Αλήθεια, τι είναι εκείνο που θα καθορίσει το αποτέλεσμα των εκλογών; Ο ηγέτης; Τα πρόσωπα που θα τον πλαισιώνουν; Τα προγράμματα; Οι συμμαχίες; Η οικονομία; Τα ΜΜΕ; Τα σκάνδαλα; Κάτι άλλο;
Υπάρχει μια παγκόσμια σχολή πολιτικής σκέψης και πολιτικής επικοινωνίας η οποία εκτιμά ότι πλέον οι εκλογές κρίνονται από δυο πράγματα: Το ποιος θα διαμορφώσει το ερώτημα που θα κληθούμε να απαντήσουμε στις κάλπες και το ποιο θα είναι το κυρίαρχο συναίσθημα με το οποίο θα «κοιμηθούμε» το τελευταίο βράδυ πριν τις κάλπες!!!
Ας τα πάρουμε από την αρχή:
-Συνήθως το ερώτημα πριν τις κάλπες είναι «ποιος θέλετε να σας κυβερνήσει»; Εδώ υπάρχει και το ερώτημα «ποιος δεν θέλετε να σας κυβερνήσει»; Δεν είναι δεδομένο το αν θα κυριαρχήσει η θετική ή η αρνητική πολιτική ατζέντα. Είναι σαφές ότι το «αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο» έχει υποχωρήσει, ενώ το «αντικυβερνητικό μέτωπο» έχει ενισχυθεί, χωρίς να είναι κυρίαρχο. Πάντα η οικονομική κατάσταση του καθενός, αλλά και οι οικονομικές προσδοκίες της κοινωνίας, θα παίξουν τον βαρύνοντα ρόλο τους. Όλα τα υπόλοιπα θα συμπληρώσουν την εικόνα. Αν όντως «έχουμε έναν δύσκολο χειμώνα» για τα νοικοκυριά, αυτό θα αποτυπωθεί στις κάλπες…
-Υπάρχει και το συναίσθημα. Οι επικοινωνιολόγοι διεθνώς πλέον έχουν τεκμηριώσει τον καθοριστικό ρόλο του στις εκλογές, ιδιαίτερα σε αυτούς που αποφασίζουν τις τελευταίες ημέρες, αυτούς που καθορίζουν το αποτέλεσμα. Το 2015 στις εκλογές του Ιανουαρίου κυριαρχούσαν η «ελπίδα» και η «οργή». Αυτά έδωσαν την νίκη στον ΣΥΡΙΖΑ. Τον Σεπτέμβριο του 2015 υπήρχε ακόμα η «οργή», είχε υποχωρήσει η «ελπίδα», ενώ υπήρχε και κάτι σαν «να του δώσουμε ακόμα μια ευκαιρία, δεν πρόλαβε να κάνει αυτά που μας έταξε».
Το 2019 συγκρούστηκαν δυο συναισθήματα: Η «οργή» είχε αλλάξει στρατόπεδο, είχε συμβάλει στο «αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο». Υπήρχε και η «απαξίωση» που αφορούσε πρόσωπα και σχηματισμούς και από τους δυο αντιπάλους. Το τι κυριάρχησε όλοι το γνωρίζουμε!
Σήμερα, αν βλέπαμε «στατικά» τα συναισθήματα, θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι κυριαρχεί η «αναμονή» και η «απαξίωση». Το παλιό έχει καταδικαστεί, αλλά δεν έχει εμφανιστεί κάτι που να μπορεί να συνεπάρει την κοινωνία. Η «οργή» πάλι έχει αλλάξει στρατόπεδο, είναι κατά της σημερινής κυβέρνησης, αλλά δεν έχει πάρει μαζικά και έντονα χαρακτηριστικά. Είναι ενδιαφέρον το ότι δεν υπάρχουν μεγάλες κοινωνικές κινητοποιήσεις πχ για την ακρίβεια, όπως συμβαίνει σε όλες τις μεγάλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης! Η αγανάκτηση που εκφράζεται στα σύγχρονα κοινωνικά καφενεία (δηλαδή τα social media), μένει σε αυτά, δεν έχει μεταφερθεί στους δρόμους…
Αυτό σε μια στατική ανάλυση του «σήμερα». Δυναμικά όμως η πορεία είναι σαφές δεν ευνοεί την κυβέρνηση, το αντίθετο. Τα συναισθήματα που κυριαρχούν στην κοινωνία όλο και περισσότερο αφορούν την κυβερνητική απαξίωση και την διάψευση προσδοκιών. Αυτό που σήμερα «σώνει» τη ΝΔ είναι ότι δεν έχει αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, ενώ το ΠΑΣΟΚ έχει χάσει την ορμή που είχε αποκτήσει με την εκλογή Ανδρουλάκη και φαίνεται να αγωνίζεται να μην συνθλιβεί ανάμεσα στα δυο μεγάλα κόμματα. Το ανησυχητικό είναι ότι όλοι οι αναλυτές (αλλά και η πρόσφατη διεθνής εμπειρία) συμφωνούν στο ότι ένα μέρος της λαϊκής δυσαρέσκειας μπορεί να εκφραστεί και με μια ψήφο σε ακροδεξιά ή και φασιστικά μορφώματα.
Υπάρχει «δια ταύτα»; Σαφώς. Το σημερινό κυβερνητικό σχήμα δεν είναι ελκυστικό, ελέγχει όμως τα ΜΜΕ και θα επιδιώξει να επιβάλει το δικό του προεκλογικό ερώτημα και το συναίσθημα που το διευκολύνει. Όμως ήδη έχει διαμορφωθεί μια κοινωνική πραγματικότητα και ένας καταιγισμός αρνητικών γεγονότων (από την ακρίβεια έως τα σκάνδαλα με κυβερνητικούς βουλευτές) που έχουν φέρει σε μόνιμη θέση απολογίας την κυβερνητική πλειοψηφία (όχι όλη βεβαίως, ούτε ενιαία)…
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα «υπό διαμόρφωση συναίσθημα» το οποίο αυτή τη στιγμή βαρύνει περισσότερο από κάθε «πολιτικό ερώτημα». Αν η επικαιρότητα δεν ανατραπεί καθοριστικά, ο χρόνος θα συνεχίσει να λειτουργεί κατά της κυβέρνησης, χωρίς να είναι σαφές ποιος θα αποσπάσει τα μεγαλύτερα οφέλη.
Ας μην μας διαφεύγει ότι στις εκλογές συμμετέχει περίπου το 60% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους πολιτών. Ποιοι δεν θα προσέλθουν στις κάλπες; Οι νέοι; Αν ναι σε ποιο ποσοστό; Οι «ακροκεντρώοι» που το 2019 ψήφισαν ΝΔ τι θα κάνουν; Οι απογοητευμένοι αριστεροί που το 2019 προτίμησαν την αποχή θα προσέλθουν στις κάλπες;
Το σίγουρο είναι ότι «η μάχη είναι ακόμα ανοιχτή». Όμως κάθε μέρα που περνά φαίνεται να λειτουργεί σε βάρος της κυβέρνησης χωρίς να είναι σαφές σε ποιο ποσοστό ευνοεί τον ΣΥΡΙΖΑ…
Γιάννης Κορωναίος
Δημιουργός του άρθρου:
Δημοσιογράφος
