Του Κωνσταντίνου Λάππα
Σε οριακό σημείο μπορεί να φτάσει ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης τους επόμενους μήνες αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση που θέλει το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ελεγκτικό Συνέδριο να δικαιώνουν τους συνταξιούχους για τα αναδρομικά επικουρικών συντάξεων και δώρων που δεν συμπεριέλαβε στον πρόσφατο νόμο του ο πρώην υπουργός Γιάννης Βρούτσης.
Το ποσό που ίσως κληθεί να καταβάλει ο ΕΦΚΑ, ή e-ΕΦΚΑ εσχάτως, μπορεί να ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ την ώρα που εξαιτίας της πανδημίας, οι εισφορές μειώνονται και η κυβέρνηση δεν έχει προβλέψει ούτε ένα ευρώ για το 2021 προς εγγύηση της κοινωνικής ασφάλισης. Κι όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ο αριθμός των εκκρεμών συντάξεων ανεβαίνει ακάθεκτος, αφήνοντας χιλιάδες ευάλωτους ανθρώπους χωρίς εισόδημα εν μέσω πανδημίας.
Η δίκη-πιλότος που εκτιμάται ότι «θα ανάψει το φιτίλι»
Τις προηγούμενες ημέρες στο Συμβούλιο της Επικρατείας έγινε η πιλοτική δίκη που εξέτασε τη νομιμότητα της απόφασης που έλαβε ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης σχετικά με την παραίτηση από το δικαίωμα διεκδίκησης αναδρομικών που αντιστοιχούν σε επικουρικές και δώρα της περιόδου Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016.
Αυτή ήταν πρόβλεψη που είχε εισάγει ο πρώην υπουργός στο νόμο, προκειμένου να καταβάλει στους συνταξιούχους τα αναδρομικά που αντιστοιχούσαν στις κύριες συντάξεις αυτής της περιόδου αλλά ταυτόχρονα να κλείσει πιθανό ενδεχόμενο περαιτέρω διεκδικήσεων. Αυτόν τον αποκλεισμό, οι συνταξιούχοι έκριναν παράνομο και γι’ αυτό προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη.
Επειδή οι προσφυγές ήταν πολλές αλλά το θέμα ένα, αποφασίστηκε η διεξαγωγή αυτής της πιλοτικής δίκης, η απόφαση της οποίας θα δεσμεύει όλα τα δικαστήρια της χώρας.
Πηγή με πολύ καλή γνώση του θέματος εξηγεί στο tvxs.gr ότι ουσιαστικά το ΣτΕ έχει αποφανθεί με την προηγούμενη απόφασή του ότι ο ΕΦΚΑ οφείλει στους συνταξιούχους όλα τα αναδρομικά αλλά ο πρώην υπουργός εκμεταλλευόμενος το γεγονός της μη ρητής αναφοράς στα αναδρομικά επικουρικών και δώρων, επέλεξε να δώσει μόνο τα αναδρομικών των κυρίων συντάξεων.
Ως εκ τούτου, η πιθανότητα το ΣτΕ να αποφασίσει τώρα κάτι διαφορετικό είναι μικρή κι άρα πιθανότατα ο ΕΦΚΑ θα κληθεί να καταβάλει ποσά που ίσως ξεπερνούν τα 4 δισεκατομμύρια ευρώ, παρά τις εκκλήσεις των εκπροσώπων του και του υπουργείου προς το ΣτΕ και το Ελεγκτικό Συνέδριο υπέρ του αντιθέτου.
Συγκεκριμένα, οι υπολογισμοί των ειδικών μετρούν 723 εκατ. για τα αναδρομικά των επικουρικών και 1,875 δισ. ευρώ για τα δώρα, του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Στα ποσά αυτά ενδεχομένως να προστεθούν και οι περαιτέρω διεκδικήσεις των δημοσίων υπαλλήλων για την περίοδο πριν από τον Ιούνιο του 2015 που υπολογίζονται σε 1,6 δισ. ευρώ.
Τεράστιες οι υποχρεώσεις του ΕΦΚΑ
Τα ποσά αυτό ίσως να μην έθεταν ζήτημα βιωσιμότητας του ΕΦΚΑ, αν ο Φορέας δεν βρισκόταν ήδη σε πολύ άσχημη κατάσταση. Όπως καταγράφουν οι ειδικοί, μετά τα πλεονάσματα της περιόδου 2017-2019, από το 2020 παρουσιάζεται έλλειμμα και οι προοπτικές δεν είναι ευοίωνες.
Η υστέρηση των εισπράξεων του ΕΦΚΑ λόγω της ύφεσης, φτάνει στο 1,3 δισ. ευρώ, σε σχέση με το 2019, 1,2 δισ. από τη μισθωτή απασχόληση του ιδιωτικού τομέα και 100 εκατ. ευρώ από τις μειωμένες εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών – αυτοαπασχολούμενων και αγροτών.
Στις τεράστιες ανάγκες του ΕΦΚΑ, έρχεται να προστεθεί και η αναμενόμενη έκρηξη των αιτήσεων συνταξιοδότησης από ανθρώπους που θα προστρέξουν να προλάβουν τις παρεμβάσεις που θα γίνουν σε εφαρμογή των προτροπών της έκθεσης Πισσαρίδη και οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα θα προβλέπουν κατάργηση κάθε δυνατότητας για πρόωρη συνταξιοδότηση από 1-1-2022.
Το Δημόσιο λέει «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος»
Μπροστά σε ένα τέτοιο σκηνικό, μια ένεση ρευστότητας από τον κρατικό προϋπολογισμό προς τον ΕΦΚΑ θεωρείται επιβεβλημένη, προκειμένου ο Φορέας να μπορεί να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του.
Όμως, όπως επισημαίνουν οι εκπρόσωποι του Δημοσίου στην επιστολή τους προς το ΣτΕ και το Ελεγκτικό Συνέδριο, «στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του έτους 2021, δεν έχει εγγραφεί κρατική επιχορήγηση για τον σκοπό αυτό, ούτε αντίστοιχη πρόβλεψη δαπάνης και οι επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 έχουν ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο, οπότε καθίσταται σαφές ότι τα σχετικά περιθώρια της κρατικής συμμετοχής στο σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης σε μια κρίση με τη δυναμική της πανδημίας δεν είναι ανεξάντλητα».
Πάνω από 400.000 οι εκκρεμείς συντάξεις
Στο λογαριασμό που καλείται να εξυπηρετήσει ο ΕΦΚΑ μεσοπρόθεσμα, πρέπει φυσικά να συνυπολογιστούν και οι περισσότερες από 400.000 συντάξεις που καθυστερούν και που σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ήταν ένας από τους βασικούς λόγους απομάκρυνσης του Γιάννη Βρούτση από το υπουργείο Εργασίας.
Οι εκκρεμείς συντάξεις αναλύονται σε 173.715 κύριες, με ετήσιο κόστος ύψους 700 εκατ. Ευρώ, 121.862 επικουρικές με ετήσιο κόστος 180 εκατ. ευρώ, 60.000 εκκρεμείς πληρωμές εφάπαξ με κόστος 700 εκατ. Ευρώ και ακόμα 62.400 συντάξεις σε παράλληλα ασφαλισμένους με ετήσιο κόστος περίπου 400 εκατ. Ευρώ.
Μάλιστα, από τους 173.715 ανθρώπους που αναμένουν την κύρια σύνταξή τους, καταγγέλλεται ότι μόλις το 20% λαμβάνουν προσωρινή. Αν ισχύει η καταγγελία, πάνω από 140.000 εν αναμονή συνταξιούχοι δεν έχουν πόρους να ζήσουν μέσα στην κρίση.
