Το 1896 είναι ημερομηνία – ορόσημο για τη χώρα μιας και είναι η χρονιά της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων και της τέλεσής τους στον τόπο όπου γεννήθηκαν. Το Παναθηναϊκό Στάδιο ετοιμάζεται να φορέσει τα γιορτινά του, 3 μόλις χρόνια ύστερα από την χρεοκοπία που κήρυξε ο Τρικούπης και 1 χρόνο πριν τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Την χρονιά όπου καταγράφεται η κυκλοφορία του πρώτου αυτοκινήτου στην πρωτεύουσα Αθήνα, η επαρχία σφύζει από ζωή. Η φτώχεια δεν έχει ακόμα αλώσει τον κοινωνικό ιστό και τα πρώτα μεταναστευτικά ρεύματα δεν έχουν αφαιμάξει το εσωτερικό ανάγλυφο από το ανθρώπινο δυναμικό του.
Έτσι λοιπόν, η απογραφή που διενεργείται εκείνη τη χρονιά, δείχνει ένα νησί των Κυθήρων πληθυσμιακά ακμαιότατο.
Όπως γράφει και στο προσωπικό της ιστολόγιο η Ελένη Χάρου, «κατά το 1896 τα Κύθηρα έχουν 22.751 δημότες και 12.306 μόνιμους κατοίκους». Με λίγα λόγια, στο νησί κατοικούν τρεισήμισι φορές περισσότεροι δημότες από όσους κατέγραψε η τελευταία απογραφή προ ολίγων μηνών. Γεγονός σοκαριστικό, αν λάβουμε υπόψη την ένδεια των καιρών και την αβεβαιότητα για το μέλλον.
Η κατανομή στους δύο δήμους και τα χωριά – πρωταθλητές
Την εποχή εκείνη, στα Κύθηρα είχαμε δύο δήμους. Τον δήμο Κυθηρίων και τον δήμο Ποταμίων. Η κατανομή του πληθυσμού ήταν περίπου ισόποση, με τον “Μέσα Δήμο” να βλέπει τον Μυλοπόταμο και τη Χώρα να “κονταροχτυπιούνται” για την πρωτιά αλλά ήταν το κεφαλοχώρι του “Έξω Δήμου”, ο Ποταμός που διατηρούσε τα πρωτεία σε όλο το νησί.
Ακολουθεί αναλυτικά η κατανομή του πληθυσμού, όπως αναγράφεται και στον ιστότοπο της Ελένης Χάρου, με πηγή την εφημερίδα “Κυθηραϊκή Αυγή” (Ιανουάριος 1898):
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΙΩΝ
ΧΩΡΑ 814
ΑΓΙΟΣ ΗΛΙΑΣ 103
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΔΕΣ 141
ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ 494
ΑΡΕΟΙ 118
ΑΥΛΑΙΜΟΝΑΣ 45
ΒΙΑΡΑΔΙΚΑ 328
ΔΟΚΑΝΑ 103
ΔΡΥΜΟΝΑΡΙ 73
ΚΑΛΑΜΟΣ 125
ΔΡΥΜΩΝΑΣ 200
ΚΑΛΗΣΠΕΡΙΑΝΙΚΑ 128
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ 188
ΚΑΡΒΟΥΝΑΔΕΣ 128
ΚΑΤΣΟΥΛΙΑΝΙΚΑ 222
ΚΑΨΑΛΙ 297
ΚΑΤΟΥΝΙ 95
ΛΕΙΒΑΔΙ 240
ΚΕΡΑΜΩΤΟΝ 187
ΚΟΝΤΟΛΙΑΝΙΚΑ 60
ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΣ 872
ΠΙΤΣΙΝΙΑΝΙΚΑ 239
ΦΡΑΤΣΙΑ 495
ΦΑΤΣΑΔΙΚΑ 270
ΣΤΡΑΠΟΔΙ 105
ΜΥΡΤΙΔΙΑ 27
ΣΚΟΥΛΙΑΝΙΚΑ 58
ΣΤΑΘΙΑΝΙΚΑ 93
ΠΟΡΤΑΛΑΜΙΑΝΙΚΑ 180
ΔΗΜΟΣ ΠΟΤΑΜΙΩΝ
ΠΟΤΑΜΟΣ 973
ΑΓΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ 129
ΑΓΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ 21
ΑΛΟΙΖΙΑΝΙΚΑ 308
ΑΡΩΝΙΑΔΙΚΑ 429
ΒΑΜΒΑΚΑΡΑΔΙΚΑ 41
ΓΕΡΑΚΑΡΙ 141
ΚΑΡΑΒΑΣ 554
ΚΑΣΤΡΙΣΙΑΝΙΚΑ 274
ΚΟΥΣΟΥΝΑΡΙ 122
ΚΥΠΕΡΙ 300
ΛΙΑΝΙΑΝΙΚΑ 76
ΛΟΓΟΘΕΤΙΑΝΙΚΑ 450
ΜΕΛΙΤΙΑΝΙΚΑ 85
ΜΗΤΑΤΑ 503
ΠΕΡΛΕΓΚΙΑΝΙΚΑ 196
ΠΕΤΡΟΥΝΙ 110
ΠΙΤΣΙΝΑΔΕΣ 102
ΔΙΑΚΟΠΟΥΛΙΑΝΙΚΑ 75
ΖΑΓΛΑΝΙΚΙΑΝΙΚΑ 64
ΔΕΣΠΟΙΝΑ 90
ΤΡΙΦΥΛΛΙΑΝΙΚΑ 120
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΑΝΙΚΑ 161
ΚΑΤΣΟΥΛΙΑΝΙΚΑ 226
ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ 7
