Τα φορτηγά ξεφορτώνουν από το πρωί ως αργά τη νύχτα εκατοντάδες τόνους. Οι εργάτες ξεδιαλέγουν ασταμάτητα τα ανακυκλώσιμα προϊόντα, πριν σταλούν προς δεματοποίηση. Τα μηχανήματα δουλεύουν στο φουλ, η παραγωγή δε σταματά σχεδόν ποτέ… Η εικόνα αυτή είναι η καθημερινότητα για τον κλάδο της διαχείρισης απορριμμάτων και της κυκλικής οικονομίας εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Ο κλάδος, από τους πλέον αναπτυσσόμενους, έχει “γεννήσει” κάποιες από τις ισχυρότερες βιομηχανίες των Βαλκανίων. Η βαθιά δεκαετής κρίση που θα ακολουθούσε, αλλάζοντας την βιομηχανική εικόνα της χώρας, επρόκειτο να παρασύρει πολλά από τα πιο “βαριά” ονόματα του χώρου σε ένα διαφορετικό μέλλον απ ‘αυτό που προοιωνιζόταν: Η οικονομική δυσπραγία που θα επικρατούσε σε όλα τα επίπεδα θα έφερνε οικονομικά προβλήματα, λουκέτα, συγχωνεύσεις, δικαστικές αιτήσεις για προστασία από τους πιστωτές, σχέδια διάσωσης, σκίζοντας τις εταιρείες σαν μια σελίδα χαρτί. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 2012, όταν η κρίση “φούντωνε”, το 52% (οι 29) των 92 μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου της ανακύκλωσης, έγραφαν συνολικές πωλήσεις κοντά στο 1 δις ευρώ, ήταν ζημιογόνες.
Επιστροφή στο 2022. Η υγειονομική κρίση του κοροναϊού και οι ανατιμήσεις των υλικών στην αγορά δίνει την δυνατότητα στις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου να ανεβάσουν κατά 40% την πραγματική αξία τους και επιπλέον να γίνουν αρκετές ηχηρές εξαγορές και επενδύσεις.
Ο Ελβετός που αγοράζει χαρτί… μανιωδώς
Ο πολυεθνικός όμιλος VIPA εισήλθε στην ελληνική αγορά με γρήγορους ρυθμούς και από το 2020 ξεκίνησε ένα μπαράζ επενδύσεων και εξαγορών με στόχο την ισχυροποίηση της στον κλάδο. Η εταιρεία, έχει επενδύσει σε μια έκταση 20 στρεμμάτων στην βιομηχανική περιοχή του Ασπροπύργου οικόπεδο με στόχο την ανέγερση εργοστασίου διαλογής, επεξεργασίας και δεματοποίηση ανακυκλώσιμων υλικών. Επιπλέον, εξαγόρασε τις εταιρείες Cosmotrade Recycling A.E. και Recycling Experts σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα ενώ ανέλαβε την λειτουργία του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών στην Ελευσίνα από την Ε.Ε.Α.Α. εκτοπίζοντας έτσι ένα μεγάλο της αντίπαλο την ελληνική Mari Recycling.
Perme: Ένας leader που πέρασε σε νέα χέρια
Από τις παλαιότερες εταιρείες ανακύκλωσης της χώρας, η Περιβαλλοντική Μεταφορική Α.Ε. (Perme), από το 1999 που ιδρύθηκε είχε συνεχώς ανοδική πορεία, εξελισσόμενη σε μια από τις μεγάλες της Αττικής. Το 2009 αποσπάστηκε από την τότε μητρική Lobbe Tzilalis και ξεκίνησε μια αυτόνομη πορεία με επικεφαλής της τον συνιδρυτή της Ανδρέα Καρούζο. Η εταιρεία τότε με ένα μεγάλο στόλο 700 containers μεταφοράς αποβλήτων και 70 οχήματα επεκτάθηκε σταδιακά εξυπηρετώντας δήμους και βιομηχανίες σε όλη την χώρα.
Η πάροδος του χρόνου, ωστόσο, τα έφερε έτσι που το 2022, ο Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος θα έδειχνε ένα μεγάλο ενδιαφέρον στην απόκτηση της. Είχαν προηγηθεί νέες μεγάλες αναλήψεις έργων από την εταιρεία και με τον ανερχόμενο δυνατό ανταγωνισμό, ο ιδρυτής της αποφάσισε να την πουλήσει Ο νέος ιδιοκτήτης επίσης παλιό όνομα του κλάδου ο Αθ. Πολυχρονόπουλος γιός του ιδιοκτήτη της Polyeco, το 2018 ίδρυσε την Polygreen με στόχο την είσοδο της οικογένειας στην συλλογή και επεξεργασία μη-επικίνδυνων αποβλήτων Επιπλέον, η Polygreen εξαγόρασε και την Βασιλακόπουλος Α.Ε. του γνωστού παλαίμαχου μπασκετμπολίστα.
Kostoulas Recycling: Πήγε στην… κόλαση και επέστρεψε
Το 1984, ο Κωνσταντίνος Κωστούλας θα δημιουργήσει στον Ασπρόπυργο την Ελληνική Ανακύκλωση ΑΕΒΕ και την Κ. Κωστούλας ΑΕΒΕ με στόχο την εμπορία και επεξεργασία μετάλλων προς ανακύκλωση. Η εταιρεία, κάθε χρόνο θα αυξάνει τον στόλο των μηχανημάτων και των οχημάτων της και αναλαμβάνει αρκετές εργολαβίες αποξήλωσης εργοστασίων και καταστροφές πλοίων. Η συνεχής ανάπτυξη της εταιρίας που είχε ιδρύσει ο Κωστούλας, οδηγεί σε μια κούρσα ανάπτυξης και επενδύσεων σε μια αγορά που μέχρι τότε δεν υπήρχε. Το ’92, όταν ο Δήμος Πειραιά αναγκάστηκε να απευθυνθεί σε ιδιωτική εταιρεία αποκομιδής απορριμμάτων για τον καθαρισμό του λιμανιού και της πόλης έπειτα από μεγάλες απεργίες η μόνη εταιρεία με τον κατάλληλο εξοπλισμό ήταν η συγκεκριμένη. Έπειτα, από το τελείωμα του έργου όλο και περισσότεροι δήμοι όπως επίσης και βιομηχανίες έψαχναν λύσεις για την αποκομιδή και ανακύκλωση των αποβλήτων τους καθώς δεν διέθεταν τον κατάλληλο εξοπλισμό. Τότε, ήταν που ίδρυσε εργοστάσια διαλογής απορριμμάτων Αθήνα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη και Κρήτη με στόχο την εξυπηρέτηση των τοπικών βιομηχανιών και δήμων.
Στις αρχές του 1999, η Kostoulas Recyclig πέρασε, σε λίγους μόλις μήνες, από τον παράδεισο στην κόλαση. Η έλευση του γερμανικού ομίλου Lobbe στην Ελλάδα και η άνοδος του ανταγωνισμού προμήνυε μια δύσκολη κατάσταση στην εταιρεία η οποία παρότι την μεγάλη κερδοφορία της και ένα μεγάλο δανεισμό θα την βρουν απροετοίμαστη για αυτό που θα ακολουθούσε. Οι αποχωρήσεις στελεχών και πάμπολλες καταγγελίες του ανταγωνισμού θα επιφέρουν μεγάλες κυρώσεις για περιβαλλοντικές παραβάσεις στην εταιρεία οδηγώντας την στο χείλος του γκρεμού. Η προηγούμενη δεκαετία την έχει βρει με ένα μαζεμένο προφίλ στην αγορά, με λιγότερες εργολαβίες και πλέον λειτουργεί το εργοστάσιο της Αθήνας μέσω της Hellenic Waste Recycling A.E. και της Λάρισας μέσω της Thessalia Recycling Α.Ε., ενώ το υποκατάστημα της Θεσσαλονίκης έκλεισε το 2020.
Γενική Ανακύκλωση: Οριστικοί ήταν οι τίτλοι τέλους
Ο Δημήτρης Λαζόπουλος ξεκίνησε να δουλεύει στην επιχείρηση εμπορίου παλαιού χάρτου του πατέρα του το 1995. Όταν ανέλαβε τα ηνία της στις αρχές του 2000 έκανε μεγάλες πρωτοπόρες επενδύσεις για την εποχή στην λειτουργία των εργοστασίων διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών σε Αθήνα, Βόλο, Τρίπολη και Ιωάννινα. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερε η εταιρεία να επεξεργάζεται τα περισσότερα οικιακά ανακυκλώσιμα υλικά από κάθε άλλη εταιρεία του χώρου έχοντας κύκλο εργασιών περίπου 25 εκ. ευρώ και ενεργητικό 92 εκ. ευρω!
Το 2013, εν μέσω κρίσης, ο Λαζόπουλος επένδυσε στο τμήμα του χάντμπολ της ΑΕΚ μαζί με τον Δ. Μελισανίδη ενώ η εμπορική αξία των ανακυκλώσιμων υλικών είχε πέσει δραματικά και ο δανεισμός να ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, η εταιρεία χρεώθηκε και δύο θανατηφόρα ατυχήματα εργαζομένων, ενώ οι οφειλές στους περίπου 500 εργαζόμενους σε όλη την Ελλάδα ξεπερνούσαν τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Το καλοκαίρι του 2015, σε μια περίοδο που το βασικό εργοστάσιο της εταιρείας υπολειτουργούσε, ξέσπασε μια μεγάλη πυρκαγιά κατακαίγοντας το ολόκληρο η οποία κράτησε για την κατάσβεσή της πάνω από δύο εβδομάδες. Έτσι, χρεώθηκε επίσης ένα πρόστιμο 5 εκατομμυρίων από την περιφέρεια για τον συνεχή μαύρο καπνό που έπνιγε την Αττική, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών της στοιχείων σε μηχανήματα και φορτηγά καταστράφηκε και στην συνέχεια κλάπηκε.
…Και οι παίχτες που αντέχουν
Αφοί Σιακανδάρη, Antipollution, Watt. Στη δίνη της κρίσης που χτύπησε την Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια, δεν κατέρρευσαν όλοι οι βιομήχανοι του κλάδου. Κάποιοι, είδαν την ευκαιρία μέσα στην κρίση, την άρπαξαν και γιγαντώθηκαν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Vaste Eco Evolution, μιας εταιρίας που ίδρύθηκε το 2007 από την οικογένεια Σιακανδάρη με αντικείμενο την διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών. Η εταιρία με εγκαταστάσεις στο Σχηματάρι εκμεταλλεύτηκε την απόσταση από την Βιομηχανική Περιοχή των Οινόφυτων και κατάφερε σε διάστημα δεκαετίας να είναι ο κύριος παίχτης της περιοχής. Άλλο παράδειγμα η Antipollution του Β. Βασιλειάδη, η οποία πέτυχε για το 2020 κέρδη μετά φόρων 3 εκ. ευρώ και ένα κύκλο εργασιών 14 εκ. ευρώ. Τον περασμένο Αύγουστο εγκαινίασε νέο εργοστάσιο παραγωγής εναλλακτικών καυσίμων από απόβλητα στην Ριτσώνα. Ο Α. Κατρής με την Watt από συνεργάτης της Ηλέκτωρ, εξελίχθηκε σήμερα σε μία μεγάλη μονάδα 160 εργαζομένων με μεγάλη διείσδυση στα ανακυκλώσιμα υλικά της Ανατολικής Αττικής, αλλά και την κατασκευή ΧΥΤΥ, ΧΥΤΑ σε διάφορες περιοχές της χώρας. Σε ελληνικά χέρια παραμένει και η Elite – Πατραϊκή Χαρτοποιία Α.Ε., η οποία ιδρύθηκε το 1972 από τον Ανδρέα Τριανταφυλλόπουλο και σήμερα, που διοικείται από τον γιο του, Γιώργο, είναι μια από τις ελάχιστες εταιρείες που παράγει η ίδια την πρώτη ύλη για τα προϊόντα της.
Γρηγόρης Φωτόπουλος
