Έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) συνολικού ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ αναμένεται να προσελκύσει στα επόμενα χρόνια η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Το ενδιαφέρον για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων σε έκταση εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων αποδεικνύεται ισχυρό, ενώ η Περιφέρεια των λιγνιτωρυχείων και των λιγνιτικών μονάδων, που σταδιακά αφήνει πίσω της την εποχή του λιγνίτη, διεκδικεί σθεναρά τη μετατροπή της σε ευρωπαϊκό κέντρο υδρογόνου, μέσω του έργου «White Dragon» («Λευκός Δράκος»), προϋπολογισμού άνω των 2 δισ. ευρώ.
Εντός των επόμενων ημερών η πρόσκληση για το «White Dragon»
Μάλιστα, όπως γνωστοποιεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αντιπεριφερειάρχης Ενέργειας Δυτικής Μακεδονίας, Καλλιόπη Κυριακίδου, εντός των επόμενων ημερών αναμένεται η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τα ελληνικά IPCEI (Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος), όπου θα κατατεθεί κι η ολοκληρωμένη πρόταση για το «White Dragon».
Ο «Λευκός Δράκος» της Δυτικής Μακεδονίας ανταγωνίζεται μεν άλλα τέσσερα αντίστοιχα προγράμματα ευρωπαϊκών χωρών και εταιρειών, αλλά -κατά την κα Κυριακίδου- η ελληνική πρόταση που αποτελεί πρωτοβουλία του περιφερειάρχη Γ.Κασαπίδη, υποστηρίζεται σθεναρά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: «υποστηρίζεται για πολλαπλούς πολιτικούς λόγους, αλλά και διότι καλύπτει σχεδόν όλους τους τομείς της τεχνολογίας υδρογόνου, όπως είναι η παραγωγή, αποθήκευση και εν δυνάμει μεταφορά του υδρογόνου μέσω του Διαδριατικού Αγωγού (TAP) προς Ιταλία και μέσω του εθνικού δικτύου φυσικού αερίου στην Ελλάδα». Το έργο, υπενθυμίζει, απολαμβάνει και τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Υδρογόνου (Hydrogen Europe).
Εν αναμονή των εξελίξεων στο πεδίο του υδρογόνου, άμεσα αναμένεται να αρχίσουν οι εργασίες και για το έργο του mega φωτοβολταϊκού πάρκου στις πρώην λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, με βάση όσα έχουν γνωστοποιηθεί μέχρι στιγμής, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπεριφερειάρχης Δίκαιης Μετάβασης, Στέργιος Κιάνας.
Δυτική Μακεδονία, 2040. Η «κοιλάδα της πράσινης ενέργειας»
Ερωτηθείσα ποιο είναι το όραμα για την περιφέρεια, μετά την απολιγνιτοποίηση και καθοδόν προς το 2040, η κα Κυριακίδου χαρακτηρίζει ως εμβληματική προοπτική για τη δυτική Μακεδονία τη μετατροπή του λιγνιτικού λεκανοπεδίου σε μια περιοχή όπου θα γίνονται επενδύσεις έρευνας και τεχνολογίας για την καθαρή ενέργεια.
«Στόχος είναι η Δυτική Μακεδονία, κατά το πρότυπο της “ Silicon Valley”, να γίνει μια “ Green Energy Valley”. Προφανώς όχι με το μέγεθος των επενδύσεων της πρώτης, όπου δραστηριοποιούνται οι πλέον εμβληματικές τεχνολογικές εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά στην κλίμακα που μας αναλογεί ως ευρωπαϊκή χώρα» σημειώνει.
Αιτήσεις για έργα ισχύος περίπου 13 GW
Πώς αποτυπώνεται σε επενδύσεις για έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) το επιχειρηματικό ενδιαφέρον για την υπό απολιγνιτοποίηση περιοχή; Η κα Κυριακίδου διευκρινίζει ότι η Περιφέρεια δεν έχει σχεδόν καμία αρμοδιότητα επί των έργων αυτών, παρότι το επιζητά σθεναρά: «η εικόνα επομένως δεν είναι πλήρως ξεκάθαρη και παρακολουθούμε και εμείς τα έργα αυτά κυρίως μέσω της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Αναλυτικές πληροφορίες για έργα ΑΠΕ, των οποίων η εγκατεστημένη ισχύς ξεπερνά το 1 MW, είναι διαθέσιμες στις ιστοσελίδες της ΡΑΕ και στον Γεωπληροφοριακό Χάρτη αυτής» λέει.
Κατόπιν επεξεργασίας των δεδομένων αυτών, προκύπτουν τα παρακάτω στοιχεία, που αφορούν όλη τη γεωγραφική επικράτεια της Περιφέρειας. Βάσει των στοιχείων αυτών, προσθέτει, «το σύνολο των αιτήσεων για έργα ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά και ελάχιστα υδροηλεκτρικά, αντιστοιχεί σε συνολική ισχύ της τάξης των 13 GW».
*Στα φωτοβολταϊκά άνω του 1 MW, υπάρχουν καταγεγραμμένα -σε διάφορα στάδια- έργα συνολικής ισχύος άνω των 11.323 MW, τα οποία αναπτύσσονται σε έκταση 253.810 στρεμμάτων.
*Στους αιολικούς σταθμούς, η ισχύς των έργων με άδεια παραγωγής ανέρχεται σε 1.389 MW. Υπό αξιολόγηση βρίσκονται επενδύσεις ισχύος 708,05 MW.
Σχολιάζοντας, πάντως, την παραπάνω εικόνα, η κα Κυριακίδου υποστηρίζει ότι υπάρχει εκτεταμένη στρέβλωση στις χρήσεις γης, σε ό,τι αφορά τα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα. «Καταλαμβάνουν τεράστιες εκτάσεις εύφορης γης, σημαντικούς βοσκότοπους, μέχρι και λίμνες. Ήδη από τα στοιχεία που παρέχονται από τους χάρτες της ΡΑΕ, μπορεί να αντιληφθεί κάποιος ότι δεσμεύονται εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα. Άρα, όχι μόνο (τα έργα) δεν προσφέρουν μακροπρόθεσμες θέσεις εργασίας, που τόσο έχουμε ανάγκη, την περίοδο αυτή που χάνονται χιλιάδες θέσεις εργασίας με το κλείσιμο των εργοστασίων (της ΔΕΗ), αλλά δημιουργούν επιπρόσθετα προβλήματα, όταν αυτά γίνονται χωρίς σχέδιο» λέει.
Το στοίχημα του «Λευκού Δράκου» και η χρήση του πλεονάζοντος υδρογόνου
Στο μεταξύ, το «στοίχημα» του υδρογόνου για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, μέσω του έργου «White Dragon», είναι κρίσιμο και τα πλεονεκτήματα της περιοχής ως προς την ανάπτυξη του εγχειρήματος πολλά πλεονεκτήματα. Π.χ., λόγω ισχυρής ηλιοφάνειας, η παραγωγή των φωτοβολταϊκών είναι πολύ μεγαλύτερη στην περιοχή, σε σύγκριση με τη Βόρεια Ευρώπη, γεγονός που την καθιστά ιδανική για τέτοιες επενδύσεις.
Όπως εξηγεί η κα Κυριακίδου, «το “ White Dragon” θα κάνει χρήση ηλιακής ενέργειας από φωτοβολταϊκά, ενώ θα μπορεί να δώσει σταθερή εγκατεστημένη ισχύ στο δίκτυο. Η αρχική τεχνική ανάλυση έχει γίνει για φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 1,15 GW, που θα μπορούσε να δώσει 200 MW σταθερής ισχύος στο δίκτυο ως μονάδα βάσης, με προοπτική επέκτασης στα 400MW».Επίσης εξετάζεται η χρήση του πλεονάζοντος υδρογόνου σε υδρογονοκίνητα οχήματα και ειδικότερα σε λεωφορεία αστικών συγκοινωνιών, βαρέα οχήματα και Ι.Χ. Όλες οι τεχνολογίες που εξετάζονται είναι ήδη αναπτυγμένες και όχι σε ερευνητικό στάδιο. «Οι εφαρμογές τους προς το παρόν δεν είναι εμπορικά βιώσιμες, λόγω του μικρού μεγέθους των εγκατεστημένων μονάδων. Όμως σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες -και όχι μόνο- γίνονται ταχύτατα βήματα προώθησης της τεχνολογίας του Η2» εξηγεί η αντιπεριφερειάρχης Ενέργειας.
Προσθέτει πως σημαντική θα είναι επίσης η χρήση της παραγόμενης θερμότητας (παραπροϊόντος της διαδικασίας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υδρογόνο) για τις τηλεθερμάνσεις της περιοχής, αλλά και επειδή θα καλύπτει το κενό από την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων.
Το ιστορικό του εγχειρήματος του υδρογόνου
Πώς ξεκίνησε το όλο εγχείρημα του «Λευκού Δράκου», πώς θα χρηματοδοτηθεί και ποιοι εμπλέκονται σε αυτό; Κατά την κα Κυριακίδου, η πρόταση για τη χρηματοδότηση του «White Dragon» από τα προγράμματα ΙPCEI κατατέθηκε στις Βρυξέλλες το 2019, με πρωτοβουλία του περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργου Κασαπίδη. Εκτοτε, η πρόταση εξελίσσεται και διαμορφώνεται διαρκώς.
Υπενθυμίζεται πως τον συντονιστικό ρόλο ανέλαβε η ΔΕΠΑ, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δ.Μακεδονίας. Για τη δε υποστήριξη του έργου έχει συσταθεί ομάδα εργασίας, αποτελούμενη από εκπροσώπους όλων των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών της Ελλάδας (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΔΕΗ, ΤΕΡΝΑ, ΜΕΤΚΑ, ΕΛΠΕ, MOTOR OIL κ.α.), αλλά και ξένων επιχειρήσεων. Η χρηματοδότηση θα είναι, σύμφωνα με την κα Κυριακίδου, πολύπλευρη (IPCEI, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, Eυρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.α.), και το έργο ήδη συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να επιλεγεί ως επένδυση «fast track».
Εκτιμήσεις για άμεση έναρξη εργασιών στο mega φωτοβολταϊκό πάρκο των 40.000 στρεμμάτων
Στο μεταξύ, άμεσα αναμένεται να αρχίσουν οι εργασίες για το έργο του mega φωτοβολταϊκού πάρκου στις πρώην λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, βάσει όσων έχουν μέχρι στιγμής γνωστοποιηθεί, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπεριφερειάρχης Δίκαιης Μετάβασης, Στέργιος Κιάνας. Διευκρινίζει ότι, από όσα μπορεί να γνωρίζει, το πάρκο των 2 GW δεν θα είναι ένα ενιαίο φωτοβολταϊκό πάρκο, αλλά θα αποτελείται από επιμέρους μικρότερα πάρκα.
«Βάσει του αρχικού σχεδιασμού, το φωτοβολταϊκό πάρκο θα καταλάμβανε περίπου 60.000 στρέμματα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις τελευταίες εκτιμήσεις, θα καταλαμβάνει περίπου 40.000 στρέμματα. Το έργο έχει αδειοδοτηθεί από την ΡΑΕ και έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ της ΔΕΗ Ανανεώσιμες και της RWE Renewables, η οποία προβλέπει την από κοινού συνεισφορά και υλοποίηση φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής εγκατεστημένης ισχύος έως 2 GW. Λαμβάνοντας υπόψη τα συγκεκριμένα στοιχεία, εκτιμάται ότι οι εργασίες θα ξεκινήσουν άμεσα» εκτιμά.
Βάσει των εκτιμήσεων που έχουν γίνει, εξηγεί ο κ.Κιάνας, κατά το στάδιο της κατασκευής του πάρκου, θα δημιουργηθούν περίπου 2.500 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, ενώ κατά τη φάση της λειτουργίας του θα απασχολούνται άμεσα και έμμεσα περίπου 400 εργαζόμενοι.
Αντιρρήσεις για άλλα δύο έργα πλωτών φωτοβολταϊκών σε λίμνες
Εν αναμονή των νεότερων για το υδρογόνο και το mega φωτοβολταϊκό πάρκο, επενδύσεις πλωτών φωτοβολταϊκών στις λίμνες Πολυφύτου, Σισσανίου και Κολχικής, συναντούν αντιρρήσεις. «Το θέμα των επενδύσεων δύο εταιρειών σε πλωτά φωτοβολταϊκά στη λίμνη Πολυφύτου (σ.σ. συνολικής ισχύος 535 MW) βρίσκεται στη φάση της εξέτασης των αντιρρήσεων οι οποίες έχουν κατατεθεί στη ΡΑΕ. Μέσα από το κείμενο των αντιρρήσεων τεκμηριώνεται λεπτομερώς η αντίθεση της Περιφέρειας προς τις συγκεκριμένες επενδύσεις, δεδομένου του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της λίμνης και της διακινδύνευσης της βιωσιμότητας του αναπτυξιακού σχεδιασμού. Στις 19 Μαρτίου καταθέσαμε αντιρρήσεις και για δύο άλλες περιπτώσεις πλωτών φωτοβολταϊκών, στις λίμνες Σισσανίου και Κολχικής, ιδιοκτησίας της Περιφέρειας, όπου ουδέποτε ζητήθηκε η συγκατάθεσή μας» υποστηρίζει η αντιπεριφερειάρχης.
Εξακολουθεί να αναζητείται η έκταση για το βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης
Περίπου 200 θέσεις άμεσης και έμμεσης εργασίας στο στάδιο της κατασκευής και έως και 600 σε εκείνο της λειτουργίας εκτιμάται ότι θα αποφέρει το βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης, «ένα σημαντικότατο έργο ως προς τη βιομηχανική ανάπτυξη της Περιφέρειας», όπως υπενθυμίζει ο κ.Κιάνας, διευκρινίζοντας ότι από την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας, εκτιμάται ότι θα χρειαστούν περίπου δύο χρόνια για την ολοκλήρωση της κατασκευής του πάρκου (σ.σ. στο οποίο προβλέπεται να κατασκευάζονται μπαταρίες προς εξαγωγή για ηλεκτροκίνητα οχήματα).
«Επίσης το βιομηχανικό πάρκο θα πυροδοτήσει και άλλες παράλληλες επενδύσεις, όπως για παράδειγμα μονάδες κατασκευής πρώτων υλών ή φορτιστών» εκτιμά ο κ.Κιάνας, ενώ ερωτηθείς αν έχει βρεθεί η απαιτούμενη έκταση (σ.σ. 50 στρεμμάτων) για τη φιλοξενία του, επισημαίνει πως, «όσον αφορά το κομμάτι της χωροθέτησης, το τοπίο δεν είναι ξεκάθαρο, καθώς προβλέπεται να ολοκληρωθούν τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να γνωρίζουμε ποιες εκτάσεις της ΔΕΗ θα δοθούν για επανάχρηση»._
Αλεξάνδρα Γούτα
