Άρθρο της Αλεξίας Νικηφοράκη*
Συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από τον Αύγουστο του 2017, όταν ζήσαμε μια καταστροφή, έναν εφιάλτη ή μάλλον ένα οικολογικό έγκλημα στο νησί των Κυθήρων. Μπορεί να μην ξεκίνησε από πρόθεση, η αμέλεια, όμως, και η αδιαφορία ήταν εξίσου εγκληματικές. Το 1/10 του νησιού κάηκε και μπορεί να μην θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα ή καταστροφή σπιτιών, αυτό, όμως, που αντικρίζουμε γύρω μας είναι ένα σεληνιακό τοπίο, είναι ο τόπος μας πληγωμένος πολύ βαθιά!
Και τώρα τι κάνουμε; Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Και βέβαια μπορούμε. Και οφείλουμε να το κάνουμε. Εμείς που είμαστε η αιτία της καταστροφής πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Δεν επιτρέπεται να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές αυτή τη βαθιά πληγωμένη γη.
Η αλήθεια είναι ότι θα πάρει χρόνο, θα χρειαστούν οικονομικοί πόροι, αλλά κυρίως ανθρώπινη θέληση. Θα πρέπει να δώσουμε όλοι τα χέρια, να οργανωθούμε πολύ καλά, να συγκροτήσουμε ομάδες εκπαιδευμένων εθελοντών, να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές οι οποίες να μπορούν να ενεργοποιηθούν αμέσως μόλις παρουσιάζεται κίνδυνος, και πολύ πριν φθάσουν τα εκ του μακρόθεν μέσα!
Υπάρχουν αρμόδιοι φορείς οι οποίοι πρέπει να είναι από πριν συντονισμένοι για το τι πρέπει να γίνει και όχι να προσπαθούν να συντονισθούν την ώρα της καταστροφής ή ακόμα χειρότερα να επιρρίπτει ο ένας τις ευθύνες στους άλλους. Χρειάζεται στρατηγικός σχεδιασμός και κατάστρωση σχεδίου πρόληψης.
Ευελπιστούμε ότι θα βρεθούν και οι οικονομικοί πόροι. Ήταν πάρα πολύς κόσμος που εξέφρασε με συγκινητικό τρόπο την επιθυμία του να βοηθήσει και να κινητοποιήσει και άλλους να πράξουν το ίδιο, μέσα στο νησί αλλά και από το εξωτερικό. Σε όλο αυτό τον κόσμο παρουσιάσαμε ένα σοβαρό οργανωτικό πρόγραμμα που σίγουρα τους διαβεβαιώνει ότι η όποια προσφορά τους ή συμβολή τους δεν θα πάει χαμένη, ότι η προσπάθεια θα είναι συντονισμένη και ότι με σκληρή δουλειά για τα επόμενα χρόνια, θα ξαναφέρουμε το πράσινο χρώμα στη γη μας, θα ξανακούσουμε τα πουλιά να κελαηδούν στα μικρά μας δασάκια, οι πηγές μας θα ξαναγεννήσουν νερό και οι μέλισσες θα ξαναβρούν το θυμάρι τους για να μας προσφέρουν το μυρωδάτο μέλι των Κυθήρων.
Η Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων και η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, δήλωσαν αμέσως ότι προτίθενται να συνεργαστούν και να δραστηριοποιηθούν σ’ αυτή την τιτάνια προσπάθεια για την περιβαλλοντική αποκατάσταση στο Νησί των Κυθήρων υποστηρίζοντας έτσι και το έργο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου. Επίσης, εκδήλωσαν την πρόθεσή τους να καλέσουν ως συνοδοιπόρο, οποιονδήποτε άλλο φορέα, σε επιστημονικό και διοικητικό επίπεδο, για να υλοποιήσουν όλοι μαζί το μεγάλο αυτό έργο, στο οποίο καλείται να λάβει μέρος όποιος νιώθει στην καρδιά του τον πόνο από αυτή την καταστροφή, που δεν θέλουμε να επαναληφθεί.
Η εκδήλωση που σηματοδότησε την επίσημη έναρξη της συνεργασίας της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων και της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης για την υποστήριξη και του έργου Πολιτικής Προστασίας του Δήμου, πραγματοποιήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2017 στα γραφεία της ΕΕΠΦ στην Αθήνα, με την παρουσία εκπροσώπων όλων των Κυθηραϊκών Σωματείων, με σκοπό την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας, μεταξύ των δύο ανωτέρω φορέων.
Αξίζει να τονισθεί ότι το Σχέδιο Δράσης που περιγράφεται στο Μνημόνιο δεν περιορίζεται μόνο σε ενέργειες αποκατάστασης. Ένα μεγάλο μέρος του, αφιερώνεται στην εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση, οργάνωση και δραστηριοποίηση διαφόρων ηλικιακών ομάδων της κυθηραϊκής κοινωνίας στον τομέα της πρόληψης τέτοιων καταστροφών.
Επίσης το Σχέδιο Δράσης έχει και μια ιδιαίτερα σημαντική διάσταση που το καθιστά πιλοτικό σαν έργο, που αφορά διάφορες παραμέτρους της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα Κύθηρα παρουσιάζουν τεράστιο οικολογικό ενδιαφέρον, αλλά προσφέρουν και σημαντικές δυνατότητες για την ανάδειξη τοπικών προϊόντων, επανασυγκρότηση γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων κ.ά., ώστε να προκύψουν νέες και σύγχρονες ευκαιρίες, κυρίως για τους νέους, και ίσως ακόμα και για κάποιους απόδημους που μπορεί να θελήσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους κάτω από τέτοιες συνθήκες.
Αναλυτικότερα, οι άξονες του Σχεδίου Δράσης περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
- Αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης βόσκησης.
- Υποστήριξη της ανάπτυξης της φυσικής βλάστησης και σημειακές αναδασώσεις με κατάλληλα φυτά, τα οποία να μηνείναι επιρρεπή στις πυρκαγιές, αλλά να έχουν και δυνατότητες γεωργικής αξιοποίησης.
- Περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση.
- Οργάνωση και κινητοποίηση εθελοντικών ομάδων για την υποστήριξη διαφόρων δράσεων.
- «Υιοθεσία» περιοχών από εταιρίες, φορείς, ιδρύματα, για τη φροντίδα τους μετά την αποκατάσταση.
- Σχέδιο και προτάσεις για ανασυγκρότηση γεωργικών δραστηριοτήτων, με αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων γεωργικών εκτάσεων.
- Σχέδιο και προτάσεις για δημιουργία υποδειγματικών μονάδων (π.χ. ενδημικών φυτών ή μελισσοκομίας) με στόχο τη στήριξη τοπικών προϊόντων και την οικονομική ενίσχυση της κοινωνίας.
Η παραπάνω εκδήλωση σηματοδότησε ότι στην προσπάθεια αυτή δεν περισσεύει κανείς, επιστήμων, επιχειρηματίας, απλός πολίτης, εθελοντής, φίλος των Κυθήρων, απόδημος Κυθήριος.
Το συντονιστικό όργανο και η πολυπληθής επιστημονική επιτροπή από στελέχη του Ινστιτούτου Δασικών Μεσογειακών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και της ΕΕΠΦ, που εργάζονται εθελοντικά, έχουν ήδη δρομολογήσει τις πρώτες ενέργειες, δράσεις, εκδηλώσεις και τον σχεδιασμό των πρώτων απαραίτητων μελετών.
Είναι σίγουρο ότι με την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας, που ήδη δείχνει να ανταποκρίνεται με προθυμία στην υποστήριξη του έργου, αλλά ιδιαίτερα με την κινητοποίηση των μαθητών όλων των σχολείων του Νησιού, κάτω από την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών τους, το «ακατόρθωτο» θα μετατραπεί σε μία όμορφη πραγματικότητα. Σε μια πραγματικότητα που θα επιτρέπει στα παιδιά μας να λένε «τον θέλω τον κόσμο μου όπως τον ονειρεύτηκα».
*Αλέξια Νικηφοράκη Κοινωνιολόγος, MSc στον Σχεδιασμό Περιβάλλοντος, Γενική Γραμματέας Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης
Το κείμενο της Αλέξιας Νικηφοράκη είναι αναδημοσίευση από το περιοδικό «Η ΦΥΣΗ» της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ (Τεύχος 160), που κυκλοφορεί με το αφιέρωμα: «Το ταξίδι για την αναγέννηση των Κυθήρων»
