταξίδεψε ως την Πάφο της Κύπρου όπου και αναδύθηκε και την κατάληξη -ρα (χώρα, τόπος καταγωγή –λατινικά TER-RA σημαίνει γη, χώμα). Επίσης, αναφέρει τα Κύθηρα ως το νησί των Φαιάκων, που σημαίνει χώρα των έξυπνων ανθρώπων (φαιός σημαίνει φωτεινός – φωτισμένος, εξ ου και φαιά ουσία, εγκέφαλος). Τα ονομάζει ακόμη, και ως Σχερία που σημαίνει κατώτατο σημείο του Ιονίου (και σήμερα λέμε ολο-σχερώς, δλδ μέχρι του τελευταίου, κατωτάτου σημείου).
Σημαντικό είναι στην Οδύσσεια πως όλο το ταξίδι του Οδυσσέα ήταν προδιαγεγραμμένο, με την εντολή του Δία που απαιτούσε ο Οδυσσέας να επισκεφτεί τη Σχερία, γη των Φαιάκων, ως τελευταίο σταθμό της πορείας του, απ ́όπου οι Φαίακες θα τον έστελναν στην πατρίδα του την Ιθάκη: «Είπε και εστράφη στον Ερμή αμέσως τον υιό του:
– Ερμή, που σ ́έχω μηνυτήν (ταχυδρόμο) εις όλα, ειπέ της νύμφης, εκεί της καλοπλέξουδης (Καλυψώς) την καθαρή βουλή μας, ο Οδυσσέας, ο αδάμαστος, στη γη του να επανέλθη, χωρίς θεόν ή άνθρωπον θνητό να ́χει σιμά του, αλλά, αφού στην πολύδετη πλωτή (πλοιάριο) κακοπαθήσει, θα φτάσει αυτός την εικοστήν ημέρα εις την Σχερία – γη των Φαιάκων -κάρπιμη, και αυτοί θεογέννητοι είναι, και ωσάν θεόν ολόψυχα αυτόν θέλει τιμήσουν, και με καράβι στη γλυκιά πατρίδα θα τον στείλουν (την Ιθάκη)» (Οδύσσεια, Ραψ.ε ́ 29 – 35)
Το κλειδί όμως για να καταλάβουμε την πορεία του Οδυσσέα από το νησί της Καλυψώς έως την νοτιότερη άκρη του Ιονίου είναι η βεβαιότητα ότι το νησί της Καλυψώς είναι η Κεφαλονιά!!!
Αυτό αποκαλύπτεται από το ποιο είδος ξυλείας χρησιμοποίησε ο Οδυσσέας για την κατασκευή του πλοιαρίου του ( και όχι σχεδίας όπως την εννοούμε σήμερα, διότι είχε νομής- στραβόξυλα, καρίνα και τιμόνι).
Τα ξύλα δε που χρησιμοποίησε για την ναυπήγηση του πλοιαρίου του ήταν ανάμεσα στα άλλα και έλατα! Η Καλυψώ: «αξίναν του ́δωκε τρανήν αρμόδια στην παλάμη, χάλκινη, κι ήταν δίστομη και μέσ ́ είχε εμπηγμένο σφικτά στελειάρι ελαίνον (από ελιά) εύμορφο, και σκεπάρνι του ́δωκε ακόμη ακονιστό κι εκίνησεν εμπρός του προς κάποια άκρη του νησιού, οπού είχε υψηλά τα δέντρα κλήθη (κέδρους) κα λεύκα και έλατο, που τον αιθέρα εγγίζει, από καιρούς κατάξερα ώστε ελαφρά να πλέουν.» (Οδύσσεια, Ραψ.ε ́234 – 240)
Το ερώτημα που γεννάται είναι σε ποιο νησί του Ιονίου φύονται τα έλατα; Μόνο στο νησί της Κεφαλονιάς, στην κορυφή του ψηλότερου βουνού της, τον Αίνο ( με υψόμετρο 1.628μ.) απ ́ όπου τα ξεραμένα έλατα κατρακυλούν μέσω των ρεμάτων μέχρι την παραλία (αμμουδιά) της Σάμης, όπου ο Οδυσσέας έκλαιγε αναπολώντας την πατρίδα του.
Σημ.: Με αυτό το σταθερό σημείο της Κεφαλονιάς μπορεί να εξηγηθεί όλο το ταξίδι του Οδυσσέα μέχρι τη Σχερία.
Άρα, αφού αποκαλύψαμε το νησί της Καλυψώς την Κεφαλονιά, πρέπει να ελέγξουμε αν ο Οδυσσέας έπλευσε σύμφωνα με την εντολή του Δία, βόρεια ή νότια, για να φτάσει στη Σχερία:
«κι εκείνος (ο Οδυσσέας) κείτεται εις νησί με λύπαις και με πόνους στης Καλυψώς τα μέγαρα, της νύμφης που με βία κρατεί τον, και δεν δύναται να φτάσει στην πατρίδα, ότι καράβια δεν έχει ουδέ συντρόφους, που να τον φέρουν στα πλατιά τα νώτα της θαλάσσης» (Ραψ.ε ́ 13 – 17)
Επίσης, η Καλυψώ απαντάει στον Ερμή, ο οποίος της μετέφερε την εντολή του Δία να αφήσει ελεύθερο τον Οδυσσέα:
«αφού κείνος (ο Δίας) προστάζει το, ο άμοιρος (Οδυσσέας) ας πάει μεσ’ τ’ άγρια πέλαγα, αλλ’ εγώ δε θα τον ξεπροβοδίσω, ότι καράβια δεν έχω, δεν έχω ουδέ συντρόφους, που να τον φέρουν στα πλατιά τα νώτα της θαλάσσης (Ραψ.ε ́ 139 – 142)
Ο Όμηρος προσδιορίζει και το μήνα αναχώρησης του Οδυσσέα από το μεγαλόπρεπο σπήλαιο που κατοικούσε η Καλυψώ (μάλλον το σπήλαιο Δρογκαράτα), διότι όταν έφτασε εκεί ο Ερμής και της διαβίβασε την εντολή του Δία, να αφήσει η Καλυψώ τον Οδυσσέα να αναχωρήσει απ ́αυτήν , γύρω από το σπήλαιό της κρέμονταν σταφύλια, που σημαίνει ότι ο μήνας ήταν Σεπτέμβριος(ίσως αυτόν τον μήνα να πνέουν ηπιότεροι άνεμοι:
«κα ήμερο κλήμα (κληματαριά) ολόγυρα στο βαθουλό το σπήλαιο, θυμό γεμάτο (φουντωμένο) απλωνόταν σταφύλια στολισμένο» (Ραψ.ε ́ 68 – 69)
Η Καλυψώ καθοδηγεί τον Οδυσσέα με ποιο τρόπο θα φτάσει στη Σχερία, με τη βοήθεια των αστερισμών και συγκεκριμένα τη μεγάλη Άρκτο:
«και την Αρκούδα, π ́άμαξα καλούν και αυτού γυρίζει πάντοτε, τον Ωρίωνα ασάλευτα τηρώντας, η μόνη που τ ́ Ωκεανού το λούσμα δε γνωρίζει, ότ ́είχε τον η Καλυψώ διδάξει τότε η θεία, εκείνην έχοντας ζερβά στα πέλαγα να πλέει» (Ραψ.ε ́ 273 – 277)
Για να το καταλάβουμε αυτό, με δεδομένο ότι η μεγάλη Άρκτος περιφέρεται κυκλικά γύρω από την μικρή Άρκτο και τον πολικό Αστέρα, το 1200 π.Χ. περίπου που έλαβε χώρα ο Τρωϊκός πόλεμος και ως την εποχή 800 π.Χ. περίπου που συνέθεσε ο Όμηρος την Οδύσσεια, λόγω της μετάπτωσης του άξονα της γης, ο σημερινός πολικός Αστέρας τότε βρισκόταν ανατολικότερα του σημερινού Βορά, άρα και η μικρή μαζί με τη μεγάλη Άρκτο εκείνη την εποχή βρίσκονταν ανατολικότερα στον ουράνιο θόλο (Β – Α )
⦁ Σημ.: Επισυνάπτω επίσημο αστρονομικό πίνακα όπου περιγράφεται η πορεία του πολικού αστέρα – με κόκκινο χρώμα – συνεπώς, και της Άρκτου σε σχέση με τις γήινες χιλιετίες. Με κίτρινο βέλος δείχνω την 1.000 π.Χ. χρονολογία που αναφέρεται πως ο Όμηρος εμπνεύστηκε την Οδύσσεια (συνημμένο 1.)
Με βάση αυτό το γράφημα ο Οδυσσέας έπρεπε να πλέει Νοτιοανατολικά ώστε να έχει τα παράλια της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου στα αριστερά του, όπου θα διανυκτέρευε ή θα έβρισκε καταφύγιο σε περίπτωση θαλασσοταραχής (γιαλό – γιαλό, όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή που δεν υπήρχε η πυξίδα).
Υπάρχει κι άλλο σημείο στην Οδύσσεια που δείχνει την κατεύθυνση προς Νότο. Όταν ο Οδυσσέας έφτασε στα παράλια της δυτικής πλευράς των Κυθήρων ναυάγησε λόγω της μεγάλης θαλασσοταραχής, το πλοιάριό του διαλύθηκε ενώ εκείνος κολύμπησε για να σωθεί. Τότε η θεά Αθηνά σταμάτησε όλους τους ανέμους και κράτησε μόνο το Βοριά να πνέει. Άρα, έστελνε το ναυαγό Οδυσσέα προς Νότο, δλδ το νοτιότερο σημείο των Κυθήρων, το Καψάλι:
« Και τότ ́ η Αθήνη, του Διός κόρη, εσοφίσθηκ ́ άλλο – έφραξε τα περάσματα των άλλων ανέμων – να παύσουν τους επρόσταξε και να σιγάσουν όλοι – και τον γοργό τον εκίνησε Βοριά κι έσπασ’ εμπρός του – τα κύματα στους ναυτικούς Φαίακες ως να φτάσει» (Ραψ.ε ́ 382 – 386).
Με δεδομένο πως η απόσταση μεταξύ Κεφαλονιάς και νοτίων Κυθήρων είναι περίπου 370 χλμ και ο Οδυσσέας έπλεε επί 17 ημέρες έως την 18η ημέρα που διαλύθηκε το σκάφος του (με πανί), είναι φυσιολογικό η ταχύτητα του σκάφους του να ήταν περίπου 2χλμ την ώρα με 12ωρη ημερήσια πλεύση:
«Ημέραις έπλεε δεκαεπτά και στην δεκάτη ογδόη – τα ισκιωμένα εφάνηκαν τα όρη των Φαιάκων – της γης, όπου εγγύτερα στο δρόμο του απαντούσε – και ωσάν ασπίδα εφαίνονταν στα σκοτεινά πελάγη» (Ραψ.ε ́ 278 – 281).
Όσον αφορά τα Κύθηρα και συγκεκριμένα τη θέση Καψάλι επίνειο της σημερινής πρωτεύουσας Χώρα, των Κυθήρων, παραθέτω την αεροφωτογραφία της περιοχής του Καψαλίου από το GOOGLE EARTH. (συνημμένο 2.)
Σε αυτήν την αεροφωτογραφία φαίνονται τα εξής:
- ⦁ Ο πύργος ( το παλάτι) του βασιλιά των Φαιάκων Αλκίνοου (ανθρώπου με υψηλή
νοημοσύνη – IQ)
- ⦁ Τα (δίδυμα) λιμάνια όπου η Ναυσικά, η κόρη του Αλκίνοου λέει στον Οδυσσέα:
«ογλήγορ ́ ακολούθα με κι εγώ το δρόμο δείχνω, – έως ότου θε να φθάσουμε στην πόλιν, όπου ο πύργος ζων ́ υψηλός κι έχει καλούς λιμέναις δύο στα πλάγια» (Ραψ.ζ ́ 261 – 263).
- ⦁ Το ποτάμι στο οποίο σώθηκε ο Οδυσσέας και τον βρήκε μισοπεθαμένο η Ναυσικά: « αλλ ́ ότ’ έφθασε πλέοντας εις ποταμού το στόμα, – που εκύλα ωραία, κάλλιστος εκεί του εφάνη ο τόπος» (Ραψ.ε ́ 441 – 442) και όπου ο Οδυσσέας λέει: «ελέησέ με βασιλιά, (Δία) και ικέτης σου καυχιούμαι – πάραυτα εκείνος (Δίας) τη ροή παύει, κρατεί το κύμα, – κ ́ εμπρός του στρώνει σιγαλιά και στ ́ άνοιγμα του ποταμού τον σώζει». (Ραψ.ε ́ 450 – 453)
- ⦁ Το θαυματουργό καράβι των Φαιάκων, το οποίο μετέφερε τον Οδυσσέα στην Ιθάκη, το μεταμόρφωσε ο θεός Ποσειδώνας σε βουνό που έκλεισε την πόλη των Φαιάκων για εκδίκηση, επειδή αυτοί βοήθησαν τον Οδυσσέα ( τον οποίο μισούσε διότι τύφλωσε το γιο του Kύκλωπα, Πολύφημο) να φθάσει στην πατρίδα του, Ιθάκη:
«και τώρα θέλω τ ́ όμορφο καράβι των Φαιάκων ως γέρνει (επιστρέφει) από προβόδισμα, στα σκοτεινά πελάγη και κρούσω (χτυπήσω) και την πόλιν τους μ’ όρος τρανό να κλείσω» (Ραψ.κ ́ 149 – 152).
Ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό σημείο της Οδύσσειας είναι η αναφορά του Ομήρου στα ανάκτορα των βασιλιάδων, όπως το ανάκτορο του Μενέλαου στη Σπάρτη, το οποίο είδε ο γιος του Οδυσσέα, Τηλέμαχος, όταν επισκέφθηκε το Μενέλαο αναζητώντας πληροφορίες για τον πατέρα του:
« Αγαπητέ, θεώρησε γλυκέ μου Νεστορίδη (γιος του Νέστορα), εις τα δώματα τα αχόλογα (χαρούμενα) πώς ο χαλκός αστράφτει, ο ήλεκτρος (κεχριμπάρι), το μάλαμα (χρυσάφι), το ελεφαντόδοντο (φίλντισι), το ασήμι. (Ραψ.δ ́ 71 – 73).
Ερχόμαστε στο σήμερα όπου σύμφωνα με νεότερες ανασκαφές στην αρχαία Σπάρτη ανακαλύφθηκε ο ναός της Χαλκιοίκου Αθηνάς, ο οποίος ήταν εσωτερικά επενδυμένος με φύλλα (ελάσματα) χαλκού. Από αυτό συμπεραίνουμε πως και το ανάκτορο του Μενέλαου που βρισκόταν δίπλα στον εν λόγω ναό, είχε την ίδια διακόσμηση με χαλκό, όπως την περιγράφει έτσι ακριβώς ο Όμηρος.
Ο Όμηρος, όμως, έτσι ακριβώς περιγράφει και το ανάκτορο του βασιλιά των Φαιάκων, Αλκίνοου, όταν ο Οδυσσέας φιλοξενήθηκε σε αυτό:
« ο Οδυσσέας εμπρός του Αλκίνοοου, στα υπέρλαμπρα δώματα… μπροστά στο χάλκινο κατώφλι…, ότι ήταν τοίχοι ολόχαλκοι, περ’ από το κατώφλι, ως μέσα και τους έζωνε χαλυβικό στεφάνι (φεγγύτης ολόγυρα από γαλάζια κρύσταλλα) το κτίριο καλόχτιστο χρυσές κλειούσαν θύρας, οι παραστάτες αργυροί (ασημένιοι) στο χάλκινο κατώφλι, το ανώφλι (υπέρθυρο) ήταν ολάργυρο (ασημένιο), χρυσός ήταν ο κρίκος ( η λαβή)» (Ραψ.η ́ 83 – 90).
Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι αυτό που αναφέρουν σήμερα οι αρχαιολόγοι, ότι τα Κύθηρα, το Άργος, η Σπάρτη, η Κόρινθος και οι Μυκήνες είχαν κοινό πολιτισμό και τα διακοσμητικά στοιχεία των ανακτόρων τους ήταν κοινά, με κυρίαρχη την επένδυση των τοίχων τους (από πωρόλιθο) με φύλλα χαλκού (εγχάρακτα με παραστάσεις) και στερεωμένα με χάλκινα καρφιά. Όλα αυτά βρέθηκαν στον αρχαίο ναό της Χαλκιοίκου Αθηνάς.
Ας πάμε τώρα στον Απολλώνιος τον Ρόδιο.
Στα Αργοναυτικά ο Απολλώνιος ο Ρόδιος περιγράφει την ίδια πορεία της Αργώς με αυτήν των πλοίων του Οδυσσέα από Βορά (Υπερεία) προς Νότο (Σχερία) ως εξής:
« Από εκεί περνώντας γρήγορα το θαλάσσιο κύμα έβλεπαν τις Τυρρηνικές ακτές της Αυσονίας κι έφτασαν στο φημισμένο λιμάνι της Αίας όπου έδεσαν τα παλαμάρια από το πλοίο – στην κοντινή στεριά εκεί βρήκαν την Κίρκη» (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 660 – 663)
Εν συνεχεία: «Ήπιος αέρας έσπρωχνε το πλοίο° σύντομα είδαν την ωραία νήσο Ανθεμόεσσα (νότια της Κέρκυρας), όπου καλλίφωνες Σειρήνες, οι κόρες του Αχελώου, αφού μαγεύουν με τα γλυκά τραγούδια τους όποιον περνάει από εκεί, ύστερα τον σκοτώνουν» (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 891 – 894)
Εν συνεχεία: «Λυπημένοι οι άνδρες άφησαν τις Σειρήνες, μα άλλοι χειρότεροι κίνδυνοι, ολέθριοι για το πλοίο τούς περίμεναν στο σημείο που ενώνονται οι θάλασσες. Πράγματι, από τη μία μεριά πρόβαλλε ο λείος βράχος της Σκύλλας, κι από την άλλη ξεφύσαγε νερά ουρλιάζοντας η Χάρυβδη». (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 920 – 923)
«Οι άνδρες εξάλλου όπως και πριν πέρασαν γρήγορα τον λειμώνα της Θρινακίας (της Λευκάδας) όπου τρέφονταν τα βόδια του Ήλιου» (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 964 – 966)
Εν συνεχεία: «Στο πέρασμα (πέρας) του Ιονίου υπάρχει ένα νησί στην Κεραύνια θάλασσα εύφορο, με λιμάνι κι από τις δύο μεριές, (δίδυμο)κι εκεί κοντά βρίσκεται το δρεπάνι, όπως λένε…… από αγάπη για τη Μάκρη° από αυτό πήρε το όνομα Δρεπάνη, η ιερή τροφός (νύμφη) των Φαιάκων» (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 982 – 991)
Επίσης, εκεί στο νησί των Φαιάκων: «Όπου τους συντρόφους του ο Ιάσων τους βρήκεν οπλισμένους να ‘ναι σε εγρήγορση δίπλα στο πλοίο (Αργώ) στον Υλλικό λιμένα, κοντά στην πόλη» (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 1.124 – 1.126)
Εν συνεχεία:
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος αναφέρει την Σχερία ως νησί των Φαιάκων, στην οποία βρήκαν καταφύγιο ο Ιάσων και η Μήδεια κατά την επιστροφή τους από την Κολχίδα απ ́όπου πήραν το Χρυσόμαλλο δέρας. Ο Ιάσων και η Μήδεια φιλοξενήθηκαν από τον ίδιο βασιλιά Αλκίνοο στο νησί των Φαιάκων όπου την πρώτη νύχτα του γάμου τους «συνευρέθηκαν» σε μια σπηλιά:
«ετοίμασαν το νυφικό κρεβάτι της κόρης (Μήδειας) στην ιερή σπηλιά όπου κάποτε έμενε η νύμφη Μάκρη… πήγε λοιπόν κι αυτή να μείνει στο ιερό σπήλαιο των Φαιάκων… το σπήλαιο εκείνο όπου απλώνοντας τα μυρωμένα πέπλα ένωσαν αυτούς τους δύο ονομάζεται μέχρι και σήμερα ιερό Άντρο της Μήδειας» (Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 1.131 – 1.154)
Σημ.: Σε αυτό το σπήλαιο στους Χριστιανικούς χρόνους κτίστηκε στην είσοδό του ο ναός της Αγίας Αικατερίνης.
Καθοριστικό πέραν των άλλων είναι ένα απόσπασμα από τα Αργοναυτικά που δίνει την τελική λύση, αν η Κέρκυρα ή τα Κύθηρα είναι το περίφημο νησί των Φαιάκων, όπου η Αρήτη – σύζυγος του βασιλιά Αλκίνοου λέει σ ́ αυτόν:
«Ναι, αγαπημένε μου, σώσε την βασανισμένη κόρη (Μήδεια) από τους Κόλχους, κάνε τη χάρη στους Μινύες. Το Άργος είναι κοντά στο νησί μας»
(Αργοναυτικά Δ ́στίχοι: 1.073 – 1.075)
Σημ.: Οπότε μπαίνει το εύλογο ερώτημα: Ποιό νησί ειναι κοντύτερα στο Άργος, δια θαλλάσης, η Κέρκυρα ή τα Κύθηρα?
Τελικό συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι η αφήγηση τόσο του Ομήρου όσο και του Απολλώνιου του Ροδίου για το ποιο νησί φιλοξένησε και τον Οδυσσέα και τον Ιάσονα και τη Μήδεια ήταν τα Κύθηρα και συγκεκριμένα η τοποθεσία Καψάλι και όχι η Κέρκυρα όπως λανθασμένα και ατεκμηρίωτα έχει επικρατήσει να αναφέρεται έως σήμερα.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
Συνημμένα γραφήματα (1) και (2). ⦁ Βιβλιογραφία:
Οδύσσεια τόμος (Α) και (Β) σε μετάφραση Ιάκωβου Πολυλά από το National Geographic
Αργοναυτική εκστρατεία του Απολλώνιου του Ρόδιου από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
Ιωάννης Σπ. Ντούσκος
Πολιτικός Μηχανικός – Ερευνητής Δημότης Πόρου – Τροιζηνίας
email: douskos_i@yahoo.gr
