Ήταν 28 Νοεμβρίου του 2015, αξημέρωτα, όταν για πρώτη φορά πάτησα το πόδι μου στην Τεχεράνη. Χρειάστηκε να ταξιδέψω πάνω από 40 ώρες συνολικά, καθώς είχα καλύψει την τριμερή στο Ισραήλ, κι έτσι πέταξα Αθήνα από το Τελ Αβίβ κι από εκεί στην Πόλη με τελικό προορισμό Τεχεράνη. Μόνος, χωρίς να ανήκω στην αποστολή που θα ερχόταν αργότερα με τον τότε Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, υφυπουργούς, υπηρεσιακούς και επιχειρηματίες.
Όλα αυτά, και άλλα πολλά που δεν είναι επί του παρόντος, μου ήρθαν στο μυαλό με τα γεγονότα που συμβαίνουν σήμερα με την «κατάσχεση»-κράτηση των δυο ελληνόκτητων πλοίων από τους Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης, ως αντίποινα για την κατάσχεση ενός πλοίου που μετέφερε ιρανικό πετρέλαιο από τις ελληνικές αρχές, κατ’ εντολήν των ΗΠΑ.
Ήταν το πρώτο βήμα της Ελλάδας για μια πολυδιάστατη και ενεργητική εξωτερική πολιτική που αποσκοπούσε να εξυπηρετήσει τα εθνικά της συμφέροντα πρώτιστα και να καταστεί πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας. Επιπρόσθετα το Ιράν, στις δύσκολες στιγμές που περνούσε η Ελλάδα λόγω της κρίσης χρέους καθώς δεν είχε την οικονομική ευχέρεια και δυνατότητα για αγορά πετρελαίου από τις άλλες αγορές, της έδινε πετρέλαιο με πίστωση.
Όμως πέρα από τα διπλωματικά και οικονομικά οφέλη από μια συνεργασία με το Ιράν, στο μυαλό του Νίκου Κοτζιά υπήρχε μια ιδέα από τη δεκαετία του ’90 και το είχε γράψει το 2010 στο βιβλίο του για την εξωτερική πολιτική. ήδη γεννηθεί μια πρωτοβουλία, ανάμεσα σε πάρα πολλές άλλες, ιδιαιτέρως σημαντική ανέξοδη αλλά αποδοτική. Τη δημιουργία του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών.
Το «Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών» αποσκοπούσε, μέσω της διαμόρφωσης μιας ευρείας και πολύπλευρης, θετικής ατζέντας κοινών δράσεων δέκα κρατών, να αναγάγει τον πολιτισμό σε πηγή ήπιας ισχύος και σε βασικό εργαλείο μίας σύγχρονης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής. Επιπλέον, στόχος του Φόρουμ ήταν, η διεθνής πολιτιστική συνεργασία να λειτουργήσει και ως παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης.
Στο φόρουμ συμμετείχαν πέραν της Ελλάδας, η Κίνα, η Αίγυπτος, η Βολιβία, το Ιράκ, το Ιράν, η Ιταλία, το Μεξικό το Περού και λίγο αργότερα η Αρμενία. Μια πρωτοβουλία στο πολιτιστικό πεδίο, μεταξύ των χωρών που είναι κοιτίδες αρχαίων πολιτισμών και προέρχονται από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές.
Το να συνυπάρχουν στο ίδιο τραπέζι με την Ελλάδα χώρες όπως η Κίνα, η Αίγυπτος το Μεξικό και οι άλλες, δημιουργούσε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στη διεθνή σκηνή σε μια δύσκολη συγκυρία όπου η Αθήνα είχε ανάγκη την εξωστρέφεια και την διαφοροποίηση των στρατηγικών της επιδιώξεων.
Μ’ εκείνη την κίνηση από τον Νίκο Κοτζιά δεν χάρηκαν και πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ούτε οι ΗΠΑ, βεβαίως, αλλά με τον μανδύα του πολιτισμού κανείς δεν θα μπορούσε να φέρει αντιρρήσεις σε μια τέτοια πρωτοβουλία.
Για την ιστορία η πρώτη Υπουργική Διάσκεψη του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών συγκλήθηκε στις 24 Απριλίου 2017 σηματοδοτώντας την έναρξη μιας πολυμερούς συνεργασίας παγκοσμίου βεληνεκούς.
Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Νίκο Κοτζιά στο Υπουργείο Εξωτερικών είχαν επιλέξει μια πολυδιάστατη κι ενεργητική πολιτική για να έρθει η Ελλάδα κοντά με χώρες που δεν υπήρχαν στον χάρτη της ελληνικής διπλωματίας. Και δεν μιλάμε για δευτεροκλασάτες χώρες.
Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκαν επίσης η Διάσκεψη της Ρόδου για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα με τη συμμετοχή σχεδόν 30 χωρών από την Ευρώπη και τον Αραβικό Κόσμο καθώς και η διάσκεψη για τον Θρησκευτικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μ. Ανατολή, με τη συμμετοχή παγκόσμιων θρησκευτικών ηγετών και αντιπροσωπειών θρησκειών και δογμάτων.
Φυσικά όλες αυτές οι πρωτοβουλίες απαξιώθηκαν από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη και καταργήθηκαν, τιμωρώντας την Κυβέρνηση Τσίπρα ή τον ίδιο του τον εαυτό; Η ιστορία θα το δείξει.
Στη διπλωματία κρίνεσαι εκ του αποτελέσματος για την ειρήνη την ασφάλεια και τη σταθερότητα που μπορείς να προσφέρεις στη χώρα σου.
Ο Νίκος Κοτζιάς, έχτισε τα «ξύλινα τείχη» της ελληνικής διπλωματίας που σε δύσκολους καιρούς για την Ελλάδα ανέδειξε τη χώρα ως πυλώνα σταθερότητας και ισότιμο συνομιλητή. Σήμερα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη με την εξωτερική πολιτική που ασκεί ανακαλύπτει τον τροχό της διπλωματίας, μόνο που δυστυχώς είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης.
Ο Σπύρος Σιδέρης είναι δημοσιογράφος
