Οι εικόνες δεν επιδέχονται ερμηνείας: Βομβαρδισμένα κτίρια, πτώματα στους δρόμους, δυστυχία παντού. Αυτό είναι το σαφές, το αποκρουστικό, το καταδικαστέο.
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα: «Δεν ρίξαμε εμείς τον πύραυλο, οι άλλοι τον έριξαν»…
Και συνεχίζουν: «Στέλνουν τους φονιάδες Τσετσένους του Καντίροφ». «Όχι, οι φονιάδες είναι οι νεοναζί του τάγματος Αζοφ». «Ο Πούτιν είναι τρελός». «Όχι, ο Ζελένσκι είναι ενεργούμενο των δυτικών».
Δεν έχει σημασία ποιοι είμαστε «εμείς» και ποιοι οι «άλλοι». Οι πολίτες είμαστε το «λάφυρο» ενός ανελέητου «πολέμου του πληκτρολογίου». Η χειραγώγηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης είναι εξ ίσου σημαντική με τις εξελίξεις στα μέτωπα του πολέμου. Δεν έχει σημασία μόνο ποιος νικάει στον πόλεμο, εξίσου σημαντικό είναι ποιος νομίζουμε εμείς ότι νικάει… Άλλωστε την ιστορία θα τη γράψουν οι νικητές με τα ίδια τους τα χέρια (όπως είχε δηλώσει και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ) και γιa αυτό θα είναι θετικά διακείμενη προς αυτούς…
Βρισκόμαστε λοιπόν «άοπλοι» μπροστά σε μια μάχη επικοινωνίας. Οι δημοσιογράφοι και όλοι οι δημοκρατικοί πολίτες διαφωνούμε κάθετα και δεν κατανοούμε την απαγόρευση λειτουργίας είτε φιλορωσικών ΜΜΕ στη «δύση» (όπως το Sputnik), είτε φιλοδυτικών ΜΜΕ στη Ρωσία (όπως δεκάδες δίκτυα). Εμείς χρειαζόμαστε όλες τις πηγές πληροφόρησης για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε τη δική μας τελική άποψη. Θυμόμαστε τα δεκάδες συνειδητά ψεύδη που συνοδεύουν κάθε πόλεμο. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του 1991 στον πόλεμο του Κόλπου, όταν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν τη φωτογραφία ενός κορμοράνου που είχε πέσει σε τεράστια πετρελαιοκηλίδα μετά τον βομβαρδισμό των πετρελαιοπηγών του Κουβέιτ από τα ιρακινά αεροπλάνα. Μόνο που η φωτογραφία του κορμοράνου δεν είχε καμία σχέση με τα γεγονότα. Είχε τραβηχτεί μήνες νωρίτερα στις ακτές της Βρετάνης, όταν από το ναυάγιο ενός πετρελαιοφόρου δημιουργήθηκε μια τεράστια κηλίδα στη Μάγχη.
Επίσης θυμόμαστε τον πόλεμο του Ιράκ το 2003. Βασικό επιχείρημα για την έναρξή του ήταν ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν απειλούσε την «ασφάλεια» του Δυτικού Κόσμου έχοντας στην κατοχή του «όπλα μαζικής καταστροφής». Επτά χρόνια αργότερα μάθαμε την «έρευνα Σίλκοτ». Στο πόρισμά της, μέσα σε 2,6 εκατομμύρια λέξεις και 146 σελίδες περίληψη, η έκθεση διαπίστωνε ότι ο τότε πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ οδήγησε τη Βρετανία σε πόλεμο στο Ιράκ λέγοντας ψέματα. Δεν είχε τέτοια όπλα στην κατοχή του ο Σαντάμ και ο Μπλερ το γνώριζε…
Τώρα η Λάρα Λόγκαν του CBS, (με 35 χρόνια πείρας ως πολεμικά ανταποκρίτρια) δήλωσε ότι «υπάρχει τεράστια παραπληροφόρηση» γύρω από την κάλυψη του πολέμου στην Ουκρανία, τονίζοντας ότι η ίδια δεν έχει ξαναδεί κάτι τέτοιο στη διάρκεια των χρόνων που δουλεύει…
Στην Ελλάδα υπάρχει μια λαϊκή ρήση για την προσπάθεια να ριχτούν όλες οι ευθύνες σε μια πλευρά: «όλα τα στραβά ψωμιά η νύφη τα κάνει»… Οι πολίτες είναι δεδομένο ότι συγκλονιζόμαστε από την ανθρωπιστική καταστροφή, καταλαβαίνουμε ότι την πρώτη ευθύνη την έχει ο επιτιθέμενος, που είναι ο Πούτιν, αλλά εκεί τελειώνουν οι βεβαιότητες. Βομβαρδιζόμαστε και εμείς από αντιτιθέμενες πληροφορίες τις οποίες αδυνατούμε να αξιολογήσουμε (και πώς να το κάνουμε άλλωστε)…
Οι δημοσιογράφοι (όπως και οι πολίτες) οφείλουμε να διασταυρώνουμε τις πληροφορίες, αλλά αυτό είναι αδύνατο σε τέτοιες συνθήκες. Τα δεδομένα μας είναι λίγα (ποιος είναι ο επιτιθέμενος, ποιοι σκοτώνονται και υποφέρουν, γιατί δεν τηρείται διαχρονικά το «δήθεν» διεθνές δίκαιο κλπ), τα ζητούμενα πολλά. Το σίγουρο είναι ότι η προσπάθεια πλήρους δαιμονοποίησης της μιας πλευράς και απολύτου αθώωσης της άλλης, δεν μπορεί να γίνει πιστευτή. Τουλάχιστον όσο ο βομβαρδισμός όλων μας με «ειδήσεις», συνεχίζεται…
Δημιουργός του άρθρου:
Δημοσιογράφος
