Έκανες πρόσφατα εξετάσεις αίματος και παρατήρησες χαμηλές τιμές αιματοκρίτη; Μήπως ζαλίζεσαι και κουράζεσαι εύκολα το τελευταίο διάστημα; Ή μήπως θέλεις απλά να μάθεις τι είναι ο αιματοκρίτης, γιατί εκφράζεται σε ποσοστό και ποιες είναι οι φυσιολογικές του τιμές;
Τότε βρίσκεσαι στο κατάλληλο άρθρο συνέχισε την ανάγνωση και λύσε κάθε σου απορία αλλά μάθε και πως μπορείς να ενισχύσεις τον αιματοκρίτη σου μέσω της διατροφής σου.
Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή…
Τι είναι ο αιματοκρίτης
Ο αιματοκρίτης είναι ένα μέτρο του ποσοστού των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο σώμα σου, δηλαδή με απλά λόγια σου δείχνει πόσο πυκνό είναι το αίμα σου.
Ποιος είναι ο ρόλος των ερυθρών αιμοσφαιρίων
Τα ερυθρά αυτά αιμοσφαίρια παράγονται στον μυελό των οστών, μεταφέρουν το οξυγόνο σε όλο το σώμα σου και δίνουν στο αίμα το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του. Εκτός από το οξυγόνο, περιέχουν επίσης και αιμοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη που συνδέεται με τα μόρια οξυγόνου.
Αυτό λοιπόν επιτρέπει στα ερυθρά αιμοσφαίρια να παίρνουν το οξυγόνο από τους πνεύμονες σου και να το μεταφέρουν σε όλο το σώμα σου.
Η ύπαρξη επαρκούς ποσότητας ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι απαραίτητη για να διατηρούνται οι διαδικασίες του σώματος σου ομαλά.
Ωστόσο, το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα κάποιου ατόμου μπορεί να αλλάξει ανάλογα με διάφορους παράγοντες του τρόπου ζωής του αλλά ακόμη και από περιβαλλοντικές αλλαγές.
Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα
Οι φυσιολογικές τιμές ωστόσο διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία του. Συνεπώς ο αιματοκρίτης υπολογίζεται σε ένα εύρος και τα αποτελέσματα του αναφέρονται ως ποσοστά.
Η μέση τιμή λοιπόν για ένα υγιές άτομο είναι το 45% και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο όγκος των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι 45 mL ανά 100 mL αίματος.
Τα φυσιολογικά όρια συνεπώς μεταφράζονται ως εξής:
Άνδρες: 41% έως 50%
Γυναίκες: 36% έως 48%
Παιδιά: 30% έως 44%
Νεογέννητα: 45% έως 61% (Τα νεογέννητα μωρά έχουν υψηλά επίπεδα αιματοκρίτη που μειώνονται σταδιακά καθώς μεγαλώνουν)
Παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές αυτές
Ωστόσο όπως είδαμε και προηγουμένως διάφοροι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές αυτές, όπως το κάπνισμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) μπορεί να ωθήσουν τα επίπεδα αυτά σε υψηλότερο εύρος.
Οι έγκυες γυναίκες επίσης μπορεί να έχουν χαμηλότερα επίπεδα από το συνηθισμένο, επειδή το σώμα τους αυξάνει τον όγκο του αίματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επιπλέον εάν ένα άτομο έχει λάβει πρόσφατα μετάγγιση αίματος, μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματά του.
Ενώ τέλος φαίνεται πως το υψόμετρο αλλά και η άσκηση, ιδιαίτερα η ενδυνάμωση, μπορεί επίσης να επηρεάσει τα επίπεδα του αιματοκρίτη σου.
Αιτίες χαμηλού αιματοκρίτη
Βλέπουμε λοιπόν πως διάφοροι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές του αιματοκρίτη σου. Σε περίπτωση που ο αιματοκρίτης είναι αρκετά χαμηλός, σημαίνει ότι έχεις λιγότερα ερυθρά αιμοσφαίρια από ό,τι θεωρείται υγιές.
Ο χαμηλός αυτός αιματοκρίτης μπορεί να προκληθεί από
- Απώλεια αίματος
- Λευχαιμία ή άλλα προβλήματα μυελού των οστών
- Ανεπάρκεια σιδήρου και βιταμινών, συμπεριλαμβανομένου του φυλλικού οξέος, της βιταμίνης Β12 και της βιταμίνης Β6
- Πάρα πολύ νερό στο σώμα
- Νεφρική Νόσος
- Ανωμαλία του θυρεοειδούς
- Ανοσολογική καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων
Ο αιματοκρίτης θεωρείται εξαιρετικά χαμηλός εάν πέσει κάτω από το 21%.
Συμπτώματα χαμηλών επιπέδων αιματοκρίτη
Τα χαμηλά αυτά επίπεδα αιματοκρίτη μπορεί να οδηγήσουν στο να εμφανίσεις τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Χλωμή επιδερμίδα
- Αδυναμία, κούραση
- Χαμηλή ενέργεια
- Ζάλη
- Προβλήματα αναπνοής
- Ακανόνιστος καρδιακός παλμός
- Κρύα χέρια ή πόδια
Πρόκειται για συμπτώματα κοινά με την αναιμία. Η ήπια αναιμία είναι θεραπεύσιμη και είναι ιδιαίτερα συχνή στις γυναίκες. Η σοβαρή αναιμία ωστόσο θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια πιο σοβαρή υποκείμενη κατάσταση υγείας που απαιτεί πιο εκτεταμένη θεραπεία.
Πώς να τον ενισχύσω με την διατροφή μου
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη προκαλούνται λόγω χαμηλών επιπέδων σιδήρου. Συνεπώς για να αυξήσεις τα επίπεδα του αιματοκρίτη αύξησε την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σίδηρο και ακολούθησε τις παρακάτω συμβουλές.
Οι τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο και βοηθούν στην ενίσχυση του αιματοκρίτη μας είναι…
- Κόκκινο κρέας
- Μοσχαρίσιο συκώτι
- Συκώτι κοτόπουλου
- Ψάρια και οστρακοειδή
- Αυγά
- Προϊόντα σόγιας (tofu και edamame)
- Αποξηραμένα φρούτα
- Πράσινα φυλλώδη λαχανικά
- Ξηροί καρποί
- Ταχίνι
- Φασόλια
- Φακές
- Κολοκυθόσποροι (πασατέμπο)
- Μαύρη σοκολάτα
- Ψωμί και δημητριακά ενισχυμένο με σίδηρο
Συμβουλές για καλύτερη απορρόφηση σιδήρου!
- Προτίμησε την κατανάλωση αιμικού σιδήρου (δηλαδή των τροφίμων ζωικής προέλευσης) καθώς απορροφάται καλύτερα από τον μη αιμικό (δηλαδή των τροφίμων φυτικής προέλευσης).
- Συνδύασε τα τρόφιμα πλούσια με μη αιμικό σίδηρο με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C. Για παράδειγμα συνόδεψε τις φακές σου με ντομάτα, πιπεριές και λεμόνι.
- Μην πίνεις καφέ, κακάο ή τσάι μαζί με γεύματά πλούσια σε σίδηρο γιατί αυτό μειώνει την απορρόφηση του.
- Απόφυγε την ταυτόχρονη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων με τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο, καθώς το ασβέστιο που περιέχεται στα γαλακτοκομικά μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του
Συμπερασματικά
Παρατηρείς λοιπόν πως οι φυσιολογικές τιμές αιματοκρίτη είναι διαφορετικές για κάθε άτομο και εξαρτάται τόσο από την ηλικία, το φύλο του αλλά και από τον τρόπο ζωής του. Η διατροφή ωστόσο είναι ένας από τους κύριους παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τις τιμές αυτές.
Να θυμάσαι λοιπόν πως με μικρές αλλαγές στην καθημερινή σου διατροφή μπορείς να ενισχύσεις τα επίπεδα του αιματοκρίτη σου και έτσι να βελτιώσεις την συνολική σου υγεία.
Κατερίνα Νταλέ, διαιτολόγος – διατροφολόγος
