«Κάθε ανεμογεννήτρια που υψώνεται στην Ευρώπη δυναμώνει την ενεργειακή ασφάλεια και μειώνει την ανάγκη ακριβών εισαγωγών.»
Μπορεί η απάντηση για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης να βρίσκεται “στον αέρα”; Ο Christoph Zipf, διευθυντής επικοινωνίας του ευρωπαϊκού οργανισμού WindEurope, σίγουρα το πιστεύει.
Η WindEurope εκπροσωπεί πάνω από 400 επιχειρήσεις της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αιολικής ενέργειας και είναι μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Αιολικής Ενέργειας (Global Wind Energy Council, GWEC).
H Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στραφεί εδώ και χρόνια στην ενίσχυση της παραγωγής αιολικής ενέργειας. Τελευταία, στο επίκεντρο βρίσκεται η υπεράκτια αιολική ενέργεια, δηλαδή η ενέργεια που παράγεται από αιολικά πάρκα στη θάλασσα. Πριν από λίγες ημέρες, με αφορμή τη συμφωνία – μαμούθ των χωρών της Βαλτικής, η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Kadri Simson δήλωσε «υπάρχει αρκετή ενέργεια σε αυτόν τον πλανήτη για να μην χρειαζόμαστε τη Ρωσία και η υπεράκτια αιολική ενέργεια παίζει ρόλο- κλειδί σε αυτό».
Today, together with the heads of state & energy ministers from 🇪🇪 🇱🇻 🇱🇹 🇵🇱 🇫🇮🇸🇪🇩🇰🇩🇪 we are meeting in Marienborg to discuss how to strengthen #energysecurity, phase out Russian fossil fuels & continue the fight against #climatechange. pic.twitter.com/2iWshfFFGt
— Kadri Simson (@KadriSimson) August 30, 2022
Εδώ και δύο χρόνια, οι Βρυξέλλες προωθούν τα υπεράκτια αιολικά πάρκα ως το μέλλον της ενέργειας στην Ευρώπη, αφού προσφέρουν καθαρή πηγή ενέργειας χωρίς μεγάλο κόστος.
Σήμερα η Ευρώπη παράγει 16 GW υπεράκτιας αιολικής ισχύος και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να αυξήσει αυτό το νούμερο σε 450 GW έως το 2050.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η υπεράκτια αιολική ενέργεια θα γίνει ο μεγαλύτερος παράγοντας στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.
Συνολικά, η αιολική ενέργεια καλύπτει σήμερα το 15% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη (44% στη Δανία, 31% στην Ιρλανδία, 26% στην Πορτογαλία, 24% στην Ισπανία και 23% στη Γερμανία).
«Ο άνεμος είναι ένας εγχώριος ενεργειακός πόρος» τονίζει στο newmoney ο Christoph Zipf . «Η αιολική ενέργεια μειώνει τις εισαγωγές ενέργειας της Ευρώπης από τη Ρωσία και αλλού. Η αιολική ενέργεια μειώνει επίσης την έκθεση της Ευρώπης στις ασταθείς τιμές των ορυκτών καυσίμων που βλέπουμε σήμερα στο φυσικό αέριο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επακόλουθες περικοπές στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας στην Ευρώπη είναι μια οδυνηρή υπενθύμιση του πόσο εξαρτημένη είναι αυτή τη στιγμή η Ευρώπη από τις εισαγωγές ενέργειας. Στις αρχές του 2022, η Ευρώπη εισήγαγε το 58% της ενέργειάς της – κυρίως ορυκτά καύσιμα και συχνά από χώρες που ενέχουν σοβαρούς γεωπολιτικούς κινδύνους. Κάθε ανεμογεννήτρια που κατασκευάζεται στην Ευρώπη ενισχύει την ενεργειακή μας ασφάλεια και μειώνει την ανάγκη για δαπανηρές εισαγωγές» υπογραμμίζει ο Christoph Zipf.
💡2021 was the best year ever for the offshore wind industry!
Read more key data and definitive analysis of #OffshoreWind in this year’s Global Offshore Wind Report from GWEC.
Out now: https://t.co/YbTBeVI7jF#GOWR22 #WindAreYouIn #UNOC2022 pic.twitter.com/xM90SPbNKu
— GWEC (@GWECGlobalWind) June 29, 2022
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Αιολικής Ενέργειας, το 2021 ήταν μία χρονιά -ρεκόρ για την υπεράκτια αιολική ενέργεια, παγκοσμίως, με 21,1 GW να προστίθενται στα διεθνή δίκτυα. Η έκθεση δείχνει ότι η υπεράκτια αιολική βιομηχανία προετοιμάζεται για μια νέα εποχή κατακόρυφης ανάπτυξης. Ο Christoph Zipf εξηγεί πώς και γιατί η υπεράκτια αιολική ενέργεια θα πρωταγωνιστήσει στο μέλλον:
«Οι υπεράκτιες ανεμογεννήτριες, συνήθως, είναι μεγαλύτερες και έχουν υψηλότερους συντελεστές χωρητικότητας από τις χερσαίες ανεμογεννήτριες» εξηγεί. «Οι ταχύτητες του ανέμου στη θάλασσα είναι γενικά υψηλότερες από ό,τι στην ξηρά. Αυτό σημαίνει ότι οι υπεράκτιες ανεμογεννήτριες παράγουν ηλεκτρική ενέργεια πιο αποτελεσματικά και σταθερά. Η κατασκευή ανεμογεννητριών στη θάλασσα προσφέρει επίσης πρόσθετο χώρο για την κατασκευή αιολικών πάρκων μεγάλης κλίμακας, ειδικά σε πυκνοκατοικημένες χώρες όπως το Βέλγιο ή η Ολλανδία.
«Να σημειώσουμε, επίσης, ότι η ευρωπαϊκή υπεράκτια αιολική βιομηχανία κάνει γρήγορες βελτιώσεις στο συνδυασμό της παραγωγής ενέργειας με την αλιεία, τις υδατοκαλλιέργειες και τα μέτρα για την προστασία των γύρω θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Συζητάμε ενεργά τέτοιες καινοτόμες λύσεις για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας με τις ΜΚΟ και τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων μεταφοράς στο Offshore Coalition for Energy d Nature (συνασπισμός OCEaN).»
Ποιες ενέργειες πρέπει να κάνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να μεγιστοποιήσουν την παραγωγή από υπεράκτια αιολικά πάρκα;
«Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταλήξει σε φιλόδοξους στόχους για την υπεράκτια αιολική ενέργεια. Για να τους υλοποιήσουν, πρέπει τώρα να κάνουν τα σωστά πρακτικά βήματα. Οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύσουν στη βελτιστοποίηση και την ενίσχυση των χερσαίων και υπεράκτιων συνδέσεων δικτύων διπλασιάζοντας το ποσοστό των επενδύσεων στα δίκτυά τους από 40 δισ. ευρώ σε 80 δισ. ευρώ ετησίως. Τα δίκτυα είναι η ραχοκοκαλιά του μελλοντικού ενεργειακού συστήματος. Διασφαλίζουν ότι η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από υπεράκτιες ανεμογεννήτριες διανέμεται στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης.
Η σωστή υποδομή στα λιμάνια είναι επίσης απαραίτητη για την κατασκευή υπεράκτιων αιολικών, ειδικά πλωτών υπεράκτιων ανεμογεννητριών που συνήθως συναρμολογούνται στις λιμενικές εγκαταστάσεις. Οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύσουν 6,5 δισ. ευρώ για να επεκτείνουν με επιτυχία τα λιμάνια τους για την αναμενόμενη υπεράκτια αιολική επέκταση. Η περαιτέρω επέκταση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας θα απαιτήσει επίσης περισσότερους ειδικευμένους εργάτες. Σήμερα 77.000 Ευρωπαίοι εργάζονται στην υπεράκτια αιολική ενέργεια. Μέχρι το 2030 θα είναι 200.000. Βλέπουμε επίσης μια απότομα αυξανόμενη ανάγκη για πρόσθετα πλοία τόσο για την εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων όσο και για συντήρηση.
Η διασυνοριακή συνεργασία θα είναι επίσης σημαντική. Τα διασυνοριακά υβριδικά υπεράκτια αιολικά έργα θα εξασφαλίσουν περισσότερη ενεργειακή ασφάλεια. Πρόκειται για έργα που λειτουγούν και ως μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και για διασυνδέσεις. Το πρώτο τέτοιο έργο, το αιολικό πάρκο Kriegers Flak, συνδέει τη Γερμανία με τη Δανία. Τα υβριδικά υπεράκτια αιολικά πάρκα εξοικονομούν χώρο, βελτιώνουν τις ροές ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των χωρών και μειώνουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον καθώς απαιτούν λιγότερες καλωδιακές συνδέσεις. Έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τις τιμές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας μειώνοντας τα σημεία συμφόρησης στο δίκτυο.»
Στην Έκθεση «Global Wind Report 2022» αναφέρετε ότι το 2021 ήταν έτος ρεκόρ για τον κλάδο. Ποια χώρα κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά;
«Η Ευρώπη είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην υπεράκτια αιολική τεχνολογία. Η Ευρώπη φιλοξενεί ολοκληρωμένες αλυσίδες εφοδιασμού τόσο για την ξηρά όσο και για την υπεράκτια αιολική ενέργεια στην Ευρώπη. Περιλαμβάνουν διαχειριστές, προγραμματιστές έργων, κατασκευαστές ανεμογεννητριών, προμηθευτές, εταιρείες logistics, εταιρείες εκμετάλλευσης πλοίων και πολλές άλλες εταιρείες. Το Ηνωμένο Βασίλειο παράγει τις μεγαλύτερες ποσότητες υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στον κόσμο με 13 GW. Εκεί βρίσκονται επίσης τα μεγαλύτερα υπεράκτια αιολικά πάρκα στον κόσμο.»
Οι χώρες της Βαλτικής ανακοίνωσαν ότι θα αυξήσουν 7 φορές την παραγωγή υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έως το 2030. Είναι εφικτός αυτός ο στόχος;
«Ναι, είναι εφικτός, αλλά η αδειοδότηση για νέα έργα πρέπει να βελτιωθεί και η διασυνοριακή συνεργασία θα είναι πολύ σημαντική. Οι χώρες της Βαλτικής Θάλασσας θα χρειαστούν περισσότερους ειδικευμένους εργάτες καθώς και επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές, βελτιστοποιημένες και ενισχυμένες συνδέσεις με το δίκτυο. Και η ευρωπαϊκή υπεράκτια αλυσίδα εφοδιασμού πρέπει να αυξήσει την παραγωγή για να επιτύχει αυτούς τους στόχους. Αυτό που θα είναι επίσης σημαντικό στη Βαλτική Θάλασσα είναι η διαθεσιμότητα πλοίων για την εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Η ζήτηση για αυτά θα αυξηθεί απότομα».
Η Ελλάδα και τα εμπόδια της Μεσογείου
Στον τομέα της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, η Ελλάδα έχει μείνει πολύ πίσω. Το ελληνικό κοινοβούλιο υπερψήφισε το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο μόλις τον Ιούλιο και η χώρα δε διαθέτει ακόμα υπεράκτιο αιολικό πάρκο.
«Η Ελλάδα θέλει να κατασκευάσει τουλάχιστον 2 GW υπεράκτιας αιολικής ενέργειας μέχρι το 2030» σημειώνει ο Christoph Zipf. «Η ελληνική κυβέρνηση έχει πλέον αναθέσει στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων τις διαδικασίες παραχώρησης, ανάπτυξης, διερεύνησης, κατανομής, τεχνικών μελετών και διοργάνωσης μελλοντικών δημοπρασιών. Στα επόμενα βήματα, η κυβέρνηση θα εκδώσει σειρά διαταγμάτων τους επόμενους μήνες για την ανάθεση πιθανών ζωνών για έργα. Αυτές οι ζώνες θα είναι “μεγάλες περιοχές” όπου οι εταιρείες θα μπορούσαν στη συνέχεια να ζητήσουν τεχνικές μελέτες. Τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Μεσογείου περιπλέκουν την παραδοσιακή ανάπτυξη υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Παραδοσιακά, οι υπεράκτιες ανεμογεννήτριες είναι “σταθεροποιημένες στον πυθμένα”, που σημαίνει ότι τρυπιούνται στον πυθμένα της θάλασσας. Στην Ελλάδα αυτό δεν είναι πάντα δυνατό καθώς τα βάθη του νερού είναι συχνά πολύ μεγάλα. Θα δούμε λοιπόν μάλλον πλωτές υπεράκτιες ανεμογεννήτριες στην Ελλάδα. Πρόκειται για ανεμογεννήτριες που δεν τρυπιούνται στον πυθμένα της θάλασσας αλλά τοποθετούνται σε αγκυροβολημένη πλωτή υποδομή. Η Ευρώπη είναι παγκόσμιος ηγέτης για αυτήν τη νέα τεχνολογία. Περίπου 100 MW πλωτής αιολικής ενέργειας έχουν εγκατασταθεί στην Ευρώπη μέχρι στιγμής. Τώρα είναι απαραίτητο να επενδύσουμε περαιτέρω στις παραγωγικές ικανότητες σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού πλωτής αιολικής ενέργειας καθώς και στην έρευνα και ανάπτυξη για πλωτές τεχνολογίες αιολικής ενέργειας.»
