Προκλητικές, χαρακτηρίζει τις τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, η Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτώρια Νούλαντ σε αποκλειστική συνέντευξη στην ΕΡΤ, τονίζοντας παράλληλα ότι οι συζητήσεις με την Τουρκία για ενδεχόμενη αγορά αεροσκαφών F16 δεν έχουν ολοκληρωθεί.
Η κ Νούλαντ προαναγγέλλει την συμμετοχή του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν στο τριμερές σχήμα συνεργασίας Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και μάλιστα τις επόμενες εβδομάδες, εξέλιξη που όπως αναφέρει αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την έμπρακτη στήριξη των ΗΠΑ.
Η Αμερικανίδα Υφυπουργός Εξωτερικών, ερωτηθείσα «γιατί οι ΗΠΑ εξακολουθούν να επιμένουν ότι ο αγωγός EastMed δεν είναι βιώσιμο έργο, την ώρα που οι εμπλεκόμενες χώρες φαίνεται πως έχουν άλλη άποψη», διευκρινίζει ότι οι ΗΠΑ απλώς εκφράζουν τον προβληματισμό τους λόγω των άμεσων ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης, δεν επιμένουν σε τίποτα και η τελική απόφαση είναι των χωρών της περιοχής.
Σε σχέση με την κριτική που ασκήθηκε μετά την πρόσφατη δημιουργία στρατηγικού μηχανισμού με την Τουρκία, εξηγεί ότι Ουάσιγκτον και Αθήνα έχουν στρατηγικό διάλογο σε εξέλιξη εδώ και χρόνια και μάλιστα σε αναβαθμισμένο υπουργικό επίπεδο. «Η Τουρκία δεν πήρε κάτι που δεν έχει ήδη η Ελλάδα», σχολιάζει χαρακτηριστικά.
Η κ Νούλαντ τονίζει ότι εξήγησε με σαφήνεια στον κ. Τατάρ ότι λύση δυο κρατών στην Κύπρο δεν υπάρχει, ενώ μιλάει και για την νέα φάση του πολέμου στην Ουκρανία, εκφράζοντας την ανησυχία της για τις εξελίξεις.
Ερ. Σας ευχαριστώ πολύ για αυτήν τη συνέντευξη. Θα ήθελα να αρχίσω με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εκτίμηση σας για το που οδεύει αυτός ο πόλεμος; Ο Πούτιν είπε πρόσφατα ότι υπάρχει αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις, οπότε τι πρέπει να περιμένουμε σε αυτό το νέο στάδιο της σύγκρουσης;
- Όπως γνωρίζετε, έχοντας αποτύχει στην πρώτη προσπάθειά τους να περικυκλώσουν και να καταλάβουν το Κίεβο, οι Ρώσοι τώρα ανασυντάσσονται και σχεδιάζουν μια μεγάλη νέα επίθεση στα ανατολικά, εξέλιξη που μας προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Παράλληλα συνεχίζουν και τις σφοδρές επιθέσεις στα νότια, συμπεριλαμβανομένης και της Μαριούπολης. Αυτός είναι ο λόγος που εμείς και οι σύμμαχοί μας αυξάνουμε την στήριξη μας στον τομέα της ασφάλειας στην Ουκρανία. Η Ελλάδα παρέχει πολύ σημαντικούς πόρους στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν άλλα 800 εκατομμύρια δολάρια σε υποστήριξη ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών εξοπλισμού, όπως ελικόπτερα κ.λπ., για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αντισταθεί όταν ξεκινήσει αυτή η ρωσική επίθεση.
Ερ. Θα ήθελα να στραφώ στο πρόσφατο ταξίδι σας στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία και στην κριτική που έχει ασκηθεί -υποθέτω τη γνωρίζετε- κυρίως επειδή εγκαινιάσατε αυτόν τον στρατηγικό μηχανισμό με την Τουρκία, μια χώρα που δεν έχει πάρει σαφή θέση σε αυτό πόλεμο, και στη συνέχεια πήγατε στην Ελλάδα, η οποία είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος χωρίς καμία αμφιβολία, με άδεια χέρια. Ποια είναι η απάντηση σας σε αυτή την κριτική;
- Έχουμε εδώ και πολλά χρόνια στρατηγικό διάλογο με την Ελλάδα και μάλιστα σε επίπεδο Υπουργού Εξωτερικών, είδαμε έναν ακόμη γύρο αυτού του διαλόγου το φθινόπωρο. Το ταξίδι μου στην Ελλάδα ήταν πρωτίστως ένα ευχαριστήριο ταξίδι προς την Ελλάδα που είναι ένας τόσο σταθερός σύμμαχος. Όπως τόνισα όταν ήμουν εκεί, όταν είχα βρεθεί ξανά στην Ελλάδα περίπου πριν από 4 χρόνια ως Υφυπουργός Εξωτερικών, η χώρα ήταν πραγματικά σε μια πολύ δύσκολη φάση και αναζητούσε στήριξη για να σταθεροποιήσει την οικονομία της. Το γεγονός ότι επέστρεψα τώρα και είδα πόσο ισχυρός εταίρος ασφάλειας έχει γίνει η Ελλάδα για τις ΗΠΑ, πόσο ισχυρός σύμμαχος του ΝΑΤΟ, πώς η Ελλάδα έχει γίνει ο ενεργειακός κόμβος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ήταν πραγματικά εντυπωσιακό. Έτσι, πήγα στην Ελλάδα καταρχάς για να ευχαριστήσω την χώρα για την πρόοδο που έχουμε κάνει μαζί, αλλά και για να σχεδιάσουμε τη στρατηγική μας για το πως θα συνεχίσουμε να διασφαλίζουμε ότι η Ευρώπη έχει ενέργεια και πως συνεχίζουμε να βοηθάμε την Ουκρανία. Επομένως επρόκειτο και για μια αμιγώς στρατηγικού τύπου συζήτηση. Τώρα σε σχέση με τον στρατηγικό μηχανισμό που εγκαινιάσαμε στην Τουρκία, είναι κάτι που η Ελλάδα έχει ήδη πολλά πολλά χρόνια.
Ερ. Θα επανέλθω στις ενεργειακές εξελίξεις στις οποίες αναφερθήκατε σε λίγο, αλλά θέλω να σταθούμε στην σύντομη συμμετοχή σας, όσο ήσασταν στην περιοχή, στο λεγόμενο σχήμα 3 + 1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ συν ΗΠΑ) και ήθελα να ρωτήσω ποια είναι τα σχέδια σας σε σχέση με αυτόν τον μηχανισμό. Να αναμένουμε ενδεχομένως μια συνάντηση σε υπουργικό επίπεδο σύντομα, κάτι που θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα στήριξης των ΗΠΑ σε μια περίοδο αβεβαιότητας και πολύπλοκων συσχετισμών δυνάμεων στην περιοχή;
- Οι ΗΠΑ στηρίζουν πάρα πολύ αυτή τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ και πράγματι βρίσκεται σε εξέλιξη αυτός ο διάλογο του 3 συν 1. Είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω στη συνάντηση με τους 3 υπουργούς Εξωτερικών για να εκφράσω την στήριξη των ΗΠΑ. Πιστεύω ότι θα έχουμε μια συνάντηση πολύ σύντομα, τις επόμενες εβδομάδες, μεταξύ των 3 υπουργών με τον Υπουργό μου, με τον Υπουργό Εξωτερικών Μπλίνκεν, για να υπογραμμίσουμε τη σημασία αυτού του σχήματος και του έργου που προσπαθούν να κάνουν μαζί, που προσπαθούμε να κάνουμε όλοι μαζί, για την ενέργεια, για την ασφάλεια στη θάλασσα και για άλλα σημαντικά ζητήματα.
Ερ. Όσον αφορά στις ενεργειακές εξελίξεις, επαναλάβατε προ ημερών, πολύ καθαρά θα έλεγα, τη πάγια θέση σας για τον αγωγό EastMed. Όμως επιτρέψτε μου να σας πω ότι, οι εμπλεκόμενες χώρες φαίνεται να έχουν διαφορετική άποψη. Ο κ. Δένδιας είπε ότι ο αγωγός είναι “ολοζώντανος”, το Ισραήλ αφήνει να εννοηθεί επίσης ότι αυτό το έργο δεν έχει πεθάνει και η Κύπρος λέει ότι πρέπει να περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι μελέτες βιωσιμότητας πριν καταλήξουμε σε οποιοδήποτε συμπέρασμα. Αναρωτιέμαι λοιπόν γιατί οι ΗΠΑ επιμένουν σε αυτή τη θέση;
- Λένα, δεν επιμένουμε σε τίποτα και αν οι χώρες της περιοχής αποφασίσουν ότι θέλουν να προχωρήσουν με αυτό το έργο, θα το κάνουν. Η ανησυχία μας είναι αυτή που διατύπωσα στην Ελλάδα, δηλαδή ότι το έργο είναι εξαιρετικά ακριβό, τα ύδατα πολύ βαθιά, και μπορεί να χρειαστούν δέκα χρόνια ή περισσότερα για να ολοκληρωθεί όταν όλοι χρειάζονται ενέργεια εδώ και τώρα. Η Ελλάδα είναι ήδη ενεργειακός κόμβος και πιστεύουμε ότι υπάρχουν ταχύτεροι, πιο αποτελεσματικοί και πιο παραγωγικοί τρόποι για τη μεταφορά ενέργειας στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της εξερεύνησης σε άλλες περιοχές, μέσω καλωδίων ηλεκτρικής ενέργειας κ.λπ., Εξαρτάται προφανώς από τις χώρες της περιοχής εάν θέλουν να προχωρήσουν με το έργο, αλλά η ανησυχία μας είναι ότι σε δέκα χρόνια θέλουμε να είμαστε όλοι απεξαρτημένοι από τους υδρογονάνθρακες και να έχουμε στραφεί στην καθαρή ενέργεια. Επομένως τώρα πρέπει να μεγιστοποιήσουμε αυτές τις λύσεις που είναι γρήγορες και μπορούν να ωφελήσουν τους πάντες.
Ερ. Πώς βλέπει το Στειτ Ντιπάρτμεντ το ενδεχόμενο η Τουρκία να αγοράσει F16. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν συμβατή με τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ; Και το ρωτάω αυτό γιατί η Τουρκία χρησιμοποιεί αμερικανικά F16 για να παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο σε συνεχή, σχεδόν καθημερινή βάση.
- Προφανώς, οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις ελληνικών νησιών είναι προκλητικές και δεν τις στηρίζουμε. Όσον αφορά στα F16, πρόκειται για αεροσκάφη που η Ελλάδα χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία για την αναβάθμιση των F16 που περιλαμβάνονται στον αεροπορικό στόλο της Ελλάδας. Η Τουρκία έχει εκφράσει ενδιαφέρον για τα F16, βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή η συζήτηση, αλλά δεν έχουμε ολοκληρώσει τις συνομιλίες.
Ερ. Μια τελευταία ερώτηση για την Κύπρο, αν μου επιτρέπετε. Δεδομένης της καθαρής και συστηματικής απόρριψης εκ μέρους του κ Tatar της βάσης για μια λύση στο Κυπριακό, όπως ορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αναρωτιόμουν γιατί ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ εξακολουθούν να συναντιούνται μαζί του; Θα επισκεπτόσασταν για παράδειγμα τους ηγέτες των αποσχισθεισών «δημοκρατιών» του Ντονμπάς;
- Είναι πάγια τακτική μας όταν πηγαίνουμε στην Κυπριακή Δημοκρατία, να επισκεπτόμαστε πάντα και τον “Βορρά”. Προσπαθούμε εδώ και πολλές δεκαετίες, όπως γνωρίζετε, και ο Πρόεδρος Μπάιντεν όταν ήταν Αντιπρόεδρος και εγώ όταν ήμουν Υφυπουργός Εξωτερικών, προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε τις διαπραγματεύσεις για μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Εξήγησα πολύ καθαρά στον κ. Tatar ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και δεν στηρίζουμε τη λύση των δύο κρατών που έχει προτείνει ο Βορράς.
