Δημοσιεύουμε επιστολή του Γιάννη Βάρδα, πρώην Γ.Γ. του Οικοδομικού Συνεταιρισμού και πρώην προέδρου του Εξωραϊστικού Συλλόγου Κυθηρίων Αλίμου.
24 Ιανουαρίου 20024
Ενημέρωση και κάλεσμα των Κυθηρίων για την διάσωση από την κατεδάφιση του Πνευματικού Κέντρου Κυθηρίων στον Άλιμο
Ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός και το τρίπτυχο Σχολείο-Εκκλησία-Πνευματικό κέντρο
Η περιοχή Κυθηρίων Αλίμου δημιουργήθηκε από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Κυθηρίων «Η Μυρτιδιώτισσα» ο οποίος αποτελείτο στην συντριπτική πλειονότητά του από Κυθήριους. Η περιοχή αγοράστηκε όταν ακόμα δεν ήταν στο σχέδιο, κόπηκε σε οικόπεδα τα οποία μοιράστηκαν στους μεριδιούχους αφού μπήκε στο σχέδιο πόλης το 1968, ενώ ορίστηκαν από τον ίδιο το Συνεταιρισμό και έμειναν εκτός διανομής χώροι που προορίστηκαν για κοινωφελείς χρήσεις ώστε να πολεοδομηθεί σωστά η νέα περιοχή.
Στο πλαίσιο αυτό των κοινωφελών χρήσεων, το 1969 η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του οικοδομικού Συνεταιρισμού αποφάσισε το οικοδομικό τετράγωνο 264 της περιοχής, έκτασης 3.432,68 τ.μ, να χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση του «Πνευματικού Κέντρου Κυθηρίων». Είχε ήδη αποφασιστεί τα γειτονικά οικοδομικά τετράγωνα να γίνουν Σχολείο και Εκκλησία αντίστοιχα και έτσι η απόφαση αυτή ήρθε να συμπληρώσει το τρίπτυχο Σχολείο – Εκκλησία – Πνευματικό Κέντρο σε τρία συνεχόμενα οικοδομικά τετράγωνα επί της Λεωφόρου Κυθηρίων όπως διαφήμιζαν με πανηγυρικούς τίτλους και οι Κυθηραϊκές εφημερίδες της εποχής.
Το 1995 εκδόθηκε τελικά η άδεια του Πνευματικού Κέντρου, άρχισε να υλοποιείται και έφτασε μέχρι το στάδιο του σκελετού και της τοιχοποιίας που το βλέπουμε μέχρι και σήμερα.
Έτσι λοιπόν εδώ και πολλές δεκαετίες τόσο οι Κυθήριοι οικιστές, τα παιδιά και τα εγγόνια τους, όσο και οι κάτοικοι που αγόρασαν στην περιοχή επένδυσαν γνωρίζοντας ότι αυτός ο χώρος δίπλα στον Ι.Ν. της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας και το ημιτελές κτίριο που είχε εντωμεταξύ κτιστεί είναι το Πνευματικό Κέντρο Κυθηρίων όπως γράφει και η ταμπέλα που στέκει ακόμα επί της Λεωφόρου Κυθηρίων.
Είναι λοιπόν εξ’ αρχής κατανοητό ότι η απόφαση της κατεδάφισης για την ανέγερση τεσσάρων πολυκατοικιών έρχεται να ανατρέψει αιφνιδιαστικά κόπους και θυσίες πολλών δεκαετιών προκαλώντας αισθήματα δίκαιης αγανάκτησης στις οικογένειες των Κυθηρίων και μη κατοίκων της περιοχής. Πολύ δε περισσότερο διότι ο σημερινός ιδιοκτήτης το Τριφύλλειο Ίδρυμα απέκτησε αυτή την περιουσία στον Άλιμο κατόπιν δωρεάς από τον Συνεταιρισμό και οι σημερινές ενέργειές του στρέφονται ενάντια στην περιοχή και στις οικογένειες των ευεργετών του.
Η δωρεά στο Τριφύλλειο Ίδρυμα και τι προέβλεπε
Από την φύση του ο οικοδομικός Συνεταιρισμός είχε ένα συγκεκριμένο σκοπό και νομοτελειακά όταν αυτός ο σκοπός ολοκληρωνόταν θα ολοκληρωνόταν και η πορεία του Συνεταιρισμού. Ενώ λοιπόν η λειτουργία του Ιερού Ναού πέρασε στην Εκκλησία, το Σχολείο στο υπουργείο παιδείας ποιος θα διαχειριζόταν το Πνευματικό κέντρο; Ποιο ίδρυμα του Κυθηραϊσμού θα μπορούσε να το λειτουργήσει και να υπηρετήσει τον σκοπό του πνευματικού κέντρου όπως είχε οριστεί από τους Κυθήριους οικιστές του Αλίμου;
«Σκοπός του Πνευματικού Κέντρου είναι η εξύψωση του Πνευματικού και Πολιτιστικού επιπέδου των Κυθηρίων, η σύσφιξη των μεταξύ των σχέσεων και η διαφύλαξη και καλλιέργεια της Κυθηραϊκής Κληρονομιάς»
Με αυτή λοιπόν την σκέψη το 2004 ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός προχώρησε στην παραχώρηση με Δωρεά υπό Τρόπο του ήδη ημιτελούς κτιρίου του «Πνευματικού Κέντρου Κυθηρίων» στο Τριφύλλειο Ίδρυμα με την υποχρέωση («τρόπο») να το αποπερατώσει εντός 5 ετών ενώ φυσικά αποκλείστηκε ρητά η δυνατότητα παραχώρησης κυριότητας σε τρίτο έστω και τμήματος. Το Τριφύλλειο την αποδέχτηκε ως «τιμητική και συμφέρουσα».
Μάλιστα ο Συνεταιρισμός με την ίδια δωρεά έδωσε στο Τριφύλλειο Ίδρυμα και «προίκα» πέντε επιπλέον οικόπεδα του Συνεταιρισμού στην περιοχή από την εκποίηση των οποίων θα αποπεράτωνε το Πνευματικό Κέντρο όπως ανέλαβε με τη Δωρεά. Το συμβόλαιο δωρεάς παρατάθηκε με συμβολαιογραφική πράξη παράτασης στις 17/12/2009 για άλλα 5 έτη.
Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες χρήσεις του Πνευματικού Κέντρου που ανέλαβε το Τριφύλλειο και που αναφέρονται στο συμβόλαιο δωρεάς πέρα από μια απλή αίθουσα πολιτισμού και γραφείο του Συνεταιρισμού και του συλλόγου.
– Μικρή πτέρυγα στέγασης και φροντίδας υπερηλίκων Κυθηρίων της περιοχής του Συνεταιρισμού
– Εκθεσιακός χώρος και μουσείο (λαογραφικό, ιστορικό, επιστημονικό υλικό)
– Βιβλιοθήκη και αναγνωστήριο
– Τμήμα νεότητας και εξυπηρέτησης Κυθηρίων φοιτητών
Γίνεται λοιπόν φανερό ότι και οι άλλες χρήσεις του κτηριακού συγκροτήματος πέρα από την αίθουσα πολιτισμού και το γραφείο του Συνεταιρισμού και του συλλόγου είχαν συμφωνηθεί στο συμβόλαιο δωρεάς και ήταν όλες πολιτιστικού χαρακτήρα. Πουθενά δεν υπήρχε αναφορά ούτε ως σκέψη στη δημιουργία κατοικιών ούτε η δωρεά έγινε με σκοπό την δημιουργία εσόδου για το γηροκομείο Κυθήρων.
Κάθε λοιπόν αναφορά στο Γηροκομείο Κυθήρων εκ μέρους του Τριφυλλείου σε σχέση με την δωρεά είναι μόνο για την δημιουργία εντυπώσεων και για εκμετάλλευση της ευαισθησίας των Τσιριγωτών για το Γηροκομείο. Γεννά δε το ερώτημα, αν δεν είχε προβεί στην δωρεά ο Συνεταιρισμός το Γηροκομείο θα ήταν καταδικασμένο να κλείσει όπως επικαλείται το Ίδρυμα σήμερα;
Η τροποποίηση της Δωρεάς το 2015
Στις 5/10/2015 και λίγο πριν την διάλυση του Συνεταιρισμού (2019) έγινε και η μοναδική τροποποίηση του συμβολαίου δωρεάς όπου εκτός από παράταση για άλλα δέκα χρόνια μπαίνει και η δυνατότητα της αντιπαροχής.
Η «αντιπαροχή» μπήκε ως εξαίρεση στο άρθρο εκείνο της δωρεάς που απαγόρευε την πώληση ή παραχώρηση σε τρίτους. Έτσι δόθηκε ένα επιπλέον οικονομικό εργαλείο στο Ίδρυμα προκειμένου επιτέλους να ολοκληρώσει το Πνευματικό Κέντρο χωρίς καθυστέρηση. Περνούν αδικαιολόγητα άλλα επτά χρόνια για να φτάσουμε στην προκήρυξη διαγωνισμού το 2022 από το Τριφύλλειο για την «αξιοποίηση» του ακινήτου με το σύστημα της αντιπαροχής.
Πως φτάσαμε στην τροποποίηση και στην αντιπαροχή;
Από την δωρεά του 2004 μέχρι και την παράταση του 2009 υπήρχε δικαστική εμπλοκή (αίτηση ακυρότητας του συμβολαίου δωρεάς από μέλος του Συνεταιρισμού) που δεν επέτρεπε στο Τριφύλλειο να αποπερατώσει το Πνευματικό κέντρο. Ενώ όμως η ακυρότητα της δωρεάς τελικώς απορρίφθηκε αμετάκλητα τέλη του έτους 2011, και πάλι το Τριφύλλειο δεν προχώρησε ως όφειλε στην αποπεράτωση του Πνευματικού Κέντρου. Αντίθετα ήδη από το 2010 προσπαθούσε να αλλάξει τον «τρόπο» δηλαδή την υποχρέωση που είχε από την δωρεά με το επιχείρημα ότι δεν φτάνουν τα λεφτά της «προίκας» για την αποπεράτωση του υπάρχοντος.
Για το σκοπό αυτό το Τριφύλλειο επιχείρησε δικαστικώς την μονομερή τροποποίηση του «τρόπου» της δωρεάς, δηλαδή την αλλαγή της υποχρέωσης αποπεράτωσης σε ανέγερση ενός μικρότερου πνευματικού κέντρου σε ένα από τα οικόπεδα της «προίκας» και έτσι να μείνει ελεύθερο υποχρέωσης στο Τριφύλλειο το Ο.Τ. του ημιτελούς πνευματικού κέντρου και να μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει.
Έτσι, ο δωρητής Συνεταιρισμός και ευεργέτης του Ιδρύματος αναγκάστηκε να κάνει παρέμβαση κατά του Τριφυλλείου ενώπιον του Εφετείου επιμένοντας στην αποπεράτωση του πνευματικού κέντρου.
Συνεπώς, διαχρονικά ο Συνεταιρισμός αντέδρασε έντονα ακόμα και δικαστικά σε οποιαδήποτε προσπάθεια του Τριφυλλείου να αλλάξει την υποχρέωση που ανέλαβε και μετά από πολυετείς και δικαστικές πιέσεις ο Συνεταιρισμός δέχτηκε τον συμβιβασμό της «αντιπαροχής» ως οικονομικό εργαλείο για την ολοκλήρωση του Πνευματικού Κέντρου. Ποτέ δεν συναίνεσε στην κατεδάφιση του υπάρχοντος κτιρίου του πνευματικού κέντρου και στην ανέγερση πολυκατοικιών.
Ο διαγωνισμός και οι προσφορές του Δήμου και της κατασκευαστικής εταιρείας ΔΑΚΩΝ
Εφόσον το Τριφύλλειο δεν ήταν σε θέση να το αποπερατώσει πουλώντας τα πέντε οικόπεδα προχώρησε σε διαγωνισμό για την αξιοποίηση του ακινήτου του Πνευματικού Κέντρου με το σύστημα της αντιπαροχής.
Στο διαγωνισμό του Τριφυλλείου για την αξιοποίηση του Πνευματικού Κέντρου με αντιπαροχή κατατέθηκαν δύο προτάσεις.
Η πρόταση του Δήμου αφορούσε την αποπεράτωση του υπάρχοντος ημιτελούς κτιρίου του Πνευματικού Κέντρου ως χώρο πολιτισμού με ποσοστό αντιπαροχής στο Τριφύλλειο 36,09%.
Η πρόταση της κατασκευαστικής εταιρείας ΔΑΚΩΝ αφορούσε την κατεδάφιση του ημιτελούς Πνευματικού Κέντρου Κυθηρίων και ανέγερση τεσσάρων πολυκατοικιών με ποσοστό αντιπαροχής στο Τριφύλλειο 36,20%.
Το ποσοστό αντιπαροχής είναι περίπου το ίδιο αλλά η ΔΑΚΩΝ θα κατασκευάσει πολυκατοικίες με 48 διαμερίσματα και πολύ περισσότερα τετραγωνικά μέτρα συνολικά και έτσι στο Τριφύλλειο αντιστοιχούν 12 διαμερίσματα αντιπαροχή οπότε και επέλεξε την πρόταση της κατασκευαστικής. Έχει ήδη υπογραφεί εργολαβικό και έχει προχωρήσει σε άδεια κατεδάφισης.
Θα κατασκευαστούν τετραόροφες (πιλοτή και τρεις όροφοι) πολυκατοικίες μεγάλου όγκου με 4 διαμερίσματα ανά όροφο. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει πουθενά στην περιοχή και στα 544 του Συνεταιρισμού. Πρόκειται για παραφωνία σε μια περιοχή όπου κυριαρχούν ιδιόκτητα κτίρια, οικογενειακές μονοκατοικίες, και μάλιστα αυτό θα γίνει δίπλα στον ναό της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας.
Εκτός των άλλων λοιπόν η παραφωνία αυτή υποβαθμίζει την περιοχή αφού αν όλα τα κτίρια της περιοχής ήταν όπως αυτά που θα κατασκευάσει το Τριφύλλειο σαφώς η περιοχή θα είχε μικρότερη αξία. Αντίθετα ένα χώρος πολιτισμού δίπλα στον ιερό ναό της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας αναβαθμίζει την περιοχή.
Επίσης η κατασκευαστική εταιρεία ως ιδιοκτήτης του 74% δεν θα έχει κανένα περιορισμό τώρα ή και στο μέλλον και η περιοχή μπορεί να βρεθεί με ανεξέλεγκτες εμπορικές χρήσεις επιβαρυντικές για το περιβάλλον, την κίνηση, και την ποιότητα ζωής των κατοίκων πολλοί εκ των οποίων είναι παιδιά και εγγόνια των οικιστών Κυθηρίων και δωρητών του Τριφυλλείου.
Ενώ αν η χρήση εγκριθεί ως πολιτιστική στο νέο πολεοδομικό του δήμου Αλίμου προστατεύεται ο χώρος από άλλες χρήσεις τώρα και στο μέλλον και το πιο σημαντικό, προστατεύεται το όραμα, οι αγώνες και οι θυσίες των Κυθηρίων του Συνεταιρισμού και των οικογενειών τους.
Το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του δήμου Αλίμου
Aπό τo 2008, επί δημοτικής αρχής Ορφανού ακόμη, είχε ξεκινήσει η τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) του Αλίμου. Όταν ανέλαβε η νέα δημοτική αρχή του Ανδρέα Κονδύλη το 2014 επανεκκίνησε τη διαδικασία και κατέληξε το 2021 να πάρει απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Αλίμου με την οποία μετά από πολλά χρόνια μελετών και διαβουλεύσεων καταλήξαν στο νέο ΓΠΣ της πόλης.
Έτσι στην περιοχή μας στο νέο ΓΠΣ ορίστηκε ο χώρος που είναι το σχολείο να είναι σχολείο, η εκκλησία να είναι εκκλησία και το ημιτελές πνευματικό κέντρο χώρος πολιτισμού. Ήταν αυτονόητο να μπει ως χώρος πολιτισμού στο νέο ΓΠΣ του δήμου διότι πάντα έτσι ήταν αφού:
– Από το 1969 ορίστηκε ως τέτοιος από τον Συνεταιρισμό
– Έβγαλαν οικοδομική άδεια για πολιτιστικό
– Έχτισαν μέχρι ενός σημείου πολιτιστικό (υπόγειο πάρκινγκ, αμφιθέατρο, κλπ)
– Το ίδιο το Τριφύλλειο έβγαλε άδεια για επιπλέον όροφο του πολιτιστικού
Το νέο ΓΠΣ πέρασε από την περιφέρεια και το περιφερειακό συμβούλιο και βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο στο υπουργείο περιβάλλοντος που θα εκδώσει τελικά το σχετικό ΦΕΚ.
Εκεί λοιπόν έκανε παρέμβαση το Τριφύλλειο ζητώντας να μην χαρακτηριστεί πολιτιστικό αλλά να παραμείνει γενικής κατοικίας προκειμένου να προχωρήσει στην κατεδάφιση και ανέγερση πολυκατοικιών.
Πληροφορούμε λοιπόν τους Κυθήριους ότι το νέο ΓΠΣ του Δήμου Αλίμου εφόσον γίνει ΦΕΚ όπως το πρότεινε ο δήμος έρχεται να διασώσει το Πνευματικό Κέντρο Κυθηρίων από την κατεδάφιση που έχει ήδη αποφασίσει και έχει υπογράψει το Τριφύλλειο και όχι να βάλει εμπόδια στο Πνευματικό Κέντρο, όπως παραπλανητικά αναφέρεται σε δημοσιεύματα που είδαν το φως σε Κυθηραϊκά μέσα ενημέρωσης το τελευταίο διάστημα.
Καλούμε τους Κυθήριους να συμπαρασταθούν στην διάσωση του Πνευματικού Κέντρου και την διοίκηση του Τριφυλλείου να έρθει σε συνεννόηση με τον δήμο Αλίμου για την ορθή κατά την θέληση των δωρητών Κυθήριων αξιοποίηση του ακινήτου όπως επιτάσσει άλλωστε και η ηθική υποχρέωση του ευεργετούμενου απέναντι στις οικογένειες του ευεργέτη μεγάλου δωρητή του Ιδρύματος, του πρώην Οικοδομικού Συνεταιρισμού Κυθηρίων Αλίμου.
Ιωάννης Βάρδας
Γενικός Γραμματέας του Οικοδομικού Συνεταιρισμού επί 23 χρόνια και πρώην πρόεδρος Εξωραϊστικού Συλλόγου Κυθηρίων Αλίμου
