Η αγορά ενέργειας έχει διαλυθεί και πλέον δεν μπορεί να λειτουργήσει, παραδέχθηκε -ομολογουμένως με μεγάλη καθυστέρηση- η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την ετήσια ομιλία της για την «Κατάσταση της Ε.Ε.» στο Ευρωκοινοβούλιο. Προανήγγειλε «μεταρρύθμιση» του τρόπου λειτουργίας της, επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες των προηγούμενων ημερών.
Όπως επισημαίνει η ανταποκρίτρια της «Εφημερίδας των Συντακτών», Μαρία Ψαρά, η ομιλία ξεκίνησε με αναφορές στον πόλεμο στην Ουκρανία και το σύνθημα «Slava Ukraini» και έκλεισε με το «Ζήτω η Ευρώπη μας». Η πρόεδρος της Κομισιόν προσπάθησε να εμψυχώσει τους Ουκρανούς, αλλά και να στηρίξει τους Ευρωπαίους που υφίστανται τις συνέπειες του πολέμου, μίλησε για ενότητα και αλληλεγγύη, επιχείρησε να κάνει βήματα μπροστά στο ευρωπαϊκό όραμα.
Ωστόσο, η πρόεδρος της Επιτροπής δεν κατάφερε να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις σε ανησυχίες των πολιτών της ΕΕ. Όπως για παράδειγμα, πώς θα δουν τους λογαριασμούς του ρεύματος να πέφτουν ή πώς θα αντιμετωπίσουν έμπρακτα το άγχος διαβίωσης, το οποίο πάντως αναγνώρισε η Φον Ντερ Λάιεν.
Σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας «δεν είναι πλέον κατάλληλη για τον σκοπό της» και θα πρέπει να αποσυνδεθεί το φυσικό αέριο από την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, πράγμα που είχαν ζητήσει πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε. και το οποίο αναμένεται να έχει σαρωτικές επιπτώσεις στον ενεργειακό τομέα.
Το προσωρινό πλαφόν στα υπερκέρδη
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε, όπως αναμενόταν, πλαφόν στα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας, αλλά και μείωση της κατανάλωσης ρεύματος τις ώρες αιχμής.
«Το να μειωθεί η ζήτηση τις ώρες αιχμής θα επιτρέψει να κρατήσουν περισσότερο τα αποθέματά μας και να μειωθούν οι τιμές. Αυτό θα επιτρέψει να μειωθεί συνολικά η κατανάλωση ενέργειας. Έπειτα η στοχευμένη βοήθεια είναι κάτι που χρειάζεται για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις», είπε.
Και πρόσθεσε:
«Προτείνουμε ένα ανώτατο όριο για τα εισοδήματα των εταιρειών που παράγουν ενέργεια με χαμηλό κόστος. Αυτές οι εταιρείες αυτή τη στιγμή έχουν τέτοια κέρδη που δεν τα είχαν δει ούτε στον ύπνο τους. Στην ελεύθερη αγορά καλό είναι να έχει κανείς μεγάλα κέρδη. Τώρα, όμως, μιλάμε για πρωτόγνωρα κέρδη. Επωφελούνται από τον πόλεμο στην πλάτη των καταναλωτών. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, τα κέρδη πρέπει να τα μοιραστούν. Να διοχετευτούν σε εκείνους που τα χρειάζονται περισσότερο».
«Η πρότασή μας συμπεριλαμβάνει και τους παραγωγούς ηλεκτρικού ρεύματος μέσω ορυκτών καυσίμων και θα φροντίσουμε να έχουμε 140 δισ. ευρώ για τα κράτη-μέλη. Αυτά είναι έκτακτα προσωρινά μέτρα μαζί με τη συζήτησή μας για τις τιμές και το πλαφόν στο αέριο. Πρέπει να κρατήσουμε χαμηλά τις τιμές του αερίου. Από τη μία θέλουμε ασφάλεια στον εφοδιασμό και από την άλλη πρέπει να βεβαιωθούμε ότι κρατάμε τον ανταγωνισμό σε διεθνές επίπεδο. Το αέριο πρέπει να συνεχίσει να φτάνει στην Ε.Ε., από την άλλη δεν θέλουμε να είναι υπερβολικά ακριβό γιατί έτσι γινόμαστε μη ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο» ανέφερε.
«Οι καταναλωτές θα πρέπει να αποκομίσουν τα οφέλη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χαμηλότερου κόστους», είπε σημειώνοντας ότι η Κομισιόν θα χαλαρώσει τις ρήτρες διασφάλισης που απαιτούνται από τους παρόχους ενέργειας ως μέρος ενεργειακών μελλοντικών συμφωνιών (χρηματιστήριο ενέργειας).
We will empower 🇺🇦 to make the most of its potential.
Building on the success of the solidarity lanes to ensuring seamless access to the Single Market.
Bringing Ukraine into our 🇪🇺 free roaming area.
I am going to Kyiv today to discuss all this with President @ZelenskyyUa pic.twitter.com/uYxf41CIr6
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 14, 2022
Η Επιτροπή, είπε, θα εργαστεί για να δημιουργηθεί ένα πιο αντιπροσωπευτικό σημείο αναφοράς για την αγορά φυσικού αερίου από το υφιστάμενο χρηματιστήριο TTF στην Ολλανδία. Οι Βρυξέλλες θα εργαστούν επίσης για να περιορίσουν την ενδοημερήσια αστάθεια των τιμών και να εξασφαλίσουν ρευστότητα για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. «Αυτό είναι πολύ περίπλοκο και καθόλου ασήμαντο».
Υποσχέθηκε ότι θα υπάρξει συνεργασία «με τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς για να αμβλύνουν τα προβλήματα που θα προκύψουν τροποποιώντας τους κανόνες για τις διασφαλίσεις, λαμβάνοντας παράλληλα μέτρα για τον περιορισμό της αστάθειας των τιμών εντός της ημέρας».
Δημιουργία αγοράς υδρογόνου
Η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε επίσης τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου για τη δημιουργία μιας αγοράς για το υδρογόνο, την οποία ενέταξε στο σχέδιο της Ε.Ε. για πράσινη ενέργεια.
«Το υδρογόνο μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι για την Ευρώπη: Πρέπει να περάσουμε από μια εξειδικευμένη αγορά σε μια μαζική αγορά υδρογόνου», δήλωσε, σημειώνοντας ότι με το πρόγραμμα RepowerEU, «έχουμε διπλασιάσει τον στόχο μας. Θέλουμε να παραγάγουμε 10 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου μέχρι το 2030. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να δημιουργήσουμε έναν “διευκολυντή” της αγοράς υδρογόνου για να καλύψουμε το επενδυτικό χάσμα και να ταιριάξουμε την προσφορά με τη μελλοντική ζήτηση».
Όπως, είπε «η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου θα εξασφαλίσει εγγυήσεις για την αγορά υδρογόνου, ιδίως με τη χρήση κεφαλαίων από το Ταμείο Καινοτομίας. Θα είναι σε θέση να επενδύσει 3 δισ. ευρώ για να βοηθήσει στην οικοδόμηση της μελλοντικής αγοράς υδρογόνου και έτσι θα οικοδομήσουμε την οικονομία του μέλλοντος. Αυτό είναι το πράσινο σύμφωνό μας για την Ευρώπη».
Νομοθεσία για τις πρώτες ύλες
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τα σχέδια της Ε.Ε. να περιοριστεί η εξάρτηση από τη Ρωσία και την Κίνα, με έναν ευρωπαϊκό κανονισμό περί κρίσιμων πρώτων υλών, που θα βοηθήσει το μπλοκ να αναπτύξει μια βιομηχανία για ορυκτά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
«Πρέπει να αποφύγουμε μια εξάρτηση ανάλογη με αυτήν του πετρελαίου και του φυσικού αερίου», είπε.
«Σύντομα τα δύο τρίτα των ημιαγωγών και των μπαταριών που χρειαζόμαστε θα τα παράγουμε εδώ στην Ευρώπη. Πρέπει να επαναλάβουμε αυτήν την επιτυχία για τις πρώτες ύλες», πρόσθεσε.
Νέοι δημοσιονομικοί κανόνες;
Tην ανάγκη για δημοσιονομικούς κανόνες που θα επιτρέπουν στρατηγικές επενδύσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και κανόνες που ταιριάζουν στις προκλήσεις αυτής της δεκαετίας υπογράμμισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Η σταθερότητα και η ανάπτυξη μπορούν μόνο να συμβαδίζουν», είπε. «Τον Οκτώβριο, θα παρουσιάσουμε νέες ιδέες για την οικονομική μας διακυβέρνηση» ανέφερε, λέγοντας ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στην πορεία μείωσης του χρέους τους.
Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη λογοδοσία για την υλοποίηση όσων έχουν συμφωνηθεί σημείωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν. «Θα πρέπει να υπάρχουν απλούστεροι κανόνες που μπορούν να ακολουθήσουν όλοι. Χρειαζόμαστε ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, ένα εργατικό δυναμικό με τις κατάλληλες δεξιότητες και πρόσβαση στις πρώτες ύλες που χρειάζεται η βιομηχανία μας» τόνισε κάνοντας επίσης λόγο για πακέτο βοήθειας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Μίλησε για ένα «ενιαίο σύνολο φορολογικών κανόνων για την επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ευρώπη – το ονομάζουμε BEFIT», που στόχο θα έχει να αίρει «τα εμπόδια που εξακολουθούν να κρατούν πίσω τις μικρές εταιρείες μας».
Μεγάλη έμφαση έδωσε και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στους εργαζομένους. «Να επενδύσουμε στην ανώτατη εκπαίδευση και τη διά βίου μάθηση. Να συνεργαστούμε με τις επιχειρήσεις που γνωρίζουν τι ειδικότητες λείπουν. Αυτά πρέπει να τα συνδυάσουμε με στόχους και προσδοκίες με ανέργους», τόνισε.
Κράτος δικαίου και διαφθορά
Η πρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε και στις αρχές για τη λειτουργία κράτους δικαίου εντός της Ε.Ε., επισημαίνοντας ότι «πρέπει να παλεύουμε για τις δημοκρατίες μας, κάθε μέρα, κάθε λεπτό».
Countries near and far share an interest in working with us on climate change and digitalisation.
Our investment plan #GlobalGateway is already delivering on the ground. ⁰@POTUS and I will convene a leader’s meeting to review and announce projects.
#SOTEU pic.twitter.com/I9vaeylUig— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 14, 2022
Και με σαφή, αν και έμμεση αναφορά για την Πολωνία και την Ουγγαρία, είπε ότι «είναι καθήκον της Επιτροπής και ο πιο ευγενής ρόλος της να προστατεύει το κράτος δικαίου, επομένως θα συνεχίσουμε να επιμένουμε στη δικαστική ανεξαρτησία και να προστατεύουμε τον προϋπολογισμό μας μέσω του μηχανισμού που θέτει προϋποθέσεις για τη χορήγηση πόρων».
Σε αυτό το πλαίσιο, ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή θα παρουσιάσει «μέτρα για την ενημέρωση του νομοθετικού μας πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αν θέλουμε να είμαστε αξιόπιστοι όταν ζητάμε από τις υποψήφιες χώρες να ενισχύσουν τις δημοκρατίες τους, πρέπει επίσης να εξαλείψουμε τη διαφθορά στο εσωτερικό».
Αναθεώρηση των Συνθηκών της Ε.Ε.
Η πρόεδρος της Κομισιόν μίλησε επίσης για την ανάγκη να αναθεωρηθούν οι ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τασσόμενη υπέρ της συγκρότησης μιας Ευρωπαϊκής Συνέλευσης που θα αναλάβει αυτό το έργο.
«Πιστεύω ότι είναι καιρός να κατοχυρωθεί η αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών στις Συνθήκες μας», είπε, «πρέπει επίσης να βελτιώσουμε τον τρόπο με τον οποίο κάνουμε πράγματα και αποφασίζουμε πράγματα».
If we want to be credible when we ask candidate countries to strengthen their democracies, we must also eradicate corruption at home.
That is why we will present measures to update our legislative framework for fighting corruption in the coming year.
#SOTEU pic.twitter.com/aZkj7f37t7— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 14, 2022
Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλοί ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Γερμανού Όλαφ Σολτς, πιέζουν να καταργηθεί η απαίτηση ομοφωνίας για σημαντικές αποφάσεις σε σοβαρά θέματα όπως η εξωτερική πολιτική, αλλά αυτή η πρόταση για μεταρρύθμιση δεν είναι δημοφιλής σε όλα τα κράτη-μέλη.
Μεταναστευτικό
Tην ανάγκη για αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., με βάση τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων υπογράμμισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζοντας ότι όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις κοινές προκλήσεις.
«Θέλω μια Ευρώπη που διαχειρίζεται τη μετανάστευση με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Θέλω μια Ευρώπη όπου όλα τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις προκλήσεις που όλοι μοιραζόμαστε», υπογράμμισε κάνοντας λόγο για «μια Ευρώπη που να επιδεικνύει αλληλεγγύη σε όλα τα κράτη μέλη».
Όσον αφορά στο Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο, ανέφερε ότι έχει σημειωθεί πρόοδος, υπάρχει ο οδικός χάρτης και χρειάζεται η πολιτική βούληση.
Φεύγει απόψε για Κίεβο
Η επικεφαλής της Επιτροπής, ανακοίνωσε επίσης ότι θα επισκεφθεί το Κίεβο αργότερα σήμερα, ενώ εκτός από τα πολλά δισεκατομμύρια βοήθειας που έχει ήδη δεσμεύσει η Ε.Ε. για Ουκρανία, είπε ότι θα παράσχει 100 εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή σχολείων που καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής.
Οι κυρώσεις θα παραμείνουν
Η πρόεδρος της Κομισιόν, εν μέσω χειροκροτημάτων μίλησε για τη γενναιότητα των Ουκρανών και διαβεβαίωσε ότι αυτό που θέλει «ο Πούτιν δεν θα περάσει. Οι αξίες μας, η Ευρώπη και η Ουκρανία θα νικήσουν».
«Οι κυρώσεις θα παραμείνουν, δε θα αλλάξει τίποτα. Έχουμε αποφασιστικότητα, δεν κάνουμε συνδιαλλαγή, είναι ξεκάθαρο», τόνισε. «Το ίδιο ισχύει και για οικονομική υποστήριξη προς Ουκρανία, αλλά και για την ανοικοδόμηση. Θα ενισχύσουμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις με έδρα την Ουκρανία, αλλά και την ίδια την οικονομία. θα συνεχιστεί αυτό το αμοιβαία επωφελές εμπόριο. Θα επεκτείνουμε το roaming στην Ουκρανία», είπε μεταξύ άλλων.
