Η Γερμανική οικονομία έχει πληγεί από μια “τέλεια καταιγίδα” που προκλήθηκε από “υψηλό πληθωρισμό, διαταραχές στον ενεργειακό εφοδιασμό και συνεχιζόμενες διαταραχές στον εφοδιασμό”, αναφέρουν οι Financial Times.
Τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης στη Γερμανία αξιολογούν την κατάσταση πιο αυστηρά. Το Spiegel γράφει για τη συστημική κατάρρευση της Γερμανικής οικονομίας ως μια τραγωδία σε πέντε πράξεις.
Πράξη πρώτη. Διακοπή παραγωγής
Πρώτα απ’ όλα, το σοκ των ενεργειακών τιμών “πλήττει τους παραγωγούς που εξαρτώνται περισσότερο από την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο: τους κατασκευαστές χαρτιού, τους παραγωγούς λιπασμάτων, τους παραγωγούς χάλυβα.
Ο Αλεξάντερ Μπέκερ, διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης παραγωγού χάλυβα της Γερμανίας, της Georgsmarienhütte Unternehmensgruppe (GMH), βρίσκεται σε απόγνωση: “Πραγματικά δεν ξέρουμε τι να κάνουμε πια. Βρισκόμαστε σε κατάσταση σοκ”.
Η GMH έχει 21 θυγατρικές σε όλη τη χώρα, έξι χιλιάδες εργαζόμενους, δικές της χαλυβουργίες και χαλυβουργεία και απαίτηση ενέργειας μιας τεραβατώρας ετησίως. Αυτό είναι περισσότερο από την κατανάλωση τριακοσίων χιλιάδων νοικοκυριών.
Πέρυσι η εταιρεία πλήρωσε 120 εκατομμύρια ευρώ για ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο. Ακόμη και αν οι τιμές παραμείνουν στο σημερινό τους επίπεδο, το επόμενο έτος το κόστος θα εκτοξευθεί στα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή θα είναι 10 φορές μεγαλύτερο! “Τότε θα χρεοκοπήσουμε αμέσως”, λέει ο Becker.
Ο αντίπαλος της GMH, η Arcelor Mittal, έχει χάσει κάθε ελπίδα επιβίωσης. Η εταιρεία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα κλείσει δύο εργοστάσια παραγωγής στο Αμβούργο και τη Βρέμη λόγω των “υπέρογκων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας”.
Ο μεγαλύτερος παραγωγός λιπασμάτων της Γερμανίας, η SKW Stickstoffwerke Piesteritz, σταμάτησε εντελώς την παραγωγή. Ακόμη και ο χημικός γίγαντας BASF έχει μειώσει την παραγωγή αμμωνίας.
“Καθώς οι οικονομικές προοπτικές συνεχίζουν να επιδεινώνονται, τα κατασκευαστικά έργα αναβάλλονται, τα αυτοκίνητα αντικαθίστανται λιγότερο συχνά και τα παλιά πλυντήρια επισκευάζονται αντί να αγοράζονται νέα”, γράφει το Spiegel.
“Τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα”, λέει ο Klaus-Dieter Maubach, επικεφαλής του ενεργειακού κολοσσού (ενός από τους χρηματοδότες του Nord Stream 2) Uniper, προειδοποιώντας ότι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου θα επιβαρύνουν “πολύ” τη γερμανική βιομηχανία.
Η Jasmin Fahimi, επικεφαλής της Γερμανικής συνδικαλιστικής ένωσης (DGB), προειδοποίησε σε συνέντευξή της στο Spiegel ότι ένα “φαινόμενο ντόμινο” (Dominoeffekt) θα πλήξει τη Γερμανική βιομηχανία, οδηγώντας στην αποβιομηχάνιση της Γερμανίας: “Θα είναι καταστροφή”.
Δεύτερη πράξη. Η παγίδα των τιμών
Ο όμιλος Volkswagen αντιμετωπίζει την κρίση της ζήτησης. “Οι υψηλές τιμές της ενέργειας και η διαφαινόμενη ύφεση αυξάνουν την απροθυμία των ανθρώπων να αγοράσουν νέα αυτοκίνητα”, λέει ο Ferdinand Dudenhöffer, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Αυτοκινήτου της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων, η ζήτηση για Γερμανικά αυτοκίνητα υψηλότερων τιμών έχει μειωθεί απότομα. Η Γερμανική ένωση αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA) αναθεώρησε την πρόβλεψή της για την αγορά της Γερμανίας από ανάπτυξη τριών τοις εκατό σε μείον έξι τοις εκατό. “Το οικονομικό μας μοντέλο τίθεται υπό αμφισβήτηση”, προειδοποίησε η πρόεδρος του VDA Hildegard Müller.
Οι περικοπές παραγωγής σε βασικούς τομείς και οι πτωχεύσεις πυροδοτούν μια αλυσιδωτή αντίδραση. Όσο πιο βαθιά διολισθαίνουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι χημικές βιομηχανίες στην κρίση, τόσο λιγότερο επενδύουν στην ανάπτυξή τους.
Ακόμη και σε τομείς ανάπτυξης, όπως ο κατασκευαστικός κλάδος, ο οποίος αντιπροσωπεύει περισσότερο από το έξι τοις εκατό του ΑΕΠ στη Γερμανία, το κλίμα αλλάζει: τον Ιούνιο, οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν κατά 11,2% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Όλο και περισσότερες εταιρείες ακυρώνουν νέα έργα λόγω της εκρηκτικής αύξησης του κόστους κατασκευής. Η κατασκευή κατοικιών πλήττεται ιδιαίτερα. Οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές, όπως οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, δεν αγοράζουν πλέον ακίνητα λόγω της απότομης αύξησης των επιτοκίων. Η ιδιωτική ζήτηση για τους δικούς τους τέσσερις τοίχους έχει επίσης καταρρεύσει, “σε ορισμένα μέρη ακόμη και στο μηδέν”.
Τρίτη πράξη. Η Καταναλωτική κρίση
Οι Γερμανοί έχουν πλέον αρχίσει να αποταμιεύουν όχι μόνο για μεγάλα έργα, όπως η κατασκευή ενός νέου σπιτιού, αλλά και για την καθημερινή ζωή. Πολλές οικογένειες έχουν μειώσει δραστικά τις αγορές τους από τα σούπερ μάρκετ. Στα καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών, στις αλυσίδες μόδας ή στα καταστήματα λιανικής πώλησης επίπλων, οι πωλήσεις είναι παντού μειωμένες. “Ο κόσμος είναι απλά φοβισμένος”, λέει ο ιδιοκτήτης μιας μεγάλης αλυσίδας επίπλων. – Θα ήθελα να μειώσω τον αριθμό των εκπτώσεων και των μειώσεων, απλά για να περιμένω την κρίση. Αλλά τότε κανείς άλλος δεν θα έρθει.
Ακόμη και οι οικονομικά εύρωστοι λιανοπωλητές δεν θα μπορέσουν να αντέξουν περισσότερο από μερικές εβδομάδες. Ο όμιλος πολυκαταστημάτων Galeria Karstadt Kaufhof (GKK) με 130 καταστήματα πέρασε από πτώχευση, έλαβε κρατική επιχορήγηση ύψους 700 εκατ. ευρώ, αλλά φοβάται τον “παγωμένο χειμώνα”.
Το ενεργειακό κόστος των γερμανικών καταστημάτων έχει δεκαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες και οι πελάτες είναι σημαντικά λιγότεροι. Οι αναλυτές της εταιρείας συμβούλων Cima δημοσίευσαν την έκθεση Germany Study Inner City, η οποία προβλέπει “καθαρή απώλεια επισκεπτών” της τάξης του 20% σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
“Η ιδιωτική κατανάλωση είναι πιθανό να αποτύχει ως οικονομική ατμομηχανή στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του έτους”, προειδοποίησαν οι εμπειρογνώμονες του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών.
Τέταρτη πράξη. Κύμα αφερεγγυότητας
Τον Αύγουστο, ο αριθμός των πτωχεύσεων μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά ένα τέταρτο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ο Steffen Müller από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών προβλέπει περαιτέρω αύξηση των πτωχεύσεων τον Οκτώβριο (κατά ένα τρίτο περισσότερες από ό,τι το 2021). Οι αδύναμες εταιρείες “αναγκάζονται τώρα να βγουν από την αγορά”.
Αν η “πανδημία” έπληξε κυρίως τον κλάδο των υπηρεσιών, η τρέχουσα κρίση πλήττει τον βιομηχανικό πυρήνα της Γερμανίας. Σύμφωνα με τον Müller, το 40 τοις εκατό του συνόλου των πτωχεύσεων μεγάλων επιχειρήσεων ανήκει στη βιομηχανία.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει ένα κύμα πτωχεύσεων, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τα πακέτα οικονομικής βοήθειας που παρέχει η κυβέρνηση δεν μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση.
“Δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε την ενεργειακή κρίση με πακέτα διάσωσης”, προειδοποιεί ο Stefan Coutts, αντιπρόεδρος του Institute for World Economics (IfW) στο Κίελο. Η Γερμανία, λέει, χρειάζεται μια “στρατηγική αναπροσαρμογή” της ενεργειακής πολιτικής.
Ο Coots προτείνει να ποντάρουμε στα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια, αλλά η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσκολλάται στην πράσινη ενέργεια με τις αναξιόπιστες ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ.
Το IfW αναμένει ότι το ΑΕΠ της Γερμανίας θα συρρικνωθεί κατά 0,7% το επόμενο έτος. “Αναγκαστήκαμε να αναθεωρήσουμε τις προβλέψεις μας προς τα κάτω κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες”, λέει ο Cootes. – Αντί της αναμενόμενης οικονομικής ανάκαμψης, η Γερμανία θα βιώσει μια τεράστια ύφεση”.
Πράξη πέμπτη. Αποτυχία της αγοράς εργασίας
Ο φόβος της απώλειας θέσεων εργασίας επιστρέφει στη Γερμανία, κάτι που δεν έχει συμβεί εδώ και δεκαετίες.
“Η ύφεση και η έλλειψη εργατικού δυναμικού συμβαίνουν ταυτόχρονα, πράγμα που αποτελεί ασυνήθιστη κατάσταση”, λέει ο Enzo Weber του Ινστιτούτου Ερευνών για την Απασχόληση της Νυρεμβέργης (IAB). – Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας, οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρειάζονται απεγνωσμένα σε όλους σχεδόν τους τομείς”.
Σύμφωνα με το Ifo, η έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων στη Γερμανία έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Τον Ιούλιο, οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού επηρέασαν το 49,7% των επιχειρήσεων στη χώρα. “Όλο και περισσότερες εταιρείες αναγκάζονται να μειώσουν τις δραστηριότητές τους επειδή απλώς δεν μπορούν να βρουν αρκετούς εργαζόμενους”, λέει ο Stefan Sauer, ειδικός στην αγορά εργασίας.
Στον τομέα των υπηρεσιών, το 54,2% των επιχειρήσεων πλήττεται από ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Στον κατασκευαστικό τομέα, 64%. Στον ασφαλιστικό τομέα, το 62,4% των εταιρειών.
Στον τομέα της μεταποίησης, ελλείψεις ειδικευμένων εργαζομένων ανέφερε το 44,5% των επιχειρήσεων. Ανάμεσά τους βρίσκονται εταιρείες στον τομέα της επεξεργασίας τροφίμων, της μεταλλουργίας και της βιομηχανίας πληροφορικής, καθώς και περίπου το 40% του λιανικού και χονδρικού εμπορίου.
Η έλλειψη εργατικού δυναμικού στη Γερμανία είναι παρόμοια με την κατάσταση που επικρατεί σε όλες σχεδόν τις δυτικές χώρες, ιδίως στις ΗΠΑ. Μια τεχνητά δημιουργημένη “πανδημία” έχει θέσει σε καραντίνα εκατομμύρια εργαζόμενους που έχουν λάβει γενναιόδωρα πακέτα κοινωνικής πρόνοιας και δεν βιάζονται να επιστρέψουν στην εργασία τους με πολύ λιγότερες αμοιβές.
Η Γερμανία “μετατρέπεται από άγκυρα της ευρωπαϊκής οικονομικής σταθερότητας στο άρρωστο παιδί της Ευρώπης”, σημειώνει ο Nordkyrier, επικαλούμενος αναλυτές της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Morgan Stanley, οι οποίοι προέβλεψαν οικονομική κρίση στην ευρωζώνη, η οποία, όπως προβλέπουν, θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2022. “Η Γερμανία θα παρασύρει ολόκληρη την Ευρώπη στην ύφεση”, προειδοποιεί το περιοδικό Focus.
