Έξι μήνες Ελλάδα, έξι Αυστραλία. Το διαχρονικό όνειρο που ενώνει πολλούς μετανάστες στη Γη των Αντιπόδων.
Για τον κάτοικο Σύδνεϋ Θωμά Κόκκορη όμως, ακόμη και αν οικονομικοί ή άλλοι παράγοντες το επέτρεπαν, μέχρι πρότινος τον δρόμο στο όνειρο θα έκοβε κάτι άλλο: δεν έχει υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό.
Πλέον ως μόνιμος κάτοικος Αυστραλίας, εδώ και μια δεκαετία περίπου, πληροί τις προϋποθέσεις για αίτηση αναβολής που θα του επέτρεπε έως και 6 μήνες κάθε χρόνο παραμονή στην Ελλάδα.
Αλλά και μέχρι τώρα οι 30 μέρες ετησίως που δικαιούνταν να περάσει εκεί ως ανυπότακτος εξωτερικού του έφταναν και με το παραπάνω, όπως δηλώνει μιλώντας στον «Νέο Κόσμο».
Ανυπότακτος εξωτερικού
– Ποια η διαδικασία; Δήλωση στο προξενείο/πρεσβεία της χώρας διαμονής (και αίτηση για νέο διαβατήριο) από τον ενδιαφερόμενο – διαβίβαση του αιτήματος από την προξενική αρχή στην αρμόδια στρατολογική υπηρεσία – έκδοση πιστοποιητικού ανυποταξίας.
– Μπορώ να ταξιδέψω Ελλάδα; Ναι, αλλά για περιορισμένο χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τις 30 ημέρες τον χρόνο ή τις 40 κατά τη διάρκεια εκλογών. Σε εξαιρετικές και αποκλειστικές περιπτώσεις (όπως ορίζονται στο άρθρο 54 του ν. 3421/2005, για παράδειγμα πόλεμος στη χώρα διαμονής) το χρονικό διάστημα μπορεί να ανανεώνεται έως τη συμπλήρωση τριών μηνών συνολικά.
– Ποιες οι συνέπειες ανυποταξίας; Αν και οι ανυπότακτοι εξωτερικού τυγχάνουν ελαφρώς ηπιότερης νομικής μεταχείρισης από τους εσωτερικού, προβλέπεται και στη δική τους περίπτωση πέραν του ορίου χρονικής παραμονής στην Ελλάδα, άσκηση ποινικής δίωξης για το αδίκημα ανυποταξίας του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και επιβολή διοικητικού προστίμου €6.000.
«Ένας μήνας τον χρόνο είναι καλά. Δε με παίρνουν και τα λεφτά να κάτσω παραπάνω.
«Μακάρι να το καταφέρουμε [το εξάμηνο Ελλάδα-Αυστραλία] με την οικογένεια στα 45 – 50, θα έχουν μεγαλώσει και τα κορίτσια τότε», λέει για τις δύο κόρες που έχουν αποκτήσει με τη σύζυγό του Μαίρη.
«Αν ήμουν μόνος, νομίζω θα το προσπαθούσα να βγάζω ίσα – ίσα και σαν τα χελιδόνια να πηγαίνω από καλοκαίρι σε καλοκαίρι. Αλλά τις αποφάσεις τις παίρνω με κριτήριο να είναι καλά η οικογένεια».
Το ‘ό,τι καλύτερο για την οικογένεια’ ήταν και αυτό στο μυαλό του όταν αποφάσισε στην ηλικία των 28 να μεταναστεύσει στην Αυστραλία (επί της ουσίας να επαναπατριστεί αφού γεννήθηκε εκεί).
Ελλάδα – Αυστραλία μέσω… Ιταλίας και η απρόσμενη βοήθεια από ένστολο
Είχε έρθει τότε και ο καιρός για να κληθεί ο Θωμάς να παρουσιαστεί στον στρατό με την πρώτη αναβολή τη φοιτητική που είχε πάρει στα 18 και παρατείνει να έχει φτάσει στο τέλος της.
«Το σκεφτόμασταν τότε και στην οικογένεια για Αυστραλία και έτυχε και ο κουμπάρος μου να είναι ήδη εκεί και μου το έβαλε πιο πολύ στο μυαλό.
«Ρώτησα τον δικηγόρο ᾽μπορώ να πάω’ και μου λέει ᾽με το αυστραλέζικο διαβατήριο δεν θα πας; Δεν έχεις κανένα πρόβλημα, σαν Αυστραλός θα πετάξεις᾽».
Η πραγματικότητα όμως ήταν διαφορετική στο αεροδρόμιο, με τον Θωμά να τον σταματούν στον έλεγχο των διαβατηρίων λόγω «προβλήματος με τη στρατολογία που εμφανίζεται στο σύστημα».
«Μπαίνω στο γραφείο για τον έλεγχο διαβατηρίων που με στείλανε και βλέπω η υπάληλος να έχει ήδη ενημερώσει κάποιον με γαλόνια. Αυτός κουνούσε το δάχτυλο και έλεγε ᾽πες του δεν μπορεί να πετάξει ρε, θέλει και να πετάξει᾽. Και του λέω᾽ κάτσε ρε, πώς μιλάς έτσι αψήφιστα, μας περιμένουν δουλειές οικογενειάρχης είμαι με παιδιά᾽. Ἀγόρι μου᾽, μου απαντά, ᾽άμα ο υπολογιστής λέει ότι δεν πετάς, δεν μπορούμε να σε αφήσουμε’».
Απογοητευμένος ο Θωμάς ενημέρωσε την οικογένεια και βγήκε έξω από το αεροδρόμιο για τσιγάρο όσο περίμενε να επιστρέψουν οι βαλίτσες που είχε ήδη παραδώσει στο checkin. Η πτήση για Αυστραλία θα σωζόταν μόνο αν παρέμβαινε από μηχανής Θεός.
Η βοήθεια τελικά ήρθε παραδόξως από τον ίδιο τον ένστολο που τον είχε ενημερώσει για την απαγόρευση εξόδου του από τη χώρα.
«Είχε βγει κι ο αστυνομικός να καπνίσει, φαινόταν κι αυτός φορτισμένος. Τον έδειξα επιδεικτικά με το δάχτυλο στους δικούς μου και είπα ‘να αυτός είναι που δεν με αφήνει να πετάξω και θέλει να μου καταστρέψει τη ζωή᾽. Αυτός με πλησίασε και ήταν πολύ συμπονετικός. Ἀγόρι μου, τί να κάνω᾽ μου είπε, ᾽αυτή είναι η δουλειά μου όποιον βγάζει σήμα στο σύστημα να μην τον αφήνω να φύγει, εγώ σου φταίω;᾽ Του ζήτησα κι εγώ συγγνώμη αν του μίλησα άσχημα και μετά θυμήθηκα πως προ εξαμήνου είχα ταξιδέψει χωρίς πρόβλημα Ολλανδία κι έτσι τον ρώτησα».
Η διαφορά ήταν το ταξιδιωτικό έγγραφο, αφού όπως τον ενημέρωσε σήμα στρατολογίας βγαίνει μόνο στα διαβατήρια, όχι όταν ταξιδεύει κανείς εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης με αστυνομική ταυτότητα.
«Τον ρώτησα τότε άμα ταξίδευα στην Ιταλία με την ταυτότητά μου και από εκεί Αυστραλία, αν θα με αφήνανε. Μου λέει ᾽δεν σου ορκίζομαι τίποτα, αλλά αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι σήμα [στρατολογίας] στην Ιταλία δεν θα χτυπήσει ότι δεν έχεις πάει φαντάρος, γιατί είναι μόνο στο σύστημα της Ελλάδας. Είναι σίγουρο αυτό που σου λέω να πας᾽».
Ο Θωμάς τον άκουσε και δεν βγήκε χαμένος.
Πέταξε τελικά στην Αυστραλία μέσω Ιταλίας, παρότι τα ευτράπελα δεν σταμάτησαν ούτε σε εκείνο το αεροδρόμιο.
«Εκεί που ήταν να πετάξω στις τρεισήμισι για Ντουμπάι πέταξα τελικά στις πεντέμισι για Ιταλία με την ταυτότητα, και την επόμενη μέρα από εκεί μέσω Κατάρ. Στην Κατάρ εν τω μεταξύ, μου κάνανε θέμα στην αρχή αφού πετούσα με διαβατήριο και δεν είχα σ᾽αυτό σφραγίδα από Ελλάδα ούτε μιλούσα ιταλικά. Τους είπα για την ταυτότητα, το συζήτησαν λίγο μεταξύ τους, τελικά με άφησαν».
Κάθε αναποδιά στο ταξίδι αυτό πλέον έχει μείνει στο μυαλό του ως ιστορία που αξίζει να ειπωθεί.
«Δεν θα ξεχάσω όταν μου είπαν στην Ιταλία από την αεροπορική – επειδή ήταν διαφορετική από αυτήν που είχα κλείσει από Αθήνα – ότι δικαιούμουν λιγότερα κιλά στη βαλίτσα και έπρεπε να πληρώσω 300 ευρώ για τα επιπλέον. Τους είπα ότι αποκλείεται. Έφευγα για Αυστραλία με όλα κι όλα 800 ευρώ’. Άρχισα να σπάω τα ροδάκια από τη βαλίτσα, το χερούλι να βγάζω ό,τι μπορούσα από πράγματα για να μειώσω το βάρος, δεν είχα και τίποτα που δεν χρειαζόμουν. Πάλι έπρεπε να πληρώσω αλλά τουλάχιστον λιγότερα», θυμάται γελώντας.
Από τότε που έφτασε Αυστραλία, o Θωμάς δεν κοίταξε πίσω παρά τις δυσκολίες. Δοκίμασε την τύχη του Μελβούρνη και λίγους μήνες μετά επανενώθηκε και με την οικογένειά του και εγκαταστάθηκαν Σύδνεϋ.
Εδώ και χρόνια λειτουργεί τη δική του επιχείρηση και η οικογένεια συμπληρώθηκε με τη δεύτερη κόρη του ζευγαριού που γεννήθηκε Αυστραλία.
«Δεν έχω μετανιώσει που δεν πήγα», απαντά στην ερώτηση για τον στρατό.
Και η διαδικασία για να χαρακτηριστεί ανυπότακτος εξωτερικού ήταν απλή, όπως περιγράφει.
«Έκανα επαφή με email αρχικά στο προξενείο, έκλεισα ραντεβού και πρέπει να πλήρωσα ένα μικρό παράβολο αν θυμάμαι καλά. Τα αναλάβανε όλα αυτοί, μου δώσανε το χαρτί και μου είπανε απλά ότι παίρνει λίγες μέρες να ανανεωθεί στο σύστημα.[…] Όταν πήγα Ελλάδα στον έλεγχο μου είπαν ‘έχεις πρόβλημα με τον στρατό μπορείς να κάτσεις μόνο 30 μέρες’. ‘Γνωρίζω’ τους λέω, μην αγχώνεστε.
«Και στο προξενείο μου είχαν πει να ξαναπάω όταν συμπληρώσω 7 χρόνια για να πάρω αναβολή ως μόνιμος κάτοικος εξωτερικού».
Αναβολή μονίμου κατοίκου εξωτερικού
– Ποια η διαδικασία; Υποβολή αίτησης από τον ενδιαφερόμενο στην τελευταία χρονικά κατοικία του στο εξωτερικό (αν είχε περισσότερες από μία). Για χαρακτηρισμό στρατεύσιμου ως μονίμου κατοίκου εξωτερικού πρέπει να ισχύει μία από τις δύο προϋποθέσεις όπως ορίζονται στο άρθρο 24 του ν. 3421/2005,
«α. Έχουν κύρια και μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό για ένδεκα τουλάχιστον συνεχόμενα έτη, σε μια ή περισσότερες χώρες.
β. Έχουν βιοποριστική εγκατάσταση και κατοικούν στο εξωτερικό για επτά τουλάχιστον συνεχόμενα έτη, σε μια ή περισσότερες χώρες».
– Μπορώ να ταξιδέψω Ελλάδα; Ναι, αλλά για περιορισμένο χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες σε κάθε ημερολογιακό έτος. Η υπέρβαση των έξι μηνών συνεπάγεται απώλεια της ιδιότητας του μόνιμου κατοίκου εξωτερικού.
– Αντιμετωπίζω συνέπειες αν είχα πριν ιδιότητα ανυπότακτου εξωτερικού; Με την απόκτηση της ιδιότητας μονίμου κατοίκου εξωτερικού εξαλείφεται το αξιόποινο της ανυποταξίας και οι ποινικές συνέπειες.
Σε αναβολή με την ιδιότητα μονίμου κατοίκου η επιτρεπτή παραμονή στην Ελλάδα περιορίζεται σε έξι μήνες τον χρόνο. Αλλά η υποχρέωση στράτευσης ισχύει μέχρι να κλείσει τα 45.
Ρωτάμε τον Θωμά αν σκέφτεται το ενδεχόμενο μόνιμης επιστροφής Ελλάδα με την οικογένεια για τότε.
«Η ζωή είναι πολύ πιο εύκολη στην Αυστραλία με οικογένεια. Τα παιδιά με λίγη ή και πολύ προσπάθεια μπορούν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους, ενώ στην Ελλάδα το έχουνε κάνει ‘έλα να τη βγάλουμε να επιβιώσουμε και σήμερα’. Δεν σε αφήνουνε να κάνεις όνειρα, να εξελίξεις τη ζωή σου όπως την έχεις φανταστεί. Δεν ξέρω αν έχει αλλάξει κάτι τα τελευταία χρόνια που έχω χάσει επαφή και εγώ μιλάω από τις εμπειρίες μου στην Αθήνα, ίσως επαρχία να είναι διαφορετικά.
«Γι’ αυτό δε νομίζω [για επαναπατρισμό] μπορώ να σου πω ως και απίθανο, αλλά ποτέ δεν ξέρεις πώς έρχονται τα πράγματα. Η ζωή είναι exciting».
*Οι πληροφορίες που παρατίθενται σχετικά με ανυποταξία εξωτερικού και αναβολή κατάταξης μονίμων κατοίκων εξωτερικού βασίζονται στη σχετική νομοθεσία αλλά δεν είναι εξαντλητικές. Για περαιτέρω επισκεφθείτε την άμεση πηγή στον ιστότοπο stratologia.gr. Για διευκρινίσεις για την προσωπική σας περίπτωση και όποιες διοικητικές ή ποινικές κυρώσεις ανυποταξίας αντιμετωπίζετε απευθυνθείτε σε δικηγόρο.
