«Αν επέλεξες το αντικείμενο μόνο και μόνο για να μπεις στο Δημόσιο, δεν κάνεις, φύγε». Με τρόπο ευθύ ο Γ.Π., διασώστης επί 25ετία στο ΕΚΑΒ και εκπαιδευτής, προετοιμάζει φερέλπιδες διασώστες. «Η διασωστική είναι μεράκι, δεν είναι δημοσιοϋπαλληλίκι» λέει στην «Κ», στην εκπνοή ενός καλοκαιριού κατά το οποίο κατόρθωσε να πάρει ρεπό μόνο τέσσερις φορές. «Υπηρετώ σε ένα από τα “τυχερά” νησιά, όπου υπάρχει η δυνατότητα μέχρι και για τρία ασθενοφόρα ανά βάρδια, όμως πολλοί συνάδελφοι το καλοκαίρι έλειψαν λόγω κορωνοϊού, οπότε έπρεπε να δίνω συνεχώς το “παρών”· Αλλωστε, ένα ασθενοφόρο είναι επιφορτισμένο αποκλειστικά με τη μεταφορά των ασθενών που λαμβάνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο». Βέβαια, για τον ίδιο, που εργάζεται σε νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, τόπο στον οποίο γεννήθηκε, δεν υφίσταται αργία και σχόλη. «Ολοι με ξέρουν με το μικρό μου όνομα, τυχαίνει να είμαι εκτός υπηρεσίας και να με φωνάζουν για βοήθεια». Σε νησιά, όπου οι διασώστες είναι μετρημένοι στα δάχτυλα των δύο χεριών, το κινητό δεν κλείνει ποτέ. «Μπορεί να έχουν μόλις επιστρέψει από νυχτερινή βάρδια και να σκάσει επείγον συμβάν», περιγράφει, «ξαναβάζουν τη στολή και φεύγουν».
Οι συνέπειες της υποστελέχωσης αναδεικνύονται στο αστυνομικό δελτίο. Το ερώτημα, επομένως, που ανακύπτει είναι ποιες είναι οι αιτίες του κακού. Στη Χίο, τη Λήμνο, τη Σάμο, την Κω, την Ικαρία, τη Νάξο, την Πάρο, τη Σύρο, την Ανδρο, την Τήνο και τη Μύκονο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», είναι εν ενεργεία ένα ή δύο ασθενοφόρα ανά 8ωρη βάρδια. Οπως συνηθίζουν να λένε οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, «ένα ασθενοφόρο ίσον κανένα». «Για ένα ή δύο ασθενοφόρα ανά βάρδια χρειάζονται 6 έως 15 διασώστες, με τους 11 να αποτελούν το όριο ασφαλείας», διευκρινίζει στέλεχος του ΕΚΑΒ. Η εξίσωση δεν… βγαίνει στην Ιο, όπου οι διασώστες είναι μόνο δύο. Τα παραπάνω νησιά διαθέτουν δικό τους παράρτημα ΕΚΑΒ και οι εργαζόμενοι είναι απόφοιτοι του ανάλογου ΙΕΚ. Σε άλλα μέρη, όμως, με μεγάλη επισκεψιμότητα, όπως η Μήλος, η Σέριφος, η Σίφνος και τα Κύθηρα, διατίθεται μόνο ασθενοφόρο του Κέντρου Υγείας, που διαχειρίζονται σε περίπτωση ανάγκης οδηγοί, νοσηλευτές, τραυματιοφορείς ή γιατροί του Κ.Υ.
Η ηγεσία του ΕΚΑΒ κατέθεσε το 2019 πρόταση που περιλαμβάνει την απορρόφηση των εν λόγω οχημάτων στον στόλο της, την εκπαίδευση των οδηγών και την πρόσληψη περίπου 1.200 διασωστών, ώστε όλες οι περιοχές να εξυπηρετούνται όλο το 24ωρο από εξειδικευμένα πληρώματα – η πρόταση ακόμα δεν έχει βρει ευήκοα ώτα.
Συνολικά, στο ΕΚΑΒ υπηρετούν 3.900 διασώστες. Από το 2016 έως σήμερα έχουν αποχωρήσει κυρίως λόγω συνταξιοδότησης 350 και έχουν ενταχθεί στο δυναμικό 40 άτομα – στην Αττική. «Προκήρυξη για θέσεις μόνιμων διασωστών στα νησιά έχει να βγει από το 2016», σημειώνει η ίδια πηγή. Ο μισθός για τους πρωτοδιοριζόμενους, μόνιμους και επικουρικούς, είναι από 650 έως 700 – όσοι θα τοποθετηθούν σε παραμεθόριο θα λάβουν επιπλέον 100 ευρώ, ενώ επιπλέον αποζημίωση προκύπτει και από τις νυχτερινές βάρδιες. Με τέτοιες απολαβές, όμως, δεν μπορεί να ζήσει κανείς ούτε στη Μύκονο, ούτε στη Σαντορίνη, ούτε σε πιο «άσημα» νησιά, κάτι που αποτυπώνεται στο πενιχρό ενδιαφέρον που εκδήλωναν στους διαγωνισμούς οι διασώστες ήδη από το 2011. Στη Μύκονο το ενοίκιο για «τρύπες» δεν πέφτει κάτω από τα 400 ευρώ, ακόμα και τον χειμώνα. Για να καλυφθούν οι έξτρα ανάγκες του καλοκαιριού, το ΕΚΑΒ δίνει τη δυνατότητα σε διασώστες στη διάρκεια της άδειάς τους να υπηρετήσουν σε κάποιο νησί. «Θέλησα να υπηρετήσω εκτός έδρας για ένα μήνα σε ένα Κυκλαδονήσι – έμεινα σε έναν ημιυπόγειο χώρο που προσέφερε ο δήμος, όπου δεν είχε καν σήμα το κινητό μου», περιγράφει νεαρός διασώστης, που υπηρετεί μόνιμα στα Δωδεκάνησα. «Η δε ημερήσια αποζημίωση των 40-45 ευρώ την ημέρα, που δίδεται για διατροφή και διαμονή, εξανεμίζεται».
«Το πρόβλημα της υποστελέχωσης αφορά τις νησιωτικές περιοχές», δηλώνει στην «Κ» ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης. «Εγκρίθηκαν μόλις 105 θέσεις για προσλήψεις επικουρικού προσωπικού στο ΕΚΑΒ, ενώ προγραμματίζονται συνολικά 910 προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στην Υγεία – από αυτές τις θέσεις θα εξασφαλίσουμε 250 για τα πληρώματα του ΕΚΑΒ», αναφέρει ο υπουργός. «Τέλος, στα μέρη όπου δραστηριοποιούνται ιδιώτες με ασθενοφόρα θα αποδεσμευθούν τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ από τη διακομιδή των ασθενών μετά το εξιτήριο».
Η νύχτα που άκουσε στον ασύρματο την ετοιμοθάνατη μητέρα του που ζητούσε βοήθεια έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη του Γ.Π. «Το πιο δύσκολο, ωστόσο, για εμένα είναι όταν καλούμαι να μεταφέρω νεκρούς». Στο εξωτερικό, οι διασώστες που αναλαμβάνουν τροχαία παίρνουν ρεπό και κάνουν συνεδρία με ψυχολόγο – στην Ελλάδα κάτι τέτοιο ηχεί σαν σενάριο ταινίας.
Για τους Ελληνες διασώστες η ανταμοιβή για το έργο τους είναι οι δεκάδες ανατάξεις αναπνοής που μετράει ο καθένας στην καριέρα του. «Νιώθεις ότι κάποιος πέρασε στην αντίπερα όχθη και τον βοήθησες να γυρίσει», διηγείται ο Γ.Π.. «Οταν έπειτα από δέκα – δεκαπέντε ημέρες έρχονται στο γραφείο και μας φέρνουν γλυκά, δεν μπορώ να πιστέψω στα μάτια μου, είναι στιγμές που το ηθικό όλης της υπηρεσίας αναπτερώνεται».
Οι αριθμοί
– 3.900 διασώστες υπηρετούν συνολικά στο ΕΚΑΒ.
– 350 έχουν αποχωρήσει από το 2016 κυρίως λόγω συνταξιοδότησης και έχουν ενταχθεί στο δυναμικό 40 άτομα – στην Αττική.
– 2 διασώστες έχει η Ιος, 6 η Μύκονος και η Τήνος.
– 2016 η τελευταία προκήρυξη για θέσεις μόνιμων διασωστών στα νησιά.
Ιωάννα Φωτιάδη
