Ο τόπος είναι η ενέργεια που κουβαλά. Ενέργεια, που είναι αποτυπωμένη στο ανάγλυφο και την ανθρωπογεωγραφία του. Από αυτή την άποψη, ο χώρος του άλσους Καψαλίου, σε αιχμαλωτίζει με την πρώτη ματιά.
Υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο στην ενέργεια του μέρους. Δεν ορίζεται ποσοτικά, δεν είναι ορατό σε γυμνό οφθαλμό, δεν αποτιμάται ως μετρήσιμο μέγεθος. Είναι κάτι που το νιώθεις. Που το βιώνεις αισθαντικά.
Ο πευκοσκέπαστος θύλακας που στεφανώνει τη χαράδρα, η οποία εκτείνεται από τον Άη Γιάννη μέχρι τις παρυφές της κεντρικής οδικής αρτηρίας, αναζωογονεί ψυχικά. Είναι αυτή η ιδιαίτερη ικανότητα του πεύκου να γαληνεύει. Και συνάμα, να τροφοδοτεί την δεξαμενή ενέργειας των ονειροπόλων.
Το τοπίο είναι ολόκληρο εμβαπτισμένο σε μια θεατρικότητα, που παραπέμπει σε άλλες εποχές. Θα μπορούσε, κάλλιστα, να φιλοξενεί θέατρο κατά την αρχαιότητα. Καθώς το διασχίζεις, νιώθεις να αιωρούνται ακόμη στον αέρα, ξέπνοες ιαχές από τους φθόγγους που ξεστόμισε ο χορός σε κάποια χαμένη τραγωδία του Σοφοκλή. Και τότε αντιλαμβάνεσαι, πως δεν είναι μοίρα όλων των χαμένων να μένουν εσαεί κουλουριασμένα στη λησμονιά. Κάπου, κάπως, κάποτε, όλα έρχονται και πάλι στο φως. Είτε ως ενθύμηση. Είτε ως ενσυναίσθηση.
Άλλωστε, είναι με την ενθύμηση και την ενσυναίσθηση, που ορίζουμε την ταύτισή μας με τον τόπο. Κι ας έχει αυτός διαβρωθεί, απόρροια γεωλογικών ανακατατάξεων, προσχωσιγενών επιστρώσεων, με μπόλικη επικάλυψη από στοίβες ξερών χόρτων, που αφέθηκαν στην τύχη, λόγω της αδιαφορίας κάποιων.
Ναι, ετούτος ο τόπος, ο τόσο ξένος ως ενθύμηση, μα τόσο οικείος ως ενσυναίσθηση, το νιώθεις, το ξέρεις, πως στο μέσα του δεν είναι κούφιος, όπως ο χρόνος στην τωρινή του διάσταση. Αρκεί μια πιο προσεκτική ματιά για να το πιστοποιήσεις. Παντού τριγύρω, ξεπροβάλλει το χθες. Σαν μήνυμα, από αιώνες σφηνωμένο σε μπουκάλι στη μέση του ωκεανού. Σκαλοπάτια από πωρόλιθο, εντοιχισμένα στο ανάγλυφο του τοπίου. Στήλες, μπηγμένες στη σάρκα του εδάφους, να διαρρέουν τα σκέλια μιας μήτρας που την έπλασαν οι αιώνες με τον αχό πολιτισμών και ανθρώπων που δεν αντάμωσαν ποτές τους. Μα ορίζονται σαν φυσική συνέχεια ο ένας του άλλου.
Αυτό είναι που ονομάζουμε ιστορία. Και το άλσος του Καψαλίου κοιλοπονά μπόλικη ιστορία εντός του. Που χρέος, όσων δανείστηκαν μια κλωστή από το κουβάρι της στο παρόν τους, είναι να την σέβονται και να την αναδεικνύουν στο μέλλον των παιδιών τους.
Δεν ξέρω αν ο χώρος του άλσους μετατραπεί σε πάρκινγκ για αυτοκίνητα. Πολλά ακούγονται τώρα τελευταία και με την δεδομένη ανάγκη του οικισμού για χώρο στάθμευσης, τίποτα δεν αποκλείεται.
Ναι. Ίσως ξυπνήσουμε μια μέρα, σύντομα, και δεν θα ακούμε πια τα τιτιβίσματα των πουλιών, το τελευταίο αντίο των τζιτζικιών και το θρόισμα από τους φθόγγους της ιστορίας μας που ακόμα αιωρείται στην ατμόσφαιρα του άλσους. Μπορεί, αύριο, μεθαύριο, σε έναν χρόνο, το μέρος να έχει καλυφθεί με τσιμέντο και η ενθύμηση των πάντων να έχει καταχωνιαστεί κάτω από το χαλάκι της ανάπτυξης.
Δεν λέω. Καλή η ανάπτυξη και απαραίτητη για την ευημερία ενός τόπου. Αρκεί να μάθει να ξεφορτώνεται τα ξερόχορτα του παρελθόντος, δίχως να κάψει την μήτρα που το ανέδειξε. Αυτό είναι που ονομάζουν δίδαγμα της ιστορίας. Και η ιστορία, η κάθε ιστορία, μπορεί να ορίζεται ως παρελθόν, μπορεί να γράφεται στο μέλλον αλλά είναι πάντα στο παρόν τους, που επηρεάζει τις γενιές που την ακολουθούν.
Το άλσος στο Καψάλι, μπορεί, ενδεχομένως, να αφεθεί σε μια μοίρα που να μην εμπεριέχει το παρελθόν του. Πρέπει όμως να αναρωτηθούμε, αν αυτό αξίζει (αξίζουμε) να είναι το τίμημα για τον καθαρισμό του χώρου από τα ξερόχορτα και τα σκουπίδια, στην προοπτική ενός πάρκινγκ. Ή ενός οποιουδήποτε αναπτυξιακού έργου. Με ταυτόχρονη επικάλυψη του αρχαίου του κάλλους. Ή μήπως, πάλι, θα ήταν περισσότερο συνετό να εξερευνήσουμε εναλλακτικές οδούς ώστε αυτό το κάλλος να έρθει στην επιφάνεια, να αναδειχτεί και να συμπορευτεί με το οποιοδήποτε έργο ανάπτυξης που δεν θα έρθει με σκοπό να το ακυρώσει.
Αυτή είναι, πιστεύω, η σωστή φόρμουλα που θα εξασφαλίζει την πολιτισμική συνέχεια μέσα στον χρόνο, μέσω της ενσυναίσθησης. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, δεν χρειάζεται να θυμάσαι για να συναισθάνεσαι. Όμως, όταν συναισθάνεσαι, εγγυάσαι ότι ο επόμενος που θα έρθει μετά από σένα, θα θυμάται, αυτά που προηγήθηκαν και των δυο σας. Έτσι, σώζουν τα έθνη την ιστορική μνήμη. Έτσι, οικοδομούν συνέπεια στην διαχείριση του παρελθόντος τους και το διασφαλίζουν ως συνέχεια στο μέλλον τους. Έτσι αποκτούν δικαίωμα στην ανάπτυξη με νόημα.
Δημιουργός του άρθρου:
