Μια περίεργη, πολύπλοκη υπόθεση, με πρωταγωνιστές την οικογένεια Μαρινάκη, τις αμερικανικές αρχές και ιρανικές τρομοκρατικές οργανώσεις, είδε το φως της δημοσιότητας στις αρχές του έτους. Τάνκερ συμφερόντων της ναυτιλιακής εταιρείας Μαρινάκη πιάστηκε από τις ΗΠΑ να μεταφέρει 2 εκατομμύρια βαρέλια ιρανικού πετρελαίου, κατά παράβαση του αμερικανικού νόμου περί καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα της έρευνας των Αμερικανών, τα έσοδα από το εμπόρευμα αξίας εκατομμυρίων δολαρίων, θα κατέληγαν στις τσέπες τρομοκρατών. Πίσω από το φορτίο και ανάμεσα σε ένα πολύπλοκο σχήμα εταιρειών, πλοίων και πλαστών εγγράφων, κρύβονται ο Στρατός της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν και παρακλάδια του, τα οποία οι ΗΠΑ έχουν επίσημα ορίσει ως τρομοκρατικές οργανώσεις. Ενα σοβαρό ερώτημα που έχει προκύψει, είναι, πώς μια τόσο μεγάλη ναυτιλιακή εταιρεία όπως ο όμιλος Μαρινάκη δεν γνώριζε την αληθινή ταυτότητα της εταιρείας-βιτρίνα με την οποία συνεργάστηκε για να μεταφέρει το πετρέλαιο.
Η ιστορία άρχισε να ξετυλίγεται στις 26 Ιανουαρίου 2021, όταν το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg δημοσίευσε ρεπορτάζ στο οποίο αναφερόταν σε προσπάθεια των αμερικανικών αρχών να κατασχέσουν περισσότερα από 2 εκατ. βαρέλια ιρανικού πετρελαίου από το τάνκερ «Αχιλλέας» της Capital Ship Management Corp., συμφερόντων της οικογένειας Μαρινάκη.
Στο ίδιο δημοσίευμα γραφόταν ότι, κατά πληροφορίες, το ίδιο το δεξαμενόπλοιο είχε ενημερώσει τις ΗΠΑ πως μετέφερε πιθανώς πετρέλαιο από το Ιράν αν και θεωρούσε ότι προερχόταν από το Ιράκ. Και πάλι σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλούνταν το ρεπορτάζ, το σύστημα εντοπισμού του «Αχιλλέα» είχε απενεργοποιηθεί αρκετές ημέρες τον Ιανουάριο. Η είδηση έγινε γνωστή και στην Ελλάδα, αν και ελάχιστα ΜΜΕ τη μετέδωσαν. Ας δούμε όμως χρονολογικά τα γεγονότα, σύμφωνα με την έρευνα των ΗΠΑ που επισυνάπτεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης στις 3 Φεβρουαρίου.
Πετρέλαιο «τρομοκρατών»
Στις 2 Φεβρουαρίου 2021, οι ΗΠΑ καταθέτουν στα αρμόδια δικαστήρια, καταγγελία κατάσχεσης του φορτίου του τάνκερ «Αχιλλέας», συμφερόντων της οικογένειας Μαρινάκη, που πλέει με λιβεριανή και όχι ελληνική σημαία. Οι αμερικανικές αρχές επισημαίνουν ότι πρόκειται για πετρέλαιο προερχόμενο από το Ιράν και συνδέεται με τον Στρατό της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν (IRGC) και με παρακλάδια του (IRGC Quds Force – IRGCQF).
Τα έσοδα από την πώληση του πετρελαίου θα επέστρεφαν στις τσέπες των τρομοκρατικών οργανώσεων, πάντα σύμφωνα με τους Αμερικανούς, ώστε να υποστηρίξουν τις παράνομες δραστηριότητές τους, μεταξύ αυτών και ο πολλαπλασιασμός των όπλων μαζικής καταστροφής, άλλα σχέδια τρομοκρατίας, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων κ.ά.
Η έρευνα που διενήργησαν το HSI (Homeland Security Investigations) και το FBI (Federal Bureau of Investigation) αποδεικνύει ότι τα βαρέλια που φόρτωσε το τάνκερ της εταιρείας του Μαρινάκη, προέρχονται από τερματικά πετρελαίου στο Ιράν. Τα εν λόγω βαρέλια είχαν φορτωθεί αρχικά σε δύο δεξαμενόπλοια τύπου Suezmax τα οποία σχετίζονται με την Εθνική Ιρανική Εταιρεία Δεξαμενοπλοίων (NITC) και την ορισμένη από της ΗΠΑ ως τρομοκρατική οργάνωση IRGC-QF. Αυτά χρησιμοποίησαν πλαστά έγγραφα, σκιώδη μέσα και τεχνικές, ώστε να αποκρύψουν την αρχική πηγή του πετρελαίου και να επωφεληθούν τελικά ο Στρατός της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν και παρακλάδια του.
Πώς έγινε η μπίζνα
Κάπου στις 29 Μαΐου 2020, το δεξαμενόπλοιο «Sarak» φόρτωσε στο τερματικό πετρελαίου του νησιού Σίρι στο Ιράν μέρος των βαρελιών που κατασχέθηκαν εντέλει από το τάνκερ «Αχιλλέας». Το πλοίο είναι εγγεγραμμένο στις σχετικές λίστες των Αμερικανών ως μέλος του μεγάλου δικτύου πλοίων που μανατζάρονται από το IRGC-QF και τον πρώην Ιρανό υπουργό Πετρελαίου Ρόσταμ Γκασέμι. Το ίδιο επιβεβαιώνει και εμπιστευτική πηγή.
Στις 23 Ιουνίου 2020, ένα άλλο δεξαμενόπλοιο, το «Sonia I», φόρτωσε άλλο μέρος του φορτίου που εντοπίστηκε στο «Αχιλλέας» από τερματικό πετρελαίου στο νησί Χαρκ του Ιράν στον Περσικό κόλπο. Και αυτό το πλοίο κατέληγε μέσα από ένα δίκτυο να ανήκει στο NITC και βρισκόταν ήδη στις κόκκινες λίστες των Αμερικανών.
Την ίδια ημέρα, το υπό ιρανική σημαία σούπερ τάνκερ «Humanity» κλέβει τα στοιχεία και το αυτόματο σύστημα αναγνώρισης (AIS) του πλοίου «Lubov». Το να πλαστογραφήσει κανείς το AIS σημαίνει ότι μπορεί να αναμεταδώσει ψευδή δεδομένα για το πλοίο στο οποίο όντως βρίσκεται, όπως το όνομά του, η τοποθεσία του κ.ά. Το «Humanity» είχε ήδη από τις 12 Ιουνίου κλείσει το δικό του AIS, με τελευταίο σημείο αναφοράς τον κόλπο του Ομάν. Τι κάνει το πραγματικό «Lubov»; Στις 26 και 27 Ιουνίου φορτώνει το πετρέλαιο από τα δύο πλοία («Sarak», «Sonia I»). Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 28 Ιουνίου με το «Lubov» να πλέει προς τον κόλπο του Ομάν όπου βρισκόταν το «Humanity» και τα AIS των δύο πλοίων να επιστρέφουν στην πραγματικότητα.
Από την 1η Ιουλίου έως τις 18 Αυγούστου, το «Lubov» απλώς βρισκόταν αγκυροβολημένο στον κόλπο του Ομάν χωρίς να φορτώνει ή να ξεφορτώνει άλλο εμπόρευμα. Ξεκινώντας περί τις 19 Αυγούστου, ξεφορτώνει όλη την ποσότητα του πετρελαίου στο τάνκερ με παναμέζικη σημαία «Trident Liberty». Η μεταφορά φέρεται να ολοκληρώθηκε εντός πέντε ημερών. Επειτα το «Trident Liberty» έδωσε πληροφορίες ότι είναι πλήρως φορτωμένο με 2 εκατ. βαρέλια, ποσότητα την οποία παρέλαβε το δεξαμενόπλοιο «Lubov».
Κάπως έτσι φτάνουμε στις 14 Οκτωβρίου 2020, όταν η εταιρεία που διαχειρίζεται το τάνκερ «Αχιλλέας» συνάπτει σύμβαση με τη φερόμενη ως εταιρεία ναύλωσης Fujairah International Oil and Gas Company (FIOGC). Την εταιρεία αυτή διαχειρίζεται η Benchmark Ship Management. Πρόκειται, σύμφωνα με το αμερικανικό έγγραφο, για εταιρεία-βιτρίνα που σύστησε το IRGC-QF προκειμένου να διακινεί παράνομα ιρανικό πετρέλαιο. Η FIOGC είχε αναλάβει να τρέχει την μπίζνα για εκείνους. Ολα αυτά γίνονται σε χωρικά ύδατα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, στο λιμάνι της Φουτζέιρα.
Η συμφωνία λοιπόν ορίζει να μεταφερθεί «ελαφρύ αργό πετρέλαιο προερχόμενο από το ιρακινό λιμάνι της Βασόρας προς την Κίνα». Η FIOGC παρέχει πλαστά έγγραφα στην εταιρεία συμφερόντων Μαρινάκη ότι το «Lubov» ήταν φορτωμένο με βαρέλια πετρελαίου προερχόμενου από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ. Στις 4 Νοεμβρίου το «Trident Liberty» ξεκινάει να μεταφορτώνει όλη την ποσότητα του πετρελαίου στο τάνκερ «Αχιλλέας». Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 17 του ίδιου μήνα.
Στις 20 Δεκεμβρίου ο διευθυντής επιχειρήσεων της Capital Ship Management, Προκόπης Ηλίου επικοινώνησε με την Al Bahar Marine Services LLC και τον υπεύθυνο από τον ναυλωτή του «Αχιλλέα», ζητώντας «επείγουσα επιβεβαίωση και διευθετήσεις με το λιμεναρχείο της Φουτζέιρα, τον επικεφαλής του λιμένα ώστε το “Αχιλλέας” να αναχωρήσει χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και αποτυχία».
Ο διαχειριστής του ναυλωτή ενημέρωσε τον διαχειριστή του «Αχιλλέα» για δύο πράγματα. Πρώτον, ότι εκείνος θα έπρεπε να λάβει οδηγίες από την εταιρεία ναύλωσης για να κανονίσει την αναχώρηση του τάνκερ. Δεύτερον, ότι η πλευρά Μαρινάκη θα έπρεπε να επικοινωνήσει με τον ναυλωτή, προκειμένου να δώσουν εντολή στον διαχειριστή να δώσει άδεια αναχώρησης. Ακολούθησε σειρά ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Ετσι φτάσαμε στις 2 Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία οι ΗΠΑ εξέδωσαν την καταγγελία κατάσχεσης των 2 εκατ. βαρελιών του «Αχιλλέα».
Ξανά μεταφορά ιρανικού πετρελαίου
Σημειώνεται ότι κατά το παρελθόν, τάνκερ συμφερόντων του ναυτιλιακού ομίλου Μαρινάκη έχουν φορτώσει και μεταφέρει πετρέλαιο από τερματικά του Ιράν. Αυτό φαίνεται να δυσαρέστησε έως και να εκνεύρισε τις αμερικανικές αρχές, ειδικά εντός του 2020, ενώ ήδη βρισκόταν σε ισχύ η σχετική απαγόρευση της κυβέρνησης Τραμπ. Την ίδια στιγμή, αρκετές χώρες της Ευρώπης έχουν συμμορφωθεί με τις αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το «Αχιλλέας» ήταν το τάνκερ που έφερε πρώτο τον Απρίλιο του 2016 τα πρώτα ιρανικά φορτία αργού πετρελαίου στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ. Το φορτίο αφορούσε περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια ιρανικού αργού, αν και η προμήθεια δεν έγινε απευθείας από την ιρανική πετρελαϊκή εταιρεία NIOC αλλά μέσω της γαλλικής Total, από την οποία και είχε ναυλωθεί το τάνκερ ελληνικών συμφερόντων.
Την περίοδο εκείνη, δεν είχαν επιλυθεί τα προβλήματα με τους περιορισμούς που ακόμη ισχύουν στις τραπεζικές συναλλαγές με το Ιράν. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα ifmat.org, την οποία φέρεται να διαχειρίζονται ιρανικές ομάδες που τίθενται εναντίον του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης, αρκετά πλοία Ελλήνων εφοπλιστών φέρεται να εμπλέκονται σε λαθρεμπόριο πετρελαίου από το Ιράν στην υπόλοιπη Ασία παρά τις ισχύουσες αμερικανικές κυρώσεις.
H απάντηση της πλευράς Μαρινάκη
Το Documento απευθύνθηκε στην πλευρά Μαρινάκη θέτοντας μια σειρά από ερωτήματα, για τα οποία πάντως δεν λάβαμε συγκεκριμένες απαντήσεις. Σύμφωνα όμως με νομικές πηγές της πλευράς Μαρινάκη, δεν υπάρχει τίποτε επιλήψιμο στην υπόθεση αυτή. Οπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές στην εφημερίδα, οι αμερικανικές αρχές δεν επέβαλαν καμία κύρωση στις εταιρείες του ομίλου Μαρινάκη.