Το Victim Focus είναι οργανισμός της Μεγάλης Βρετανίας που ασχολείται με τις κακές πρακτικές, τις διακρίσεις και την καταπίεση θυμάτων κακοποίησης, τραυμάτων και βίας. «Δουλεύουμε για να αλλάξουμε τον τρόπο που οι επαγγελματίες και το κοινό κατανοούν, αντιλαμβάνονται και συζητούν για τα θύματα κακοποίησης, τραυμάτων και βίας. Επηρεάζουμε κυβερνήσεις, γιατρούς, ακαδημαϊκούς και αυτούς που φτιάχνουν τις πολιτικές, ώστε να φέρονται στα θύματα με σεβασμό και συμπόνια».
Σε αυτό το πλαίσιο, διενέργησε έρευνα που αφορούσε 22.419 γυναίκες και το ερώτημα αν είχαν κακοποιηθεί από τους συντρόφους τους, ενώ κοιμούνταν. Χρησιμοποιήθηκαν πολλοί διαφορετικοί όροι -πέραν του βιασμού. Η διαδικασία είχε ως εξής: το ερωτηματολόγιο αναρτήθηκε στο διαδίκτυο και όσες γυναίκες ήθελαν το απάντησαν. Μετά το τέλος της διαδικασίας, πολλές ομολόγησαν πως «για πρώτη φορά κατάλαβα πως υπήρχαν και άλλες γυναίκες που είχαν βιαστεί και κακοποιηθεί στον ύπνο τους». Ότι δεν ήταν μόνες.
Στις επιλογές για το είδος και το επίπεδο της κακοποίησης ήταν το φτύσιμο, ο στραγγαλισμός, η κλωτσιά και το δάγκωμα. Μια ξεκάθαρη ερώτηση ήταν «αν έχετε ξυπνήσει ποτέ με τον σύντροφο σας να έχει κάνει σεξ μαζί σας ή να έχει εκτελέσει 5;».
Το 51% απάντησε «ναι». Το 27% είπε πως έζησε αυτή τη συνθήκη επανειλημμένως.
Fact: Νομικά, η σεξουαλική πράξη που δεν χαίρει της συναίνεσης όσων μετέχουν σε αυτή, είναι βιασμός. Η σεξουαλική πράξη κατά την οποία το ένα μέλος κοιμάται, είναι σεξουαλική επίθεση.
Η ιδρυτής του Victim Focus και επικεφαλής της τελευταίας έρευνας, Dr. Jessica Taylor δήλωσε πως την εξέπληξαν τα αποτελέσματα. «Περίμενα πως το ποσοστό θα είναι 20 με 30 τοις εκατό. Αλλά μία στις δύο; Αυτό εγείρει ένα τεράστιο ερώτημα, ως προς τον λόγο που οι άνδρες κάνουν το οτιδήποτε στις γυναίκες ενώ εκείνες κοιμούνται. Η πιο προφανής εξήγηση είναι η δύναμη και ο έλεγχος, η αίσθηση του δικαιώματος, αφού είναι σε σχέση με τις γυναίκες που κακοποιούν. Οπότε θέλουν το σεξ. Και τους το δίνουν. Η διείσδυση στο σώμα κάποιου, χωρίς την άδεια του είναι εγγενώς βίαιη πράξη».
Φαίνεται πως υπάρχει παρανόηση, η αντίληψη πως είναι «λιγότερο σημαντικό έγκλημα» όταν δεν σε κακοποιεί ένας ξένος, αλλά ο σύντροφος σου. Τί όμως, είναι χειρότερο; Να σε κλέβει ένας ξένος ή κάποιος που αγαπάς και εμπιστεύεσαι; Σκεφτείτε να ξυπνήσετε και να δείτε κάποιον να ψάχνει τα προσωπικά σας αντικείμενα. Τώρα σκεφτείτε πως αυτό που παραβιάζει είναι το ίδιο σας το σώμα.
Η έρευνα έδειξε ότι από τις 22.419 γυναίκες του δείγματος, το 99.7% είχε υποστεί επαλειμμένα βία – συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων, των παρενοχλήσεων και του βιασμού. Παρ’ όλα αυτά, ούτε οι 2 στις 10 ανέφεραν τα εγκλήματα αυτά στην αστυνομία. Λιγότερες από μία στις 10 είχαν αναφέρει τα σεξουαλικά εγκλήματα.
Μια από τις γυναίκες που πήραν μέρος στη μελέτη είπε πως «έκανα ότι κοιμόμουν για να γλιτώσω και ενώ εκείνος ήταν εν δράσει σκεφτόμουν τρόπους να γλιτώσω από αυτό που μου συνέβαινε. Καταλάβαινα πως αυτό που συμβαίνει δεν είναι ΟΚ, αλλά το μυαλό μου δεν μπορούσε να το επεξεργαστεί ως σεξουαλική επίθεση ή σε κάποιες περιπτώσεις, βιασμό. Κάθε φορά που προσπάθησα να του μιλήσω, να του πω ότι δεν είχα συναινέσει, έπαιρνε θέση άμυνας και μου έλεγε ότι προσπαθώ να τον κάνω να νιώσει σαν βιαστής».
Το «σαν» βέβαια, είναι για τις συγκρίσεις. Εκείνος ήταν βιαστής. Όπως ήταν βιαστής και ο σύντροφος γυναίκας από το Δουβλίνο που άρχισε να συγκατοικεί με τον εκλεκτό της καρδιάς της, λίγους μήνες μετά τη γνωριμία τους. Η σχέση τους είχε ένταση. Από ένα σημείο και μετά έγινε και κακοποιητική, με την γυναίκα να ξυπνά γυμνή, με σπέρμα στο σώμα της, χωρίς να έχει την παραμικρή ανάμνηση για όσα είχαν συμβεί το προηγούμενο βράδυ. Όπως είπε στη Guardian «την πρώτη φορά τον είχα ρωτήσει αν μου έκανε κάτι, ενώ κοιμόμουν και με άνεση μου είχε απαντήσει “ναι”. Είχα αισθανθεί τόσο σοκαρισμένη και μπερδεμένη που δεν ήξερα τι να πω. Αρρώστησα και προσπαθούσε να βρω μια λύση. Του είπα να μην το ξανακάνει χωρίς τη συναίνεσή μου».
Το ξαναέκανε δυο εβδομάδες μετά. Τότε ο άνδρας της αποκάλυψε πως από την αρχή της σχέσης τους έκανε τα ίδια -τρεις φορές την εβδομάδα. «Έκανα εμετό. Ήμουν σε σοκ. Δεν ήξερα τι να κάνω». Όταν ανέφερε το περιστατικό σε μια φίλη της, εκείνη της είπε πως ο σύντροφος της τη βίαζε. «Δεν μπορούσα καν να χρησιμοποιήσω τη λέξη. Είχα τρομοκρατηθεί με το γεγονός ότι για κάποιο ανεξήγητο λόγο, δεν ξυπνούσα όταν με βίαζε». Στο τέλος της σχέσης, ρώτησε τον άνδρα να της έδινε υπνωτικά χάπια. Της απάντησε αρνητικά.
Οι ειδικοί εξηγούν πως σε αυτές τις κακοποιήσεις, οι αναμνήσεις είναι πάρα πολύ αόριστες και αφήνουν τα θύματα με την αίσθηση της αβεβαιότητας, να νιώθουν ντροπή και ενοχή. Όταν έχουμε πάρα πολύ λίγες πληροφορίες για κάτι που μας συμβαίνει, ο εγκέφαλος τείνει να γεμίσει τα κενά.
Μετά το χωρισμό, η γυναίκα δεν μπορούσε να κοιμηθεί. «Είχα παραισθήσεις πως με βιάζει. Το σώμα μου και το μυαλό μου προσπαθούσαν να συνθέσουν το παζλ όσων μου είχαν συμβεί. Εννέα χρόνια αργότερα, ακόμα ξυπνάω μέσα στο μαύρο χάραμα -την ώρα που μου έκανε ό,τι έκανε».
Οι μύθοι του βιασμού είναι ακόμα εδώ, ανάμεσα μας
Η Katie Russell, εκπρόσωπος Τύπου του Rape Crisis (διεθνής οργανισμός για κέντρα σε όλον τον κόσμο που βοηθούν τα θύματα βιασμού, σεξουαλικής κακοποίησης και σεξουαλικής βίας, αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα, ώστε να αλλάξουν μυαλά και συνήθειες) ομολόγησε ότι «οι μύθοι γύρω από το βιασμό εξακολουθούν να είναι απίστευτα διαδεδομένοι. Η κοινή αντίληψη είναι πως αν είναι ο σύντροφος σας ή ο σύζυγος σας, αν μοιράζεστε το κρεβάτι σας μαζί του, αν είστε γυμνή και αν έχετε συναινέσει προηγούμενες φορές, τότε δεν είναι βιασμός. Υπάρχει μια πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ του γλυκού ξυπνήματος από το σύντροφο σας πριν αρχίσει η σεξουαλική πράξη και το να κάνει κάτι σεξουαλικό ή διείσδυση σε εσάς, ενώ κοιμάστε».
Σε κάθε περίπτωση και σε όλες τις γλώσσες, όπου δεν υπάρχει συναίνεση (όπου σας στερούν το δικαίωμα να επιλέξετε), είναι βιασμός.
Βάσει της εμπειρίας της Russell «ο βιασμός ενώ κοιμάστε συμβαίνει συνήθως σε σχέσεις που είναι καταχρηστικές, εξαναγκαστικές ή έχουν ως έμβλημα τον έλεγχο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε την ψυχολογία του θύτη». Αφορά την ανάγκη του για να νιώσει -με όποιον τρόπο- πως είναι αυτός που έχει τη δύναμη και το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει.
Για κάποιους άνδρες ο βιασμός των συντρόφων τους, ενώ εκείνες κοιμούνται είναι φετίχ
Η επιστημονική κοινότητα έχει προσδιορίσει ως «υπνοφιλία» το φετίχ ανδρών να κάνουν σεξ με τις συντρόφους τους, ενώ εκείνες δεν έχουν την παραμικρή συνείδηση. Ο Νορβηγός ψυχολόγος Svein Overland είναι μεταξύ αυτών που έχουν μελετήσει το φαινόμενο. Απέκτησε το σχετικό ενδιαφέρον, όταν δούλευε στις φυλακές με σεξουαλικούς παραβάτες, προσπαθώντας να κατανοήσει τα κίνητρά τους. Παράλληλα, πρόσφερε τις υπηρεσίες του και σε θύματα αυτού που στη Νορβηγία λέγεται “after-party rapes” και αφορά επιθέσεις σε γυναίκες που είτε είναι υπό την επήρεια ουσιών, είτε κοιμούνται. Στις διαπιστώσεις του, είχε σημειώσει ότι η υπνοφιλία είναι μέρος ευρύτερης διαστροφής που λέγεται «μονόδρομο σεξ».
Η έρευνα που είχε κάνει ο Overland στο διαδίκτυο, σε sites πορνογραφικού περιεχομένου τον οδήγησε στο συμπέρασμα πως την τελευταία δεκαετία υπάρχει αύξηση ενδιαφέροντος, σε κατηγορίες όπως αυτή του “sleeping sex” και σε άλλες μορφές που βασίζονται στη μη ανταπόκριση. Έχουν ως μοναδικό στόχο την κάλυψη των αναγκών του άνδρα.
«Με το μονόδρομο σεξ, το πορνό και τον αυνανισμό, δεν υπάρχει χορός, αποπλάνηση, αλληλεπίδραση ή πίεση για απόδοση. Όσο περισσότερο έψαξα τα δεδομένα, τόσο περισσότερο είδα πως πολλοί άνδρες φοβούνται να κάνουν σεξ. Έχουμε νεαρούς άνδρες που αγοράζουν Viagra, γιατί δεν μπορούν να διατηρήσουν τη στύση τους».
Η κοινωνία έχει γίνει πολύ πορνογραφική και ταυτόχρονα πολλές μελέτες δείχνουν πως οι άνθρωποι έχουν γίνει πολύ λιγότερο σεξουαλικοί.
Όταν οι γυναίκες δεν έχουν τις αισθήσεις τους, στο μυαλό αυτών των ανδρών έχουν λυθεί τα περισσότερα εκ των προβλημάτων τους. «Δεν υπάρχει απειλή. Η γυναίκα είναι απούσα. Ένα αντικείμενο».
Πόσο εύκολο είναι να καταδικαστεί κάποιος που παραβιάζει γυναίκα, ενώ εκείνη κοιμάται;
Δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο να πείσεις πως ο σύντροφος σου έπαιρνε πρωτοβουλίες σε ό,τι αφορούσε το σώμα σου, χωρίς την έγκρισή σου. Ή να δεχθείς ότι είσαι σε μια κακοποιητική σχέση. Όπως δεν είναι εύκολο να επεξεργαστείς πως κάποιος άνδρας έχει διεισδύσει μέσα σου, ενώ εσύ δεν είχες τις αισθήσεις σου.
Οι αρχές στις οποίες απευθύνθηκε γυναίκα που έκανε τη σχετική καταγγελία, στις αρχές του 2019, δεν ήξεραν αν αυτά που της συνέβησαν ήταν έγκλημα. «Αρχικά δεν ήμουν καν σίγουρη η ίδια πως δεν υπερβάλω», είχε πει. Κατέθεσε όσα έζησε. «Οι αστυνομικοί μου είπαν πως δεν ήταν σίγουροι ότι έχει συντελεστεί έγκλημα». Το αυτό επανέλαβε αξιωματικός που είχε διαβάσει την αναφορά και της τηλεφώνησε την επομένη. «Έχασαν την εμπιστοσύνη μου».
Άλλη γυναίκα, που κατήγγειλε τις συνεχόμενες κακοποιήσεις από σύντροφο της, ενώ κοιμόταν, το 2015, δεν πτοήθηκε έως τη δικαίωση. Ο άνδρας καταδικάστηκε για βιασμό και για σεξουαλική επίθεση και η ποινή ήταν επταετής φυλάκιση με αναστολή. Η γυναίκα δεν το δέχθηκε, έκανε έφεση και κέρδισε την 15μηνη φυλάκιση του θύτη. Μετά διεκδίκησε και αποζημίωση.
Την Τετάρτη, 16/6, δικαστήριο καταδίκασε άνδρα από το Cork -τη μεγαλύτερη πόλη της Ιρλανδίας-, που βίασε γυναίκα με την οποία είχε γνωριστεί την ίδια μέρα, ενώ εκείνη κοιμόταν. Οι ένορκοι χρειάστηκαν 5 ώρες και 41 λεπτά για την ετυμηγορία. Η υπερασπιστική γραμμή ήταν αυτή που φαντάζεσαι: πως η γυναίκα ξεκίνησε τη σεξουαλική πράξη και είχε δώσει τη συναίνεση της. Τα στοιχεία απέδειξαν άλλα, για τον άνδρα που προσποιήθηκε το μεθυσμένο ώστε να μείνει στο σπίτι της γυναίκας.
