Κάθε χρόνο τέτοια εποχή κάθε είδους ειδικοί γράφουν και διαπιστώνουν απόψεις και προτάσεις για το πως το θέλουν οι ίδιοι να διαμορφώσουν τον τουρισμό στην Ελλάδα … είναι μόλις που έχουν γυρίσει από διακοπές που έχουνε πάει το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου … έχουν διαπιστώσει με τα ίδια τους τα μάτια το γεγονός ότι θα πρέπει να μοιραστούν τις τουριστικές πηγές με ξένους επισκέπτες κι άλλους από την Ελλάδα … και γυρίζουν με πολύ εμπεριστατωμένες προτάσεις και ισχυρές αποψεις που σχεδόν απαιτούν η πολιτεία αλλά και οι περιοχές που επισκέφτηκαν να υλοποιήσουν.
Είναι αυτοί που δεν έχουν ανοίξει ποτέ ένα βιβλίο τουρισμού, δεν έχουν την παραμικρή εικόνα της διεθνούς βιβλιογραφίας και γνώσης και αδυνατούν να καταλάβουν την πολυπλοκότητα αλλά και την σύνθεση που χρειάζεται για την διαχείριση των πόρων των δημοσίων υποδομών και των ιδιωτικών επενδύσεων για τη δημιουργία τουριστικής εμπειρίας αλλά και την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής του ντόπιου πληθυσμού και τις βιώσιμης ανάπτυξης.
Αυτό βεβαίως δεν τους ενοχλεί για να παράγουν εξαιρετικές απόψεις του και να κινούν το δάχτυλο … συνήθως από την ασφάλεια του Δημοσίου τομέα, πολλές φορές σε θέση του εξωτερικού, όπου βολεμένοι έχουν άποψη για τα πάντα.
Το ζητούμενο είναι πως θα διασφαλιστεί ο κοινωνικός ιστός και η ποιότητα ζωής σε κάθε περιοχή, καθώς και πως θα συνυπάρξουν οι διαφορετικές συνιστώσες μακροπρόθεσμα… μέσα από βιώσιμη ανάπτυξη και αξιοποίηση των πόρων στρατηγικά. Πολλές από τις περιοχές της Ελλάδος ειδικά οι νησιωτικές και περιφερειακές δεν παρέχουν ποιότητα ζωής ειδικά τους και δεν τους μήνες αναγκάζοντάς τους νέους ανθρώπους να μετακομίσουν σε αστικούς ιστούς και να παραμιλήσουν τις περιοχές πίσω τους αφήνοντας μεγάλης ηλικίας ανθρώπους που αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις. Μάλιστα πολλές από αυτές περιοχές είναι παραμεθόριες και αποτελούν σημείο συζητήσεις με γειτονικές χώρες που αμφισβητούν ακόμα και τα σύνορα.
Έχοντας κάνει τα πάντα στον τουρισμό διεθνώς …τα τελευταία 40 χρόνια …. ξεκινώντας από βοηθός σερβιτόρου στα 12 … Σε μια ταβερνίτσα στην Αθήνα μεταξύ Κηφισίας και Κατεχάκη….μια από τις θέσεις που έμαθα τα περισσότερα πράγματα σ’αυτή τη ζωή … Και έχοντας υπηρετήσει τον τουρισμό παγκοσμίως από όλες τις δυνατές θέσεις, έως του συμβούλου του διεθνούς οργανισμού τουρισμού Των ηνωμένων εθνών… Μέχρι επιμελητής της Εγκυκλοπαίδειας του Τουριστικού Μάρκετινγκ και Διοίκησης πραγματικά θλίβομαι γιατί εξακολουθούμε διαχρονικά με ερασιτεχνισμούς να προσπαθούμε να καταλάβουμε το τι θα πρέπει να συμβεί έτσι ώστε να εκμεταλλευτούμε το θείο δώρο που έχουμε σαν χώρα και τους απίστευτους πόρους που θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε για μία βιώσιμη διαχείριση και για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Στα τελευταία 40 χρόνια που υπηρετώ τον τουρισμό έχουμε δει δεκάδες ιθύνοντες να περνούν για ένα μικρό χρονικό διάστημα και να κάνουν ερασιτεχνισμούς μαζί με τους διάφορους συμβούλους που κατά καιρούς προσλαμβάνουν που συχνά δεν έχουν την παραμικρή εμπειρία η γνώση του αντικειμένου. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε όλα τα επίπεδα. Η πολιτική και επικοινωνία αλλάζουν τακτικότατα για να εξυπηρετήσουν τις προσωπικές βλέψεις του κάθε ιθύνοντα ακόμα και μέσα στην ίδια κυβέρνηση.
Από τη μια έχουμε μία η απόλυτη προσήλωση στην αριθμολαγνεία όπου πανηγυρίζουμε της άφιξης του και ταυτόχρονα δαιμονοποιούμε τις αφίξεις τουριστών. Στο ενδιάμεσο το αφήγημα είναι και βιωσιμότητα του και για την στοχοπροσήλωση στον ποιοτικό τουρισμό. Πέρα των άπειρων συνεντεύξεων και φωτογραφίσεων… ελάχιστα πράγματα γίνονται στην πράξη έτσι ώστε να υλοποιηθούν οι βασικές γραμμές της ανάπτυξης των υποδομών και αναδομών καθώς και ο συνδυασμός των παραγόντων που απαιτούνται για την ορθολογική ανάπτυξη και διοίκηση.
Πολλοί πολεμάνε βεβαίως στα πλαίσια της θεοποιημένης βιωσιμότητας να επιστρέψουμε περιοχές στη δεκαετία του 70 όπου νοσταλγικά θυμόμαστε με κάποιο τρόπο. Η γραφική εικόνα του αλόγου με το αμαξάκι αποτελεί για πολλούς το όνειρο που θεωρούν ότι θα πρέπει να συναντούν όταν επισκέπτονται αυτούς προορισμούς. Επειδή κάποτε το βίωσαν έτσι.
Βέβαια οι ίδιοι βολεμένοι με τεχνολογία και με σύγχρονες ανέσεις συνεχίζουν να ζουν πλουσιοπάροχα ενώ θεωρούν ότι οι ντόπιοι πληθυσμοί θα πρέπει να ζουν με τις ανέσεις που είχαν στις δεκαετίες του 70 επειδή έτσι βολεύει το ίματζ που έχουν στο μυαλό τους.
Καμία μα καμία πρόταση δεν γίνεται για την ανάπτυξη της νησιωτική, περιφερειακή και παραμεθόρια Ελλάδο που να διασφαλίζει την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων τοπικά και της ανάπτυξης του τόπου για να κρατήσει τον γηγενή πληθυσμό και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και καινοτομία που θα φέρει ανταγωνιστικότητα. Απλά εμάς μας αρέσει να βλέπουμε τον τόπο παραδοσιακά όπως μας θυμίζει τις περασμένες δεκαετίες…
Από την άλλη η ελληνική πολιτεία και το Δημόσιο αδυνατεί τα τελευταία 40 χρόνια να αντιληφθεί την πολυπλοκότητα του τουρισμού και την ανάγκη του συντονισμού διαφορετικών υπουργείων και δραστηριοτήτων έτσι ώστε να δημιουργούνται εμπειρίες παραγωγικά και να επιφέρουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην περιοχή. Η επικάλυψη δραστηριοτήτων μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών σε τοπικό περιφερειακό και κρατικό επίπεδο και οι συναρμοδιότητες που διαπιστώνονται αγκυλώνουν το σύγχρονο κράτος να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Εξακολουθούμε να πανηγυρίζουμε νούμερα χωρίς πραγματικά να καταλαβαίνουμε τις επιπτώσεις και χωρίς να μπορούμε να διαπιστώσουμε τους πολλαπλασιαστές ανά περιοχή.
Στον ιδιωτικό τομέα η μικρομεσαία επιχείρηση που είναι προσωποπαγής και οικογενειακή, αδυνατεί να επενδύσει στην καινοτομία και συνήθως λειτουργεί σαν τροχοπέδη της εξέλιξης και αποτελεί φραγμό στην επαγγελματοποίησή του τουρισμού. Ελάχιστες επιχειρήσεις είναι ανταγωνιστικές πραγματικά και έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που προκύπτουν από το εξωτερικό περιβάλλον αλλά και να εξελιχθούν στο να χρησιμοποιούν τεχνολογία κανάλια διανομής και νέους τρόπους διαχείρισης και marketing. Πλην ελάχιστων εξαιρέσεων πολλές επιχειρήσεις είναι απλα κρατικοδίαιτες με δάνεια και επιδοτήσεις που δίνονται συχνά με πολιτικά κριτήρια και δεν επιστρέφονται ποτέ. Προβληματικές από τη φύση τους. Αυτό συχνά συνήθως γιγαντώνει τα χρέη τους και τις υποχρεώσεις τους σε δανειοδότησης που αργά ή γρήγορα τις καθιστά προβληματικές και της αναγκάζει σε χρεοκοπία η πώληση σε ξένα συμφέροντα από πιστωτές.
Συχνά αναφέρω την πρόταση «τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε» που διαπιστώνει την έλλειψη σχεδιασμού προγραμματισμού και διοίκησης συντονισμένα των διαφορετικών υπηρεσιών. Αδυνατούμε να βάλουνε στο επίκεντρο τις ανάγκες τόσο των κατοίκων ανά περιοχή αλλά και των επισκεπτών μας. Ο προγραμματισμός εξαντλείται σε μικρής διάρκειας πυροσβεστικές λύσεις της τελευταίας στιγμής που ευτυχώς το ελληνικό φιλότιμο μας βοηθάει να υλοποιήσουμε. Η μακροχρόνια εγκληματική εγκατάλειψη του τουρισμού στην μοίρα του και η έλλειψη μακροπρόθεσμης πολιτικής που διαχρονικά βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, μας οδηγεί σε αδιέξοδο το οποίο διαπιστώνουμε κάθε χρόνο.
Εάν συνεχίζουμε να αγνοούμε την παγκόσμια διεθνή πρακτική … ενώ αδυνατούμε να προγραμματίσουμε την δημιουργία υποδομών, την εκπαίδευση προσωπικού, τον επανασχεδιασμό θέσεων εργασίας και διαδικασιών με χρήση τεχνολογίας για την εφαρμογή και υλοποίηση στρατηγικών και πολιτικών που θα μας επιστρέψουν την δημιουργία δομών και οικοσυστημάτων που παράγουν αξία και βελτιώνουν την ποιότητα του ζωής των τοπικών πληθυσμών αλλά και των επισκεπτών μας μέσα από την συνδημιουργία μοναδικών εμπειριών θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τον τουρισμό οπορτουνιστικά και να χάνουμε την δυνατότητα του στρατηγικού ωφελούς. Αν συνεχίσουμε έτσι μοιραία άλλοι θα κληθούν να διαχειριστούν αυτούς τους πόρους …και προφανώς για τα δικά τους συμφέροντα…
Δημήτριος Μπούχαλης
