Η Ουκρανία δηλώνει πρόθυμη να αποδεχτεί ως λύση την ουδετερότητά της, με τον όρο ότι θα λάβει επαρκείς εγγυήσεις ασφαλείας από κράτη της Δύσης, εγκαταλείποντας με τον τρόπο αυτό τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ. Όμως οι κινήσεις αυτές, σημειώνει ο Guardian, θα απαιτούσαν τροποποίηση του συντάγματος ή διενέργεια δημοψηφίσματος, πράγματα που σύμφωνα με τους αναλυτές δεν μπορούν να γίνουν εν καιρώ πολέμου. Η βρετανική εφημερίδα επιχείρησε να απαντήσει στα κυριότερα ερωτήματα για το τι ακριβώς σημαίνει το στάτους της ουδέτερης χώρας για την Ουκρανία.
Τι είναι η ουδετερότητα;
Βάσει του διεθνούς δικαίου, μια χώρα είναι ουδέτερη όταν δεν εμπλέκεται σε καταστάσεις ένοπλων διεθνών συγκρούσεων που εμπλέκουν άλλα επιτιθέμενα μέρη. Δεν μπορεί να επιτρέψει σε μια επιθετική δύναμη να χρησιμοποιήσει την επικράτειά της ως βάση για πολεμικές επιχειρήσεις, να ταχθεί υπέρ κάποιας πλευράς ή να προμηθεύσει με στρατιωτικό εξοπλισμό.
Τι έχει δηλώσει ο Ζελένσκι;
Στις 15 Μαρτίου, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αναγνώρισε ότι η χώρα του δεν είναι σε θέση να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
«Ακούμε εδώ και χρόνια ότι η πόρτα είναι ανοιχτή, όμως ακούμε και ότι δεν μπορούμε να μπούμε. Αυτή είναι η αλήθεια που πρέπει να αναγνωρίσουμε», επεσήμανε ο Ζελένσκι σε μια δήλωση που θεωρήθηκε ότι σηματοδοτεί την εγκατάλειψη των νατοϊκών φιλοδοξιών της Ουκρανίας και την οποία ορισμένοι Ουκρανοί αντιμετώπισαν ως απαράδεκτη υποχώρηση.
Στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Τουρκία την Τρίτη, οι Ουκρανοί διαπραγματευτές δήλωσαν ότι το Κίεβο είναι πρόθυμο να αποδεχτεί την ουδετερότητα αν, βάσει κάποιας διεθνούς συμφωνίας, δυτικά κράτη όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Βρετανία προσφέρουν δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Ωστόσο, η ουκρανική φιλοδοξία ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι μέρος του συντάγματος της χώρας, το οποίο δεν μπορεί να τροποποιηθεί στο διάστημα που ο στρατιωτικός νόμος βρίσκεται σε ισχύ, όπως τώρα, ή στη διάρκεια συνθήκης έκτακτης ανάγκης.
Θα μπορούσε η Ουκρανία να τροποποιήσει το σύνταγμά της;
Οποιαδήποτε τροποποίηση θα απαιτούσε την έγκριση 300 από τους 450 βουλευτές σε δυο ξεχωριστές κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις και στη συνέχεια την επικύρωση από το συνταγματικό δικαστήριο.
«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν 300 ψήφοι, όμως αν η σύγκρουση παραταθεί και δούμε ότι το ΝΑΤΟ δεν μας βοηθά, οι απόψεις θα μπορούσαν να αλλάξουν», παρατηρεί μιλώντας στον Guardian ο ουκρανός πολιτικός επιστήμονας, Βολοντίμιρ Φεσένκο.
«Η απογοήτευση του Ζελένσκι από την ανεπαρκή βοήθεια του ΝΑΤΟ ήδη επηρεάζει την κοινή γνώμη. Για εμάς, το ΝΑΤΟ είναι η απλούστερη και η λιγότερο επώδυνη υποχώρηση», προσθέτει.
Τι θέλουν οι Ουκρανοί;
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε αυτό το μήνα, το 44% των Ουκρανών πιστεύουν ότι η χώρα τους θα πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ποσοστό που αντιστοιχεί σε μείωση της τάξης του 2% σε σχέση με προηγούμενη δημοσκόπηση που είχε πραγματοποιηθεί το Φεβρουάριο, πριν τη ρωσική εισβολή.
Περίπου το 42% πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να συνεχίσει να συνεργάζεται με το ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να γίνει μέλος της συμμαχίας.
«Οι Ουκρανοί θέλουν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, όμως αν η Ευρώπη τους προσφέρει τη δυνατότητα να γίνουν μέλος της ΕΕ και προτείνει ένα οικονομικό πακέτο για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, η συζήτηση περί ΝΑΤΟ θα ξεχαστεί για ένα διάστημα», υποστηρίζει ο Μικόλα Νταβίντιουκ, πολιτικός αναλυτ΄πης από το Κίεβο.
«Αν η Βρετανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ – τρεις πυρηνικές δυνάμεις – προσφέρουν εγγυήσεις ασφαλείας, μια συμμαχία αυτής της μορφής θα είναι ισχυρότερη από την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.
Ουκρανοί διαπραγματευτές συνέκριναν την Τρίτη στην Τουρκία τις εγγυήσεις ασφαλείας που επιθυμούν με το Άρθρο 5 της συμφωνίας του ΝΑΤΟ, που προβλέπει ότι όλα τα μέλη συμφωνούν να υπερασπιστούν τα υπόλοιπα σε περίπτωση που δεχτούν επίθεση.
