Από τα Κύθηρα της άγονης γραμμής έχει ξεκινήσει μία πρωτοποριακή, καινοτόμος και συμμετοχική πρωτοβουλία, που αναδεικνύει το νησί με την απαράμιλλη ομορφιά, στο επίκεντρο του εγχώριου αλλά και του διεθνούς ενδιαφέροντος, ως περιοχή – μοντέλο αποκατάστασης και αναγέννησης του φυσικού περιβάλλοντος και ταυτοχρόνως οργάνωσης ενός λειτουργικού και αποτελεσματικού προγράμματος πρόληψης, με θετικό περιβαλλοντικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα.
Η μεγάλη πυρκαγιά του Αυγούστου 2017 έδωσε την ευκαιρία. Οι εικόνες από τις στάχτες και τα αποκαΐδια, που συνήθως προκαλούν πρόσκαιρη θλίψη και αγανάκτηση και χάνονται από τη μνήμη μέχρι την επόμενη καταστροφή έδωσαν το έναυσμα ώστε το μαύρο τοπίο να φωτιστεί με μία λαμπρή ιδέα δράσης! Δράσης για την αναγέννηση των Κυθήρων, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, που αξιοποιεί φυσικούς και ανθρώπινους πόρους, επιστημονική γνώση και εθελοντική συμμετοχή από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και την Ελληνική ομογένεια.
Κάποιοι άνθρωποι πήραν την υπόθεση προσωπικά, πήραν την υπόθεση στα χέρια τους. Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης από τις πρώτες μέρες κινητοποιήθηκε σε συνεργασία με τους φορείς και την τοπική κοινωνία. Το στοίχημα των ανθρώπων που μπήκαν μπροστά έγινε αμέσως και στοίχημα της ΕΕΠΦ και το ταξίδι για την αναγέννηση των Κυθήρων ήδη ξεκίνησε. Στο πλαίσιο αυτό, υπεγράφη, κατά τη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης στα γραφεία της Εταιρίας, ένα σημαντικό σύμφωνο συνεργασίας με την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας των Κυθήρων, το οποίο περιέγραφε τους βασικούς άξονες του προγράμματος δράσης για την αποκατάσταση των ζημιών αλλά και την πρόληψη καταστροφών.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κος Προκόπιος Παυλόπουλος, έθεσε υπό την αιγίδα του το πρόγραμμα. Η Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ελληνικού Κοινοβουλίου, που συγκλήθηκε στις 26 Ιουνίου 2018 με πρωτοβουλία της Προέδρου της, κας Κατερίνας Ιγγλέζη, σε μία γόνιμη και παραγωγική συζήτηση με τη συμμετοχή της Περιφέρειας Αττικής, επιστημονικών φορέων, του Δήμου, του Δασαρχείου Πειραιά κ.ά., ανέδειξε τις πτυχές του προγράμματος και έβαλε στην πρωτοβουλία που ήδη αναπτύσσεται τη σφραγίδα της Βουλής των Ελλήνων.
Είναι χαρακτηριστικό να σημειωθεί ότι, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής,η Πρόεδρός της, κα Κατερίνα Ιγγλέζη, αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία της ΕΕΠΦ για την αποκατάσταση της καταστροφής αλλά και την πρόληψη μελλοντικών καταστροφών. Ο Δήμαρχος Κυθήρων, κος Ευστράτιος Χαρχαλάκης, μίλησε για την ενημέρωση των σχολείων αλλά και για το θέμα της πρόληψης γιατί, όπως τόνισε ακόμη και τον Μάρτιο έγιναν τέσσερις δασικές πυρκαγιές και η αιτία ήταν η ανεξέλεγκτη καύση. Ο κος Γιώργος Καρέτσος, από τον ΕΛΓΟ «Δήμητρα», αναφέρθηκε στη συνολική ανασυγκρότηση του νησιού και όχι μόνο στην αποκατάσταση μετά τη φωτιά. Τόνισε ότι πρέπει να δούμε συνολικά την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, γιατί οι πυρκαγιές ανέδειξαν όλη την παλιά δραστηριότητα που ασκούνταν στο νησί.
Σε επιστημονικό επίπεδο, η ΕΕΠΦ έχει προχωρήσει από τον Μάρτιο του 2018, σε υπογραφή συμφώνου συνεργασίας με τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό «Δήμητρα» (ΕΛΓΟ) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Σκοπός της συνεργασίας αυτής είναι η προετοιμασία ερευνητικών-αναπτυξιακών προγραμμάτων από τον ΕΛΓΟ μέσω των Ινστιτούτων Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), Δασικών Ερευνών (ΙΔΕ) και Αγροτικής Οικονομίας και Κοινωνιολογίας (ΙΝΑΓΡΟΚ). Οι δυο αυτές συνεργασίες με την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας αλλά και με τον ΕΛΓΟ σηματοδότησαν τη σπουδαιότητα του προγράμματος για την Αναγέννηση των Κυθήρων.
Το πιο σημαντικό όμως είναι η κινητοποίηση αλλά και η ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας, των φορέων του νησιού καθώς και της ομογένειας. Για παράδειγμα είναι εντυπωσιακή η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, ιδίως των μαθητών του Γυμνασίου και του Λυκείου, που πήραν μέρος στην ενημερωτική εκδήλωση, η οποία διοργανώθηκε από το ΕΛΓΟ και την ΕΕΠΦ στις 14 έως 18 Μαρτίου, όπως επίσης η συμμετοχή μικρών και μεγάλων στις εκδηλώσεις, που διοργάνωσε η ΕΕΠΦ στο νησί στις 15 Ιουνίου, με αιχμή τη συμβολική δενδροφύτευση στη παραλία στο Καψάλι, την ανάρτηση έργων ζωγραφικής των μαθητών στο αεροδρόμιο και στο λιμάνι στο Διακόφτι κ.ά. Παράλληλα, όλο αυτό το διάστημα οι επιστήμονες από τον ΕΛΓΟ, μετά από επιτόπια έρευνα, ετοιμάζουν σχέδια ερευνητικών προγραμμάτων και δράσεων για σημειακές δενδροφυτεύσεις για την αποκατάσταση του μοναδικού κεδροδάσους στις περιοχές Καλάμι και Λιμνιώνα, για μια σύγχρονη, ορθολογική αντιπυρική προστασία αλλά και για μια σοβαρή προσπάθεια επανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα.
Η δυναμική που έχει αναπτυχθεί μέσα από το πρόγραμμα για την Αναγέννηση των Κυθήρων αποδεικνύει ότι όταν υπάρχουν συνέργειες με σχέδιο και όραμα πολλά πράγματα μπορούν να αλλάξουν και να αποτελέσουν ένα πρότυπο και για άλλες περιοχές στο μέλλον. Η ΕΕΠΦ σταθερά προσανατολισμένη στην Προστασία της Φύσης θα συμβάλλει με όλες τις δυνάμεις της στην αποκατάσταση και αναγέννηση των Κυθήρων.
Σταμάτης Σκαμπαρδώνης
Διαβάστε εδώ το τεύχος που εξέδωσε η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης με θέμα «Το ταξίδι για την αναγέννηση των Κυθήρων».
Τα άρθρα που θα βρείτε στην έκδοση:
Αποκατάσταση της υπαίθρου των Κυθήρων με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη
Κατερίνα Ιγγλέζη
Το ταξίδι για την αναγέννηση των Κυθήρων συνεχίζεται…
Αλέξια Νικηφοράκη
Κύθηρα 2017 – Μία ακόμη περιβαλλοντική δοκιμασία
Γρηγόρης Ι. Τσάλτας
Ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό πρότυπο για τα Κύθηρα
Δρ. Αθανάσιος Ράγκος
Αξιοποίηση των λίθινων αναβαθμίδων και τοιχίων ως εργαλείων διατήρησης της βιοποικιλότητας
Δρ. Γεώργιος Καρέτσος, Δρ. Αλεξάνδρα Σολωμού
Σχεδιασμός και έρευνα διαχείρισης της βόσκησης στα Κύθηρα – Προσδιορισμός της βοσκοφόρτωσης
Δρ. Παναγιώτης Πλατής
Κλιματική και βιοκλιματική διερεύνηση Κυθήρων
Δρ. Κωνσταντινιά Τσαγκάρη, Δρ. Νικόλαος Προύτσος
Τα Κύθηρα και οι δασικές πυρκαγιές
Δρ. Γαβριήλ Ξανθόπουλος
Η φοινικική άρκευθος στα Κύθηρα
Γεώργιος Μάντακας, Νικόλαος Προύτσος
Η χλωρίδα των Κυθήρων
Δρ. Ειρήνη Βαλλιανάτου
Τα πουλιά των Κυθήρων και Αντικυθήρων
Νίκος Πέτρου
