Το φτέρνισμα είναι μια διαδικασία του οργανισμού που όπως λένε οι επιστήμονες δεν πρέπει να καταπνίγουμε και πρέπει να γίνεται ελεύθερα. Πτερνισμός ή φτέρνισμα είναι μια ημιαυτόνομη, σπασμωδική εξώθηση του αέρα από τους πνεύμονες μέσω της μύτης και του στόματος, που προκαλείται συνήθως από ξένα σωματίδια που ερεθίζουν τη ρινική κοιλότητα.
Ένα φτάρνισμα εξωθεί τον αέρα με βίαιο τρόπο από το στόμα και τη μύτη σε μια εκρηκτική, ακούσια δράση που προκύπτει κυρίως από τον ερεθισμό της ρινικής βλεννογόνου μεμβράνης.
Ο οργανισμός φταρνίζεται για να απομακρύνει βλέννες που περιέχουν ξένα σωματίδια για να καθαριστεί η ρινική κοιλότητα. Κατά τη διάρκεια του φταρνίσματος, ο ουρανίσκος πιέζει το πίσω μέρος της γλώσσας και ανυψώνεται για να κλείσει μερικώς το άνοιγμα του στόματος, έτσι ώστε ο αέρας που εκτοξεύεται από τους πνεύμονες να μπορεί να απομακρυνθεί μέσω της μύτης. Επειδή το κλείσιμο του στόματος είναι μερικό, μια ποσότητα αυτού του αέρα συνήθως φεύγει και από το στόμα.
Το φτάρνισμα δεν μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια του ύπνου λόγω του REM atonia – μιας σωματικής κατάστασης όπου οι κινητικοί νευρώνες δεν διεγείρονται και τα αντανακλαστικά σήματα δεν μεταδίδονται στον εγκέφαλο.
Δεν είναι ίδιο σε όλους
Η συναρπαστική αυτή αντίδραση του οργανισμού μας δεν είναι ίδια σε όλους τους οργανισμούς. Άλλος φτερνίζεται μια φορά και δυνατά, άλλος λίγες φορές και ήπια, άλλος πολλές φορές συνεχόμενα. Όμως σε όλους τους οργανισμούς συμβαίνει το εξής.
–Μάτια. Τα μάτια μας όταν φτερνιζόμαστε κλείνουν αντανακλαστικά. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπορεί να φτερνιστεί με τα μάτια του ανοιχτά.
–Καρδιά. Κατά τη διάρκεια του φτερνίσματος η καρδιά μας δεν σταματά, όμως υπάρχει μια μικρή επιβράδυνση του χτύπου της. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν νιώθουν καμία αλλαγή.
–Ταχύτητα. Η διαδικασία που κάνει ο οργανισμός μας, όταν δηλαδή μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου οι μύες του στήθους πιέζουν τους πνεύμονες, ο λαιμός κλείνει με αποτέλεσμα η διέξοδος να γίνεται από τη μύτη, οδηγεί τον αέρα με πίεση και ταχύτητα προς τα έξω. Η Ταχύτητα ενός φτερνίσματος αγγίζει και τα 160 χιλιόμετρα την ώρα. Είναι δηλαδή σαν ένας μικρός τυφώνας να βγαίνει από μέσα μας.
Λόγοι που το προκαλούν
Οι λόγοι που μπορεί να προκαλέσουν ένα φτέρνισμα είναι πολλοί. Τα αλλεργιογόνα, οι παράγοντες που ερεθίζουν τη μύτη, οι ιοί και το κρυολόγημα, ενώ σπανιότερα ένας τραυματισμός στη μύτη, ή η ξαφνική εισπνοή κρύου αέρα, μπορεί να το προκαλέσει.
Ποτέ μην το «πνίγετε»
Όταν μας έρθει να φτερνιστούμε, πρέπει να το κάνουμε έτσι ακριβώς όπως μας βγαίνει. Πρέπει φυσικά να βάλουμε ένα μαντίλι μπροστά μας γιατί εκτοξεύονται χιλιάδες μικρόβια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το καταπνίξουμε.
-Μπορεί να καταστρέψουμε το αυτί μας. Ναι καλά διαβάσατε. Μέχρι και ρήξη τυμπάνου μπορεί να πάθουμε, αφού όταν συγκρατούμε το φτέρνισμα ο πεπιεσμένος αέρας ωθείται πίσω από την ευσταχιανή σάλπιγγα του μέσου ωτός. Τι σημαίνει αυτό; Απώλεια ακοής, βαρηκοΐα, μέχρι και ιλίγγους.
-Μπορεί να τραυματίσουμε το διάφραγμά μας.
-Μπορεί να πάθουμε ρήξη των αιμοφόρων αγγείων στα μάτια.
-Μπορεί να πάθουμε ρήξη ή αποδυνάμωση των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλό μας.
