«Απαράδεκτη οπισθοδρόμηση για την προστασία της δασικής γης»
22 Ιουλίου 2020
Η πρόσφατη απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη για τους δασικούς χάρτες επιβεβαιώνει τις χειρότερες ανησυχίες των περιβαλλοντικών οργανώσεων για την πολιτική του υπουργείου σε σχέση με την προστασία της ελληνικής φύσης.
Η απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/03.07.2020 (ΦΕΚ Β΄ 2773) έρχεται ως εφαρμογή του νόμου 3685/2020, ο οποίος αποψίλωσε σημαντικές προστατευτικές διατάξεις του νόμου για τη βιοποικιλότητα (3937/2011), αποδυνάμωσε τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης και επέφερε ένα σημαντικό πλήγμα στην προστασία της δασικής γης.
Ειδικά όσον αφορά τους δασικούς χάρτες, η απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας αίρει αναδρομικά την αποδεικτική ισχύ όλων ανεξαιρέτως των δασικών χαρτών, κυρωμένων και μη, με αποτέλεσμα:
- την απομείωση της προστασίας της δασικής γης,
- την επ’ αόριστο καθυστέρηση της ολοκλήρωσης του εξαιρετικής σημασίας, αλλά επί δεκαετίες παρακωλυόμενου έργου των δασικών χαρτών και της ολοκλήρωσης του δασολογίου, λόγω της πρόβλεψης νέου σταδίου αντιρρήσεων με διευρυμένο αντικείμενο,
- την πρόκληση σοβαρού πλήγματος στην ασφάλεια δικαίου και την ισονομία, ιδίως όσων σέβονται θεσμούς και νόμους και δεν καταπατούν φυσική γη για ιδιοτελή οφέλη.
Τόσο η σχετική ρύθμιση του ν. 4685/2020, όσο και η ίδια η υπουργική απόφαση καταβαραθρώνουν το κύρος των δασικών χαρτών, εισάγοντας εκ των υστέρων έναν ευρύτατο και ασαφή κύκλο πράξεων εξαίρεσης περιοχών, χωρίς μάλιστα καμία πρόνοια ελέγχου της νομιμότητάς τους. Έρχεται δηλαδή η πολιτεία, με μια απλή υπουργική απόφαση, να αναιρέσει ήδη κυρωμένους χάρτες, εισάγοντας ως κατηγορίες εξαιρέσεων «πράξεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της αγροτικής νομοθεσίας», ή «με σκοπό τη βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη της χώρας, όπως με σκοπό την εγκατάσταση βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας».
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ήδη από τη σχετική διάταξη του άρθρου 49 του ν. 4685/2020 έχει πληγεί σοβαρά το κύρος των επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων και η σοβαρότητα της όλης διαδικασίας, καθώς προβλέπεται ότι «[σ]την περίπτωση που στο τέλος εκάστου μήνα δεν έχει ολοκληρωθεί η εξέταση εκατό (100) υποθέσεων, δεν θα καταβάλλεται αποζημίωση στα μέλη της ΕΠ.Ε.Α.». Μπορεί εύλογα να φανταστεί κάποιος με πόση βιασύνη θα εξεταστούν υποθέσεις περίπλοκες και δύσκολες, ειδικά σε περιοχές βεβαρημένες με αυθαίρετες εγκαταστάσεις ή μίξη χρήσεων γης.
Με τη ρύθμιση του ν. 4685/2020 και την εφαρμοστική απόφαση Κωστή Χατζηδάκη δεν έχουμε απλώς εξαίρεση ορισμένων τμημάτων (επιπρόσθετες κατηγορίες αποφάσεις παραχώρησης και οικιστικές πυκνώσεις) από τους δασικούς χάρτες, αλλά άρση της αποδεικτικής ισχύος όλων των δασικών χαρτών, κυρωμένων και μη, και μάλιστα αναδρομικά, είτε θίγονται από αντιρρήσεις είτε όχι.
Εάν ο νόμος 4685/2020 δεν είχε προκαλέσει αυτή τη σημαντική οπισθοδρόμηση, η ανάρτηση των δασικών χαρτών θα είχε ευλόγως ολοκληρωθεί, καλύπτοντας το σύνολο της δασικής γης χώρας με ένα ζωτικής περιβαλλοντικής σημασίας θεσμικό εργαλείο προστασίας, διαφάνειας και χρηστής διοίκησης.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούν το υπουργείο να καταργήσει το άρθρο 48 του ν. 4685/2020 και την υπουργική απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956, τα οποία θεωρούν αντισυνταγματικά, και να προωθήσει άμεσα και χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις το έργο της ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών και του δασολογίου. 45 χρόνια μετά τη θέσπιση της προστασίας του περιβάλλοντος ως συνταγματικής επιταγής, είναι καιρός να ολοκληρωθεί η «σύνταξη δασολογίου [που] συνιστά υποχρέωση του Κράτους».
Η πανδημία αναδεικνύει περίτρανα τη σύνδεση υγιούς φυσικού περιβάλλοντος με την ανθρώπινη υγεία, ενώ είναι πλέον επιστημονικά αναμφισβήτητο ότι τα ζωντανά φυσικά οικοσυστήματα αποτελούν μια από τις πιο αποτελεσματικές λύσεις στην κλιματική αλλαγή. Οι οργανώσεις καλούν την κυβέρνηση να θέσει επιτέλους την προστασία των οικοσυστημάτων στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας, ως εθνικό συμφέρον και ζήτημα ανθρώπινης επιβίωσης.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις:
- Αρκτούρος
- Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
- Εταιρία Προστασίας Πρεσπών
- Καλλιστώ
- Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
- Greenpeace
- MEDASSET
- WWF Ελλάς
