Τον Φρανκ δεν τον γνωρίζω προσωπικά. Ό,τι ξέρω για εκείνον, προέρχεται από διηγήσεις τρίτων, που μιλούν για έναν άνθρωπο ανοιχτό, προσηνή και ευπροσήγορο. Αποφάσισα να του τηλεφωνήσω για να ακούσω από τα χείλη του το πώς βιώνει την κατάσταση στον χώρο του, με τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί, ελέω πανδημίας.
«Ζόρικα τα πράγματα», μου ξεκαθάρισε ευθύς εξαρχής, στην ερώτηση πώς εισπράττει το όλο κλίμα. Και είναι ζόρικα σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων του. Για όσους δεν γνωρίζουν, ο Φρανκ -μαζί με τον συνεργάτη του, Τομ- δεν διαθέτει απλά ένα γραφικό κατάλυμα διακοπών. Είναι και ο μάστορας του trekking, των δραστηριοτήτων πεζοπορίας και περιήγησης στις ομορφιές των Κυθήρων. Ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια με έναν απλό οδηγό για τα μονοπάτια του νησιού, και σήμερα προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες για όσους αποφασίσουν να συμπεριλάβουν τα Κύθηρα σε μια περιπετειώδη εξόρμηση.
Στο πρόγραμμα που προσφέρει, μπορεί κάποιος να βρει ποικίλες δραστηριότητες, όπως η διάσχιση φαραγγιών και το θαλάσσιο καγιάκ. «Με προτιμούν συνήθως οι ξένοι», μας εξηγεί, «κι αυτό γιατί οι ξένοι βολεύονται και με λιγότερη ζέστη, οπότε η σεζόν για μένα είναι μεγάλη, ξεκινά από τα τέλη Μαρτίου και πάει μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Πέρυσι όμως, η σεζόν ήταν κουτσουρεμένη. Υποδέχτηκα τους πρώτους μου πελάτες κατά τις 18 Ιουνίου! Αυτό μεταφράστηκε σε μια απώλεια τζίρου, της τάξης του 78% για το 2020!»
Η αλήθεια είναι ότι πήρα τέτοιο σοκ, που δεν μπόρεσα καν να προφέρω κάποιο επιφώνημα στο τηλέφωνο. Μεταξύ μας, δεν θα είχε νόημα, καθώς αυτό που ακολούθησε, ήταν ακόμα πιο δυσοίωνο. Και ήλθε μετά την αναπόφευκτη ερώτηση για το πώς προβλέπει να κινείται το 2021.
«Το 2021 θα είναι σίγουρα η χειρότερη χρονιά. Οι ξένοι με τους οποίους κυρίως δουλεύω, κάνουν τις κρατήσεις τους ήδη από τον Ιανουάριο. Αυτός είναι συνήθως ένας καλός μήνας για μένα. Τουλάχιστον, έτσι είχαν τα πράγματα μέχρι και το 19. Το 20 είχαμε τους πρώτους κλυδωνισμούς και φέτος αναμένεται ολοκληρωτική καθίζηση. Οι κρατήσεις προς το παρόν, είναι 5 για την άνοιξη, 5 για το καλοκαίρι και 1 για το φθινόπωρο. Για το trekking, είμαι στο συγκλονιστικό νούμερο των 2 κρατήσεων! Καμία σχέση με όσα είχα συνηθίσει.»
Αναπόφευκτα, είχε έρθει η στιγμή να του κάνω την πιο δύσκολη ερώτηση. «Φρανκ, τα νούμερα που μου περιγράφεις, αγγίζουν τα επίπεδα της χρεωκοπίας. Και δεν είσαι ο μόνος που αντιμετωπίζει αυτό το φάσμα, μιας και οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ένα 50% των επιχειρήσεων στο χώρο που θα βάλει λουκέτο μέσα στον επόμενο χρόνο.
«Όχι, ευτυχώς δεν βρίσκομαι σε τόσο δεινή κατάσταση. Τα λειτουργικά μου έξοδα, δεν είναι μεγάλα και κουτσά στραβά, θα την βγάλω τη χρονιά. Έχω λάβει και συνολικά 3500 ευρώ επιδότηση από την κυβέρνηση (από αυτά τα 1000 ευρώ είναι επιστρεπτέα μέχρι το τέλος της χρονιάς), οπότε θα επιβιώσω. Πιο πολύ ανησυχώ για τον υπάλληλό μου, τον οποίο συνήθως προσλαμβάνω από 01/04 έως 15/10, για το πώς θα καλύψω την μισθοδοσία του για φέτος. Γενικά, η αβεβαιότητα στον χώρο, έχει να κάνει με το πώς θα πάει το εμβολιαστικό πρόγραμμα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις χώρες προέλευσης των επισκεπτών. Πέρυσι, χτυπήθηκα από πολλές ακυρώσεις, φέτος δεν είχα ουσιαστικά καν κρατήσεις.»
«Πιστεύεις ότι θα έρθει η μέρα που θα ορθοποδήσεις; Που θα ανακάμψει ο κλάδος;»
«Ναι, το πιστεύω, είμαι από την φύση μου αισιόδοξος. Και μαχητής. Αλλά θα πάρει χρόνο. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι οι καλύτερες μέρες θα έρθουν από το 2023 και μετά, αλλά η ολική επαναφορά θα πάρει τουλάχιστον 5-6 χρόνια για τον κλάδο συνολικά.»
Δεν κρατιέμαι και παρεμβαίνω λέγοντας ότι 5-6 χρόνια είναι πολλά και αυτό ίσως για την μικρή οικονομία των Κυθήρων, να μεταφράζεται σε καταστροφή.
«Κοίτα, σίγουρα θα έχουμε παράπλευρες απώλειες στα Κύθηρα. Θα τις δούμε κυρίως στις μικρές αποδράσεις, αυτά τα διήμερα ή τριήμερα που επέλεγαν κάποιοι -πέραν των κύριων διακοπών τους- να επισκεφτούν το νησί. Αυτά θα εκλείψουν για κάποιο διάστημα, αλλά αυτοί οι άνθρωποι, επειδή αγαπούν τα Κύθηρα, θα συνεχίσουν να τα έχουν στο ετήσιο καλεντάρι τους και τα επόμενα χρόνια. Και όσο η κατάσταση τείνει να ομαλοποιείται, τόσο αυτό το καλεντάρι θα εμπλουτίζεται, τόσο ο κόσμος θα ξεθαρρεύει και θα αποτολμά το ταξίδι. Αλλά, ξέρεις κάτι, πρέπει και εμείς από την πλευρά μας, να συμβάλλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.»
Τον ρωτώ πώς μπορεί να γίνει αυτό, ποια όπλα μας έχουν απομείνει στη φαρέτρα.
«Το μυστικό είναι η υπομονή. Και το κλειδί, να παραμείνουμε δημιουργικοί σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Και να αγαπούμε τον τόπο, να αγαπούμε τα Κύθηρα. Όχι θεωρητικά. Έμπρακτα. Να φροντίζουμε να παραμένει το νησί καθαρό, να το εκτιμούμε για όσα μας προσφέρει και να μην περιμένουμε θαύματα από την μία μέρα στην άλλη. Και όσον αφορά εμάς τους επαγγελματίες του χώρου, να κρατάμε πάντα μια ποιότητα στις υπηρεσίες μας, να προσφέρουμε λογικές τιμές και να μην κοροϊδεύουμε τους πελάτες μας. Να έχουμε όνειρα και να τα κυνηγάμε.»
«Να έχουμε όνειρα και να τα κυνηγάμε». Ο τέλειος τρόπος για να ολοκληρωθεί μια συζήτηση, για την οποία ήμουν εκ των προτέρων προετοιμασμένος ότι θα κυλήσει σε γκρίζο φόντο. Φαίνεται όμως ότι η παλέτα του Φρανκ έχει πολλά περισσότερα χρώματα για να σχεδιάσει το μέλλον. Για το οποίο, του εύχομαι τα καλύτερα.
