Η αφήγηση μιας πλούσιας και γεμάτης εμπειρίες ζωής από μια σημαντική προσωπικότητα που άλλαξε την ιστορία του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα.

Η Μαργαρίτα Παπανδρέου, το γένος Τσαντ, γεννήθηκε και μεγάλωσε στις ΗΠΑ. Σπούδασε Δημοσιογραφία και εξειδικεύτηκε στη Δημόσια Υγεία στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Εκεί γνωρίζει τον νεαρό καθηγητή Οικονομικών Ανδρέα Παπανδρέου και έκτοτε η ζωή τους μοιράζεται ανάμεσα στην Καλιφόρνια και στην Ελλάδα. Τελικά, η οικογένεια με τα τέσσερα παιδιά της, εγκαθίσταται μόνιμα στην Αθήνα το 1961 και η κ. Παπανδρέου ζει στη χώρα που πραγματικά αγάπησε έως σήμερα (με ένα μικρό διάλειμμα κατά την χούντα). Ένας αιώνας με πληθώρα από εμπειρίες πολλών διαφορετικών ταχυτήτων, άλλοτε γεγονότων ευχάριστων, άλλοτε δυσάρεστων, όμως σε κάθε περίπτωση μια γεμάτη ζωή.

Μετά τη Μεταπολίτευση, η Μαργαρίτα Παπανδρέου ασχολείται ενεργά με την ελληνική πολιτική. Παραδόξως, ως ατόφια φεμινίστρια, αυτό δεν το επιχειρεί μέσα από τον κομματικό μηχανισμό του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Αντιθέτως, εκείνη χαράσσει τη δική της ατομική πορεία, εκτός ΠΑΣΟΚ, στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Το 1976 ιδρύει την Ένωση Γυναικών Ελλάδας (ΕΓΕ), την πιο σημαντική φεμινιστική οργάνωση γυναικών στη χώρα, ενδεχομένως και την πιο αποτελεσματική. Η ίδια ως πρόεδρος είναι υπεύθυνη για την ίδρυση των γυναικείων συνεταιρισμών στην ορεινή και νησιωτική Ελλάδα, με παράλληλη ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των γυναικών στην επαρχία –ο πρώτος γυναικείος συνεταιρισμός οργανώνεται και λειτουργεί στην Πέτρα της Λέσβου.

Το ουσιαστικό έργο της κ. Παπανδρέου είναι αδιαμφισβήτητο και επιπλέον πολύ σημαντικό για την εποχή που έλαβε χώρα. Οι Ελληνίδες τις δεκαετίες 1970 και 1980 ήταν ακόμα πατριαρχικώς εξαρτημένες από τους συζύγους τους. Η μέγιστη συνεισφορά της με την Ένωση Γυναικών Ελλάδας υπήρξε η νομιμοποίηση της έκτρωσης, και παρά τις κομματικές αντιδράσεις που συνάντησε, το νομοσχέδιο πέρασε εντέλει το 1986 (ο Ανδρέας Παπανδρέου στήριξε προσωπικά το νομοσχέδιο υπέρ της νομιμοποίησης των εκτρώσεων των Ελληνίδων κι ο ίδιος έθεσε ως όριο τα δεκαέξι έτη για τη γυναίκα). Μια συνεισφορά, άνευ δόλου, και χωρίς καμία σκοπιμότητα παρά τις άστοχες κακόβουλες επικρίσεις –όπως συνήθως συμβαίνει στην Ελλάδα.

Η προσωπικότητα και η απίστευτη αξιοπρέπεια της κ. Παπανδρέου αποτελούν το απόλυτο συνεχές παράδειγμα πολιτικής συγκρότησης για τις Ελληνίδες, φεμινίστριες ή μη: καλή μόρφωση, πολύ εργασία, σαφές όραμα.

κ. Μαργαρίτα, σας ευχαριστούμε πολύ!

Η αυτοβιογραφία της Μαργαρίτας Παπανδρέου, αρχικά γράφτηκε στην αγγλική γλώσσα με τίτλο «Love and Power», μεταφράστηκε από την Μαριάνθη Αλεξίου, και κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Της Γεωργίας Τσατσάνη