«Παραβιάζεται το Διεθνές Δίκαιο» και «πραγματοποιούνται εγκλήματα πολέμου» ακούμε καθημερινά από τις ειδήσεις. Σωστά, μόνο που οι έννοιες «διεθνές δίκαιο» και «εγκλήματα πολέμου» φαίνεται ότι δεν σημαίνουν το ίδιο για όλους…

Σύμφωνα με τη wikipedeia «οι κανόνες του σύγχρονου Διεθνούς Δικαίου αποτελούν προϊόντα πολύ μακρινής εξέλιξης όπου τα πρώτα ίχνη εντοπίζονται στις πολιτείες – κράτη των αρχαίων Ελλήνων». Όντως στην ελληνική αρχαιότητα υπήρχαν «θεσμοί» όπως το «απαραβίαστο του κήρυκα», η προστασία όσων κατέφευγαν σε ναούς καθώς και των διπλωματικών αντιπροσωπειών, αν και αυτά σε κάποιες περιπτώσεις δεν εφαρμόστηκαν (πχ Κυλώνειον άγος). Από την αρχαία Ελλάδα για τη διατήρηση της ειρήνης ιδρύονταν συμμαχίες που καθιέρωναν τις απαρχές της συλλογικής ασφάλειας και της αμοιβαίας βοήθειας. Επίσης οι αμφικτυονίες αποτελούσαν την πρώτη μορφή διεθνών οργανισμών έστω κι αν συνυπήρχε σ΄ αυτές η θρησκευτική ιδέα της τότε εποχής, που ήταν και η μόνη ενωτική δύναμη.

Σήμερα δυστυχώς οι έννοιες «διεθνές δίκαιο» και «εγκλήματα πολέμου» ερμηνεύονται κατά το δοκούν από τους ισχυρούς του πλανήτη. Για παράδειγμα δεν θεωρήθηκε έγκλημα πολέμου η ρίψη δυο ατομικών βομβών σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ούτε ο μαζικός βομβαρδισμός Γερμανικών πόλεων… Επίσης το «διεθνές δίκαιο» ήταν λίγο «προβληματικό» όταν έγινε η δίκη των Ιαπώνων εγκληματιών οι οποίοι κατηγορούντο μεταξύ άλλων για την εισβολή στην Κίνα και για το Περλ Χάρμπορ. Το περίεργο ήταν ότι δεν κατηγορήθηκε ο Ιάπωνας αυτοκράτορας Χιροχίτο στο όνομα του οποίου μάχονταν οι Ιάπωνες στρατιώτες! Το μόνο που υποχρεώθηκε ήταν να απαρνηθεί τη θεϊκή του ιδιότητα…

Το Διεθνές Δίκαιο λοιπόν είναι αλά καρτ. Ο ισχυρός φροντίζει να αποδίδεται «δικαιοσύνη» όπως ο ίδιος επιθυμεί, χρησιμοποιεί διατάξεις που είναι «βολικές» για τις επιδιώξεις του και τις αγνοεί, όταν δεν τον βολεύει. Είναι γνωστό ότι μια σειρά ωμές παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου (όπως η τουρκική εισβολή στην Κύπρο ή ο βομβαρδισμός του Βελιγραδίου και ο διαμελισμός της κάποτε ενιαίας Γιουγκοσλαβίας) έχουν μείνει σε επίπεδο ευχολογίου. Ανάλογη είναι η (μη) απόδοση του διεθνούς δικαίου για την Ρωσική εισβολή και κατοχή της Κριμαίας, για την σφαγή στην Υεμένη, για γενοκτονίες στο κέρας της Αφρικής και αλλού.

Είναι κατανοητή λοιπόν η επιφυλακτικότητα με την οποία αντιμετωπίζουν οι πολίτες (κυρίως των ασθενέστερων χωρών) τις έννοιες «διεθνές δίκαιο» και «εγκλήματα πολέμου». Το ίδιο ισχύει δυστυχώς και για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα των φύλων, την ελευθερία του Τύπου, την δημοκρατία κλπ.

Όλα αυτά απλά επιβεβαιώνουν πόσο μεγάλη ανάγκη έχουμε όλοι (ιδιαίτερα οι κάθε είδους μειονότητες) την θέσπιση νέων διεθνών κανόνων δικαίου και αξιόπιστων μηχανισμών για την απονομή του. Οι υφιστάμενοι δυστυχώς είναι τουλάχιστον αναποτελεσματικοί και σίγουρα πολιτικά αναξιόπιστοι. Μέχρι τότε ο μοναδικός μοχλός πίεσης για την απονομή του διεθνούς δικαίου και ειδικά για την ειρήνη, είναι η κινητοποίηση των πολιτών με κάθε μέσο (διαδίκτυο, αλληλεγγύη κλπ). Ούτε αυτή όμως είναι τόσο αποτελεσματική όσο θα θέλαμε….

Η λειτουργία ενός διεθνούς συστήματος απονομής πραγματικής δικαιοσύνης αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την ειρήνη και την πρόοδο. Διαφορετικά απλά θα απαριθμούμε πολέμους, θα μετράμε θύματα και θα πληρώνουμε εμείς τους λογαριασμούς.